Το προσύμφωνο του Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος Ιερωνύμου με τον πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα για τις σχέσεις Εκκλησίας – Πολιτείας αναμένεται να βρεθεί στο επίκεντρο της Ιεραρχίας της Εκκλησίας της Ελλάδος που συνεδριάζει σήμερα εκτάκτως.
Στη διάρκεια της συνεδρίασης, ο Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Ιερώνυμος θα πραγματοποιήσει εισήγηση με θέμα «Ενημέρωσις περί προτάσεως υπό της Ελληνικής Κυβερνήσεως επί του θέματος της Εκκλησιαστικής Περιουσίας», θα ενημερώσει τα μέλη της Συνόδου για το περιεχόμενο και τη σημασία της κατ’ αρχήν συμφωνίας και εν συνεχεία θα ακολουθήσει συζήτηση επί της εισηγήσεως, προκειμένου να διαμορφωθούν τελικά οι θέσεις της Εκκλησίας από τους 82 Αρχιερείς της.
Δεν θα στραφούν εναντίον του
Σύμφωνα με τις τελευταίες πληροφορίες οι Μητροπολίτες δεν αναμένεται να στραφούν κατά του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ο οποίος έχει δηλώσει ότι δεν θα κάνει τίποτα χωρίς τη σύμφωνη γνώμη τους. Επίσης δεν πρόκειται να υπάρξει καμία αμφισβήτηση του Αρχιεπισκόπου, ο οποίος αναμένεται ότι θα παραπέμψει το θέμα σε ειδική Σύνοδο για βελτιωτικές τροποποιήσεις και συζητήσεις. Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες θα «περάσει» το θέμα ως «πρόθεση συμφωνίας» προκειμένου να συζητηθεί σε ειδική Συνοδική Επιτροπή.
ο σημερινό σκηνικό πάντως έχει στοιχεία «μάχης» καθώς τις τελευταίες ημέρες Μητροπολίτες που θεωρούνται θρησκευτικοί «ηγέτες» αμφισβήτησαν τις επιλογές του Αρχιεπισκόπου Ιερώνυμου, ο οποίος σήμερα θα προσπαθήσει να αντιστρέψει το κλίμα που έχει οξυνθεί, κυρίως λόγω της ρύθμισης για τη μισθοδοσία των κληρικών αλλά και την εκκλησιαστική περιουσία.
Οι “συμμαχίες” μεσα στην Εκκλησία
Ένα ακόμα στοιχείο «μάχης» είναι και οι συμμαχίες που έχουν διαμορφωθεί στους κόλπους της Ιεραρχίας των 82 Μητροπολιτών της Εκκλησίας της Ελλάδος. Με βάση τις συμμαχίες αυτές ακόμα και αν δεν αναμένεται να τεθεί θέμα διαδοχής, ωστόσο διαμορφώνεται μέτωπο αντιπολιτευτικής στάσης.
Ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ, Θεσσαλονίκης Ανθιμος, Καλαβρύτων Αμβρόσιος, Σιατίστης Παύλος, ο Μητροπολίτης Μεσσηνίας Χρυσόστομος, Δημητριάδος Ιγνάτιος, ο Σπάρτης Ευστάθιος, ο Βεροίας Παντελεήμων, ο Ναυπάκτου Ιερόθεος και ο Σάμου Ευσέβιος, έχουν αναφερθεί κατά της συμφωνίας.
Σύμφωνοι με τις κινήσεις του Ιερώνυμου είναι μεταξύ άλλων ο Ιωαννίνων Μάξιμος, και ο Νέας Ιωνίας και Φιλαδελφείας Γαβριήλ. Την ίδια στιγμή ο μητροπολίτης Κηφισίας Κύριλλος με επιστολή προς τους κληρικούς της περιοχής του τους καλεί να εμπιστευτούν τον Αρχιεπίσκοπο Εν αναμονή τελούν 9.200 κληρικοί, οι οποίοι αντέδρασαν έντονα, διότι βάσει του σχεδίου της συμφωνίας θα τεθούν εκτός του δημόσιου ταμείου. Οι κληρικοί ζητούν επίσης απαντήσεις σε ερωτήματα για τη μισθοδοσία τους.
Προσπάθεια κατευνασμού
Σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τις αντιδράσεις ο Αρχιεπίσκοπος είχε δηλώσει την περασμένη εβδομάδα μετά από τη συνεδρίαση της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, ότι «είναι άλλο η συμφωνία κι άλλο η πρόθεση να συμφωνήσουμε». Επισήμανε ακόμη πως δεν θα γίνει τίποτε χωρίς τη συγκατάθεση των ιερέων και διαβεβαίωσε πως «όλα θα αποβλέπουν σε μια ειρηνική πορεία όλων μας και προς το συμφέρον του λαού μας». «Θα βρούμε τρόπο και δεν θα κάνουμε ούτε ό,τι θέλει ο Αρχιεπίσκοπος, ούτε ό,τι θέλει η Ιερά Σύνοδος, αλλά ό,τι θέλει και εγκρίνει η Ιεραρχία που θα συνέλθει και ό,τι θέλει η Πολιτεία που έδειξε την καλή διάθεσή της» τόνισε.
