Eπειδή σήμερα ήρθε η πληροφορία από αλβανικά και Σκοπιανά μέσα το νέο, 6ο όνομα που είναι το «Ρεπούμπλικα Ιλιντένσκα Ματσεντόνγια» (Republika Ilindenska Makedonija – Δημοκρατία της Μακεδονίας του Ίλιντεν) , ας δούμε τι σημαίνει για τα Σκόπια το όνομα Ίλιντεν.
Η Εξέγερση του Ίλιντεν (Εξέγερση του Προφήτη Ηλία-Μεταμορφώσεως) ήταν επανάσταση σλαβοφώνων της Μακεδονίας που οργανώθηκε και υλοποιήθηκε στο Μακεδονικό έδαφος από την αυτονομιστική οργάνωση Εσωτερική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση τον Ιούλιο (σύμφωνα με το Ιουλιανό Ημερολόγιο) / Αύγουστο (σύμφωνα με το Γρηγοριανό Ημερολόγιο) του 1903 ενάντια στην Οθωμανική Αυτοκρατορία.
Σήμερα αυτή η επανάσταση γιορτάζεται στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας ως εθνική επέτειος και για πολλούς στη χώρα θεωρείται η αρχή της Σλαβομακεδονικης εθνογένεσης, ενώ την υιοθετεί και η Βουλγαρία.
Ονομάστηκε έτσι από την ημέρα που ξεκίνησε, την ημέρα του Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου (Ιουλιανό Ημερολόγιο) / 2 Αυγούστου 1903 (γρηγοριανό ημερολόγιο), στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου και συγκεκριμένα στους καζάδες Αχρίδας, Πρέσπας, Κιτσόβου, Μοναστηρίου, Φλώρινας, Καστοριάς και Καϊλαρίων, όπου σημειώθηκε και η πιο έντονη και εντυπωσιακή σε αποτελέσματα δράση, στα βόρεια διαμερίσματα του Βιλαετίου της Θεσσαλονίκης, που γειτόνευαν με τη βουλγαρική ηγεμονία και σε ορισμένες περιοχές του Βιλαετίου της Αδριανούπολης, κυρίως στην περιοχή των Σαράντα Εκκλησιών.
Χάρτης της “Ενωμένης Μακεδονίας” κατά του Ίλιντεν
Προετοιμασία της εξέγερσης
Το 1897 δημιουργήθηκε η Σλαβόφωνη Εσωτερική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΑΕΟ) ώστε να οργανώσει και να προκαλέσει μια εξέγερση, με την υπόσχεση αυτοδιάθεσης και αυτονομίας στον τοπικό πληθυσμό. Αρχική επιδίωξη της ήταν έπειτα από την αυτονόμηση της Μακεδονίας και της Θράκης, να ενταχθούν οι δυο περιοχές στο Βουλγαρικό Βασίλειο, όπως έγινε στην περίπτωση της Ανατολικής Ρωμηλίας όταν- με την Συνθήκη του Βερολίνου (1878)- η περιοχή αυτονομήθηκε και αργότερα, με πραξικόπημα ενάντια στην οθωμανική αρχή, προσαρτήθηκε στην Βουλγαρία. Ωστόσο πριν την εξέγερση του Ίλιντεν η οργάνωση είχε ανοιχθεί σε μεγαλύτερο μέρος του Μακεδόνικου πληθυσμού και η ιδέα της ένωσης με τη Βουλγαρία είχε εγκαταλειφθεί.
Ο Βασίλ Τσακαλάρωφ κ.ά. επαναστάτες της Καστοριάς στην κατειλημμένη Κλεισούρα.
Η οργάνωση, που άλλαζε διάφορα ονόματα πριν και μετά την εξέγερση, ξεκίνησε κυρίως ως Βουλγαρομακεδόνικη υποστηρίζοντας την ιδέα της αυτόνομης Μακεδονίας αλλά και των περιοχών της Αδριανούπολης με την Θράκη που ανήκαν στην Οθωμανική αυτοκρατορία και την προστασία της Βουλγαρικής εθνικής ταυτότητας. Η οργάνωση είχε ως σύνθημα το «Η Μακεδονία για τους Μακεδόνες».
Συνέδριο των αντιπροσώπων της Εσωτερική Μακεδονο-Αδριανουπολιτική Επαναστατική Οργάνωση (ΕΜΑΕΟ) στην οροσειρά της Ροδόπης
Σύντομα στην οργάνωση αυτή δημιουργήθηκαν δύο ρεύματα. Το ένα, οι Αυτονομιστές, υποστήριζε την αυτονόμηση της Μακεδονίας ως υπόσχεση για την διαφύλαξη της υπόσχεσης της αυτονομίας και αυτοδιάθεσης της περιοχής, ενώ η άλλη ομάδα, που δημιουργήθηκε από μέλη του Ανώτατου Μακεδονικου Κομιτάτου, μιας οργάνωσης που ιδρύθηκε το 1894 στην Σόφια, υποστήριζε την άμεση προσχώρηση στην Βουλγαρία. Τα μέλη της ομάδας αυτής ονομάστηκαν Ενωτικοί ή Βερχοβιστές, σε αντίθεση με τους Αυτονομιστές, επειδή πίστευαν στον υπέρτατο στόχο, την άμεση προσάρτηση της Μακεδονίας στην Βουλγαρία.
