Την απώλεια μιας από τις πιο σημαντικές πολιτικές προσωπικότητές της θρηνεί η Κύπρος.Ο τ έως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας έφυγε από την ζωή σε ηλικία 73 ετών, χτυπημένος από μια σοβαρή πάθηση των πνευμόνων, ύστερα από πολυήμερη νοσηλεία του -αρχικά στη Μεταμοσχευτική Μονάδα και στη συνέχεια την Εντατική του Γενικού Νοσοκομείου Λευκωσίας.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας εξελέγη στο ύπατο αξίωμα της Κυπριακής Δημοκρατίας στις 24 Φεβρουαρίου του 2008, όντας ο πρώτος πρόεδρος που προερχόταν από την Αριστερά.
Η ανάληψη του αξιώματος αυτού αποτέλεσε την κορύφωση μιας μακράς διαδρομής που ξεκίνησε από τα 14 του χρόνια, όταν έγινε μέλος της Παγκύπριας Ενιαίας Οργάνωσης Μαθητών (ΠΕΟΜ).
Την εποχή εκείνη, κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει το μέλλον του μικρού Δημήτρη, ο οποίος είχε επιλεγεί ως ο καταλληλότερος για να προσφωνήσει, σε συγκέντρωση που έγινε στο χωριό του, τον τότε γενικό γραμματέα του ΑΚΕΛ, τον αείμνηστο Εζεκία Παπαϊωάννου.
Πολύ περισσότερο ποιος θα μπορούσε να φανταστεί ότι θα ήταν εκείνος ο οποίος -χρόνια αργότερα- θα τον διαδεχόταν στην ηγεσία της κυπριακής Αριστεράς.
Ποιος ήταν ο Δημήτρης Χριστόφιας
Γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου του 1946 στο Κάτω Δίκωμο της επαρχίας Κερύνειας. Ήταν το μοναδικό αγόρι του Χριστοφή και της Άννας, οι οποίοι είχαν άλλα 4 παιδιά, όλα κορίτσια.
Με κόπο και αυτοθυσία οι γονείς τους κατάφεραν να τους μεγαλώσουν με αξιοπρέπεια, ενσταλάζοντας στις καρδιές τους την αγάπη για την πατρίδα.
Ο Δημήτρης Χριστόφιας ήταν τότε και για αρκετά χρόνια εγγεγραμμένος στα ληξιαρχικά βιβλία ως «Δημήτρης Δημητρίου», αλλά κάποια στιγμή αποφάσισε και το άλλαξε αντικαθιστώντας το με το ονοματεπώνυμο που έγινε αργότερα γνωστός.
Ο λόγος;
Όπως εξήγησε ο ίδιος σε συνέντευξη που παραχώρησε στον «Φ» και την Αντιγόνη Δρουσιώτου, στις 10 Φεβρουαρίου 2008, οι συγχωριανοί του είχαν δώσει στον πατέρα του το παρατσούκλι «Χριστόφιας», εξαιτίας του έντονου τρόπου με τον οποίο συζητούσε. «Μου άρεσε και το καθιέρωσα».
Τα παιδικά του χρόνια ήταν δύσκολα, με στερήσεις, αλλά τα θυμόταν με αγάπη και νοσταλγία, γιατί ήταν εκείνα που ατσάλωσαν τη θέληση και την αγωνιστικότητά του.
Ο Δ. Χριστόφιας μπορεί να στερήθηκε πράγματα που άλλοι συνομήλικοί του ίσως να είχαν δεδομένα και να μπήκε στη βιοπάλη από πολύ μικρός, αλλά έζησε αξιοπρεπή παιδικά χρόνια, ακόμα και με γυμνά πόδια ή κομματιασμένα ρούχα.
Ο πατέρας του ήταν οικοδόμος και παράλληλα δούλευε το καφενείο στη συντεχνία της ΠΕΟ. Εκεί, ο μικρός Δημήτρης δέχθηκε τα πρώτα πολιτικά ερεθίσματα που ίσως να έκριναν και τη μετέπειτα πορεία του.