Από την πλευρά του ο πρωθυπουργός, Αλέξης Τσίπρας, αναφερόμενος στις σχέσεις Κράτους – Εκκλησίας κατά την ομιλία του την Τετάρτη στη Βουλή για τη Συνταγματική Αναθεώρηση είπε πως πρέπει να διαμορφωθούν οι όροι και προϋποθέσεις για να διακριθούν οι ρόλοι τους. «Η Πολιτεία, η Εκκλησία, το κοινοβούλιο, οι πολίτες, οι πιστοί, έχουν κατανοήσει ότι πρέπει να γίνουν βήματα για τον εξορθολογισμό των σχέσεων Πολιτείας – Εκκλησίας, επιλύοντας ιστορικές εκκρεμότητες. Ένα σημαντικό βήμα για τον εκσυγχρονισμό και τη φιλελευθεροποίηση του Συντάγματος» είπε, προσθέτοντας πως «ούτε η Εκκλησία, ούτε η Πολιτεία επιθυμούν τον εναγκαλισμό τους εντός ενός θεσμικού πλαισίου που δημιουργεί συγχύσεις».
H αντίδραση από το Φανάρι
Το Οικουμενικό Πατριαρχείο, από την πλευρά του, εκφράζει την έντονη δυσφορία του για το ότι δεν ενημερώθηκε εγκαίρως για την ατζέντα της συνάντησης των κ.κ. Τσίπρα και Ιερώνυμου, και διαμηνύει ότι δεν πρόκειται να αποδεχθεί κανένα σχέδιο, χωρίς τη σύμφωνη γνώμη του.
Την εκτίμηση ότι «δεν μπορεί να περάσει από κανένα εχέφρονα άνθρωπο» η συμφωνία του Αλέξη Τσίπρα με τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο προσθέτοντας ότι «δεν το θεωρώ καθόλου δεδομένο ότι θα περάσει από την Ιεραρχία» διατύπωσε στο ΘΕΜΑ 104,6 ο Μητροπολίτης Πειραιώς Σεραφείμ.
Ο Μητροπολίτης Πειραιώς κ. Σεραφείμ έκανε λόγο για μια προσπάθεια «αποσυνδέσεως του κράτους από το έθνος» χαρακτηρίζοντας «μείζον νομικής τάξης θέμα» τη συμφωνία του πρωθυπουργού με τον Αρχιεπίσκοπο.
Όταν ρωτήθηκε αν υπάρχει «θράσος άγνοιας» σε ορισμένους που μιλούν για τα θέματα των σχέσεων Κράτους-Εκκλησίας απάντησε ότι «μην ξεχνάτε ότι υπάρχουν νομικοί σε διατεταγμένη υπηρεσία». Κάτα τον Μητροπολίτη Πειραιώς η συμφωνία «είναι δυσμενής γιατί καλεί την εκκλησία να παραιτηθεί από την απαίτηση της περιουσιάς της χωρίς καμία διασφάλιση και να διαγραφούν από το ανθρώπινο δυναμικό του δημοσίου οι κληρικοί». Επικαλέστηκε, μάλιστα, ό,τι συνέβη το 1952 όταν το Δημόσιο συμφώνησε με την Εκκλησία να του δώσει 770.000 στρέμματα γης και σε αντιστάθισμα δόθηκαν 164 ακίνητα με όρο να μην φορολογείται και τελικά η εκκλησία πήρε μόνο 60 ακίνητα. «Με τέτοιες ιστορικές καταβολές μπορούμε να συμφωνήσουμε έναντι της περιουσίας που εχουμε δώσει στο κράτος;» αναρωτήθηκε ο κ. Σεραφείμ.
Επιμένοντας στο θέμα της περιουσίας και της μισθοδοσίας είπε ότι «η Εκκλησία είνα αυτόνομη και αυτοδιοίκητη. Η μισθοδοσία είνα έννομη υποχρέωση αλλιώς ας μας δώσει πίσω την περιουσία». «Να μας δώσει την περιουσία μας που αξίζει τρισεκατομμύρια» πρόσθεσε ο κ. Σεραφείμ σχολιάζοντας ότι «τα κομμουνιστικά κοσμοείδωλα πεθαναν, δεν μπορουμε να παντρέψουμε τα κομμουνιστικά κοσμοείδωλα αυτά με κράτη δικαίου που είναι η Ευρώπη».
Αν και είπε ότι δεν έχει αντίρρηση στο 50-50 έσοδα από την αξιοποίηση της εκκλησιαστικής περιουσίας, αναρωτήθηκε «γιατί όμως να μπει το δημόσιο συνέταιρος; Για να άρει την αμφισβήτηση; Έχει έννομη πράξη η αμφισβήτηση».
Τόνισε, δε, ότι «βεβαίως έχουν δίκιο να διαμαρτύρονται οι κληρικοί γιατί διακυβεύεται το μέλλον τους. Έχουν επενδύσει τη ζωή τους με αποκλειστική προσφορά στην Εκκλησία».
Παρέθεσε, τέλος, έναν διάλογο που είχε με τον Πατριάρχη της Ρωσίας όταν αυτός συνάντησε τον Αλέξη Τσίπρα και «του είπε ότι “εμείς για 70 χρόνια πεινάγαμε, εσείς που είστε νέος άνθρωπος πιστεύετε ότι η σωτηρία είναι η ιδεολογια που κατέρρευσε εδώ;” και δεν πήρε απάντηση».