Προκήρυξη για την έναρξη της εξέγερσης στη Δεύτερη Επαναστατική Περιφέρεια Μπίτολα.
Έτσι η οργάνωση ΕΜΑΕΟ που δημιούργησε το Ίλιντεν φαίνεται πως είχε ως τελικό στόχο την απελευθέρωση των υπόδουλων Χριστιανών από τον Σουλτάνο και τους Οθωμανούς-τη στιγμή που οι ντόπιοι έβλεπαν την Οθωμανική Αυτοκρατορία να καταρρέει και να δημιουργούνται τα πρώτα βαλκανικά κράτη (με εξαίρεση την Ελλάδα που είχε ήδη δημιουργήσει το πρώτο εθνικό κράτος το 1830)-και μία αυτόνομη ή ανεξάρτητη Μακεδονία πιθανότατα μέσα σε μία ομόσπονδη ένωση Βαλκανικών κρατών.
Η στάση της Ελλάδας
Η στάση του τότε Ελληνικού κράτους, αν και δεν έχει ξεκαθαριστεί απόλυτα ιστορικά, επάνω στην Σλάβομακεδόνικη επανάσταση του Ίλιντεν δεν φαίνεται να ήταν θετική γιατί προφανώς μια αυτόνομη ή ανεξάρτητη Μακεδονία θα ήταν κόντρα στις εδαφικές βλέψεις της χώρας στην περιοχή. Σύμφωνα με τον Πεζά, τον τότε πρόξενο της Ελλάδας στο τότε Οθωμανικό Μοναστήρι (Μπίτολα), και τα όσα γράφει σε έκθεση προς τον πρόεδρο της ελληνικής κυβέρνησης το 1902, η επερχόμενη εξέγερση (Ίλιντεν) έχει ως στόχο μια αυτόνομη ή ανεξάρτητη Μακεδονία, προτίθενται να την ακολουθήσουν και πατριαρχικοί και εξαρχικοί πληθυσμοί και περιγράφονται οι άθλιες συνθήκες ζωής πολλών Μακεδόνων (κυρίως αγροτών).
Ο ίδιος ο Πεζάς αναφέρει πως ο ίδιος και το Ελληνικό κράτος επιδιώκει μια συνεργασία με τις Οθωμανικές αρχές και δίνει μάλιστα σε αυτές όλες τις πληροφορίες που έχει μαζέψει σχετικά με τις κινήσεις των αυτονομιστών, καθώς επιθυμεί τη συντριβή του κινήματος. Αναφέρει ακόμα πως η Ελλάδα ενδιαφέρεται για την ηρεμία και την ευημερία της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, καθώς φοβάται πως η αναταραχή θα μπορούσε να επεκταθεί και μέσα στην Ελλάδα. Τις παραμονές της επανάστασης ο νέος πρόξενος της Ελλάδας στο Μοναστήρι Κ.Κυπραίος αναφέρει πως υπάρχει συνεργασία του με την Οθωμανική αυτοκρατορία σε επίπεδο πληροφοριών για την επερχόμενη επανάσταση και πως ξοδεύονται χρήματα για προπαγάνδα που θα απέτρεπε τον πατριαρχικό πληθυσμό να μπει στην επανάσταση.
Ο μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης με Τούρκους αξιωματικούς.
Τέλος ο τότε μητροπολίτης Καστοριάς Γερμανός Καραβαγγέλης χαρακτηρίζει με ύβρεις τους επαναστάτες, ενώ φαίνεται πως ο συνεργάτης του και συνεργάτης των Οθωμανών Βαγγέλης Στρεμπενιώτης με τους άντρες του είχε συμμετοχή σε μία εκστρατεία κατά των επαναστατών στις 4 Αυγούστου.
Τι είχαν κάνει οι Σκοπιανοί του Καναδά τον Ιούλιο του 2017
Σε ρεπορτάζ η ελληνική ομογενειακή εφημερίδα Εθνικός Κήρυξ έγραφε για την πρόκληση των Σκοπιανών:
Του Ζώη Μαρίνου.
ΜΟΝΤΡΕΑΛ. Νέα πρόκληση, πρώτης γραμμής, από τους Σκοπιανούς του Καναδά και τη γνωστή για τις ακραίες, εθνικιστικές της θέσεις, αυτοαποκαλούμενη Καναδική «Μακεδονική» Ενωση, που και κατά το παρελθόν έχει διατυπώσει εμπρηστικές απόψεις και έχει γίνει πρόξενος τριβών και εντάσεων.