Φτιάχνοντας καφέδες, ή σφουγγαρίζοντας και καθαρίζοντας μέχρι αργά το καφενείο, γινόταν κοινωνός των πολιτικών δρώμενων και συζητήσεων εκείνης της εποχής. Στα 12 του χρόνια, μοίραζε στο χωριό την εφημερίδα της Αριστεράς «Χαραυγή», την οποία διάβαζε ανελλιπώς και ο ίδιος.
Εξήντα ολόκληρα χρόνια στα πολιτικά πράγματα
Η πολιτική φάνηκε ευθύς εξαρχής΄οτι θα έπαιζε καθοριστικό ρόλο στη ζωή του μετέπειτα προέδρου της Κύπρου. Σε ηλικία 14 χρόνων έγινε μέλος της Παγκύπριας Ενιαίας Οργάνωσης Μαθητών (ΠΕΟΜ), το 1964 έγινε μέλος του ΑΚΕΛ, της Παγκύπριας Εργατικής Ομοσπονδίας (ΠΕΟ) και της Ενιαίας Δημοκρατικής Οργάνωσης Νεολαίας (ΕΔΟΝ).
Το 1969, στο 5ο Συνέδριο της ΕΔΟΝ, εξελέγη μέλος του Κεντρικού Συμβουλίου της Οργάνωσης. Την ίδια χρονιά, φεύγει για τη Μόσχα για σπουδές στο Ινστιτούτο Κοινωνικών Επιστημών της Μόσχας απ’ όπου επέστρεψε ως διδάκτωρ ιστορικών επιστημών της Ακαδημίας Κοινωνικών Επιστημών της Σοβιετικής Ένωσης.
Την ευκαιρία να σπουδάσει την όφειλε στον Εζεκία Παπαϊωάννου, καθώς ήταν ο άνθρωπος ο οποίος τον ξεχώρισε σ’ εκείνη την παγκοινοτική συγκέντρωση στο Κάτω Δίκωμο και του άνοιξε τους ορίζοντες για ένα καλύτερο μέλλον.
Το 1974 ολοκλήρωσε τις σπουδές του και επέστρεψε στην Κύπρο, οπόταν και προσελήφθη στην ΕΔΟΝ, της οποίας εξελέγη κεντρικός οργανωτικός γραμματέας. Το 1977 εξελέγη γενικός γραμματέας της οργάνωσης, θέση την οποία κατείχε μέχρι και το 1987.
Το 1976 εξελέγη μέλος της Επαρχιακής Επιτροπής ΑΚΕΛ Λευκωσίας-Κερύνειας, το 1982 μέλος της Κεντρικής Επιτροπής, το 1986 μέλος του Πολιτικού Γραφείου της Κεντρικής Επιτροπής και το 1987 μέλος της Γραμματείας της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος. Μετά το θάνατο του Γενικού Γραμματέα του ΑΚΕΛ, Εζεκία Παπαϊωάννου, στις 10 Απριλίου 1988, το Πολιτικό Γραφείο της Κεντρικής Επιτροπής του κόμματος τον όρισε προσωρινό Γενικό Γραμματέα. Στις 22 Απριλίου 1988 η ολομέλεια της Κεντρικής Επιτροπής τον εξέλεξε Γενικό Γραμματέα της, αξίωμα στο οποίο επανεξελέγη άλλες τέσσερις φορές, το 1990, το 1995, το 2000 και το 2005.
Ως Γενικός Γραμματέας του ΑΚΕΛ, είναι μέλος του Εθνικού Συμβουλίου. Από το 1991 εκλέγεται βουλευτής εκλογικής περιφέρειας Κερύνειας, ενώ το 2001 εξελέγη Πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων, αξίωμα στο οποίο επανεξελέγη τον Ιούνιο του 2006. Το 2004 αναγορεύθηκε επίτιμος διδάκτωρ του Τμήματος Διεθνών και Ευρωπαϊκών Οικονομικών και Πολιτικών Σπουδών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
Η γνωριμία του με την Έλση Χηράτου
Ο τέως πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας παντρεύτηκε το 1972 (20 Αυγούστου) με την Έλση, το γένος Χηράτου, από τη Λεμεσό. Η γνωριμία τους έγινε στη Μόσχα, όπου βρέθηκαν ταυτόχρονα για τις σπουδές τους.
Ερωτεύθηκαν κεραυνοβόλα και σύντομα ανέβηκαν τα σκαλιά της εκκλησίας του Δικώμου. Αργότερα έφεραν στον κόσμο και τα τρία παιδιά τους, την Μαριάννα, την Χριστίνα και τον Χρίστο.
Η ίδια η Έλση θυμόταν: «Ο Δημήτρης ήταν στη Μόσχα ένα χρόνο πριν από μένα. Εγώ τον επόμενο χρόνο πήγα εκεί, πριν έλθει αυτός από τις διακοπές του καλοκαιριού και άκουγα όλους να συζητούν, να λένε με ανυπομονησία πότε θα έλθει ο Δημήτρης και μου προκάλεσε αυτό εντύπωση, ποιος είναι αυτός ο Δημήτρης που όλοι μιλούν με τόση ανυπομονησία». «Ήταν ένα παιδάκι ρε αδελφέ. Δηλαδή ήταν 18 χρόνων κοπέλα έτσι και ωραία πρόσχαρη δεν μπορούσε να μην την προσέξεις» έλεγε ο ίδιος.
Τα μηνύματα της μαμάς Αννούς
Η μητέρα του, εκτός από τις αντιρρήσεις που είχε για τη Μόσχα, είχε έντονες ανησυχίες και για τα προσωπικά του γιού της. «Του είπα όταν ήλθε το πρώτο χρόνο: Άκου να σου πω γιε μου, να μην μείνεις να μεγαλώσεις, να βρεις γυναίκα».
Τι μηνύματα του έστελνε η μητέρα του τα αποκάλυψε ο ίδιος: «Το παπούτσι από τον τόπο σου να μην το ξεχνάς. Η Αννού δεν ήθελε να μπλεχτώ με Ρωσίδα, εντούτοις ήθελε Δικωμίτισα, το παπούτσι από τον τόπο σου».
«Μαζί της μοιράζομαι χαρές και λύπες για 30 χρόνια χωρίς κανένα πρόβλημα. Υπάρχει μια αλληλοστήριξη, συμπαράσταση και πρέπει να πω ότι της οφείλω περισσότερα από ό,τι μου οφείλει εκείνη», είχε πει σε συνέντευξή του στον «Φιλελεύθερο» της Κύπρου πριν από χρόνια.
Το πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 βρίσκει το ζευγάρι στο Δίκωμο. Μόλις είχαν αποκτήσει το πρώτο τους παιδί, το οποίο ήταν δεν ήταν 40 ημερών. Έφυγαν γρήγορα με το αυτοκίνητό τους για τη Λευκωσία, καθώς ο ίδιος ήθελε να ενταχθεί στην αντίσταση κατά του πραξικοπήματος.
Η πρώτη μεγάλη μάχη για την υγεία του
Από τις πιο δύσκολες στιγμές για τον Δημήτρη Χριστόφια και της οικογένειας του, ήταν η προσωπική δοκιμασία με τα νεφρά του. Υποβλήθηκε σε μεταμόσχευση παίρνοντας δώρο ζωής από την αδελφή του, Δέσποινα.
«Θα πρέπει να σας πω, όταν μου ανακοινώθηκε ότι είχα ανεπάρκεια των νεφρών, τότε πήγα στην Κεντρική Επιτροπή και το ανακοίνωσα .Είμαι σιδερένιος τώρα για να μπορώ να τρέχω 18 ώρες το 24ωρο και δεν το λέω γιατί είμαι υποψήφιος. Εγώ αν ένοιωθα ότι δεν μπορώ θα έλεγα σύντροφοι ευχαριστώ, είναι πάρα πολύ μεγάλη τιμή θα πρέπει να παραδώσω την σκυτάλη σε άλλο. Είπα στους συντρόφους μου ότι έχω νεφρική ανεπάρκεια. Δεν ξέρω ποια θα είναι η έκβαση της όλης υπόθεσης, εγώ είμαι στην διάθεση σας».