Την Τετάρτη 26 Ιουλίου δημοσιεύθηκε στην εθνικής κυκλοφορίας καναδική εφημερίδα «Toronto Star» ημισέλιδη καταχώρηση, με την υπογραφή της «Μακεδονικής» Ενωσης, με την οποία προβάλλεται το ετήσιο φεστιβάλ του Ιλιντεν και το παραδοσιακό πικ νικ των Σκοπιανών στο Τορόντο, με μουσικές, χορούς και άλλα πολιτιστικά δρώμενα, την Κυριακή 6 Αυγούστου.
Στην καταχώρηση που φιλοξενήθηκε στην καναδική εφημερίδα δεσπόζει, ακριβώς στο κέντρο της και με κόκκινο χρώμα, ένας παραχαραγμένος χάρτης των Βαλκανίων, που παρουσιάζει τη σημερινή Μακεδονία, από τη Θεσσαλία και την Ηπειρο έως τη Θράκη, ενσωματωμένη στο κράτος των Σκοπίων, υπό τον τίτλο «Εθνική ημέρα της ‘Μακεδονίας’- Ιλιντεν».
Η καταχώρηση της «Toronto Star» ήταν φυσικό να προκαλέσει σφοδρές αντιδράσεις στους κόλπους της ελληνικής ομογένειας σ’ ολόκληρο τον Καναδά. Δέκτης τέτοιων αντιδράσεων έγινε και ο «Ε.Κ.» αργά το απόγευμα της Παρασκευής, από μέλη της παροικίας του Μόντρεαλ που έλκουν την καταγωγή τους από τη Δράμα, την Αλεξάνδρεια Ημαθίας και τη Θεσσαλονίκη.
Σε επικοινωνία που είχε αμέσως ο «Ε.Κ.» με τις εδώ διπλωματικές αρχές πληροφορήθηκε ότι ήδη το Γενικό Προξενείο του Τορόντο προέβη σε διαμαρτυρία -αλλά και σε όλες τις άλλες προβλεπόμενες ενέργειες- περιγράφοντας την πλαστογράφηση της ιστορικής, γεωπολιτικής (και γεωγραφικής) πραγματικότητας αλλά και τον αλυτρωτισμό που εκπέμπει η εν λόγω καταχώρηση.
Πάντως, δεν είναι η πρώτη φορά. Σχεδόν κάθε χρόνο η ίδια καταχώρηση, με μικρές παραλλαγές, φιλοξενείται στην «Toronto Star» ενώ το 2015, στο φεστιβάλ του Ιλιντεν ακούστηκαν κραυγές για «έξοδο της χώρας μας στα νερά του Αιγαίου» και συνθήματα όπως «η Μακεδονία είναι δική μας. Είναι ο τόπος που οι παππούδες, οι πατεράδες μας και εμείς γεννηθήκαμε». Με την υπόμνηση ότι «πρέπει ν’ αγωνιστούμε για την απελευθέρωση όλων των Μακεδόνων».
Εως το βράδυ της Παρασκευής στη στήλη διορθώσεων της «Toronto Sun» δεν υπήρχε κάποια αναφορά επανόρθωσης ή συγγνώμης για την καταχώρηση η οποία, όπως έμαθε ο «Ε.Κ.», έχει ήδη κινητοποιήσει τις Μακεδονικές ομογενειακές οργανώσεις στις επαρχίες του Οντάριο και του Κεμπέκ.
Οι Σκοπιανοί του Καναδά, για να ενισχύσουν τις αλυτρωτικές τους τάσεις και να δώσουν μια ψευδεπίγραφη επίφαση στους ισχυρισμούς τους, κάλεσαν φέτος στο Τορόντο την καθηγήτρια Ντραγκίτσα Ποπόβσκα η οποία και θα μιλήσει σε εκδήλωση για την εθνική ιστορία της χώρας παρουσιάζοντας στοιχεία για το πώς οικοδομήθηκε, σε βάθος αιώνων, η «μακεδονική» ταυτότητα.
Και όλα αυτά υπό το πρίσμα της δημοσιοποίησης του προσφάτου Συμφώνου Φιλίας ανάμεσα στην ΠΓΔΜ και την Βουλγαρία που δόθηκε την Πέμπτη στη δημοσιότητα. Οι Βούλγαροι δεσμεύονται να στηρίξουν τη «Δημοκρατία της Μακεδονίας» -αυτός είναι ο χαρακτηρισμός που υπάρχει στα επίσημα διμερή έγγραφα- ώστε η χώρα να λάβει πρόσκληση ένταξης στο ΝΑΤΟ.
Μέχρι το πρωί της Κυριακής δεν είχε υπάρξει επίσημη ανακοίνωση από το ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών.