Σε οικογενειακό επίπεδο ο Δημήτρης Χριστόφιας δεν ξέχασε τη στήριξη που είχε από τη σύζυγό του, τα παιδιά του, αλλά και την αδελφή του Δέσποινα. «Κάποτε τη χαρακτήρισα φύλακα άγγελο μου, όταν είχα την περιπέτεια. Η Ελισάβετ μου συμπαραστάθηκε, κανένας δεν θα μπορούσε να μου συμπαρασταθεί με τέτοιο τρόπο. – Βασίλισσα της καρδιά σας; Ασφαλώς – ασφαλώς είναι η Ελισάβετ. Αυτό που χαρακτηριστικά της λέω, τώρα δημόσια. Ελισάβετ Βασίλισσα της καρδιάς μου, είναι μια έκφραση που έχει αντίκρισμα περιεχόμενο».
Η υποψηφιότητα για το Προεδρικό αξίωμα
Ο ίδιος θεωρούσε την υποψηφιότητα του στις Προεδρικές του 2008, ως φυσιολογική εξέλιξη για τον ηγέτη της αριστεράς, παρά το γεγονός ότι σχεδίαζε, μετά το τέλος της θητείας του, ως προέδρου της Βουλής να αποσυρθεί.
Σύζυγος και παιδιά όπως έλεγε δήλωσαν εξ’ αρχής παρόντες και σε αυτή την πρόκληση. Εκεί που υπήρχαν ενστάσεις ήταν και πάλι με τη μητέρα του. «Είχε άποψη και σε αυτή την περίπτωση η κυρία Αννού. Μου είπε «Ρε τα έφεραν έως εδώ, φθάσαμε έως την διχοτόμηση μπας και σου φορτώσουν όλα, για αυτό να το σκεφτείς δυο φορές». Της είπα ότι θα τα βολέψουμε, φθάσαμε έως εδώ δεν είναι δυνατόν να κάνουμε πίσω και το δέχθηκε».
Στις 17 Φεβρουαρίου 2008, ο Δημήτρης Χριστόφιας εκλέγεται 6ος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Κατά την περίοδο της Προεδρίας του, η Κύπρος ανέλαβε το δεύτερο εξάμηνο του 2012 την Προεδρία του Συμβουλίου της Ε.Ε.
Από τις πλέον δύσκολες στιγμές της πολιτικής του διαδρομής αλλά και ως Προέδρου της Δημοκρατίας, η έκρηξη στο Μαρί το καλοκαίρι του 2011 αλλά και η περίοδος που ακολούθησε με την είσοδο της χώρας στην οικονομική κρίση, γεγονός που τον οδήγησε να δηλώσει παραίτηση και να προκηρύξει εκλογές.
Το συγκλονιστικό ποίημα που του αφιέρωσε ο γιος του
«Θα θελα να φωνάξω τ΄ όνομα σου, αγάπη, μ΄ όλη μου τη δύναμη.
Να τ’ ακούσουν οι χτίστες απ’ τις σκαλωσιές και να φιλιούνται με τον ήλιο
να το μάθουν στα καράβια οι θερμαστές και ν’ ανασάνουν όλα τα τριαντάφυλλα
Να τ’ ακούσει η άνοιξη και να ‘ρχεται πιο γρήγορα
να το μάθουν τα παιδιά για να μην φοβούνται το σκοτάδι,
να το λένε τα καλάμια στις ακροποταμιές, τα τρυγόνια πάνω στους φράχτες
να τ’ ακούσουν οι πρωτεύουσες του κόσμου και να το ξαναπούνε μ’ όλες τις καμπάνες τους
να το κουβεντιάζουνε τα βράδια οι πλύστρες χαϊδεύοντας τα πρησμένα χέρια τους.
Να το φωνάξω τόσο δυνατά
που να μην ξανακοιμηθεί κανένα όνειρο στον κόσμο
καμιά ελπίδα πια να μην πεθάνει.
Να το ακούσει ο χρόνος και να μην σ΄ αγγίξει, αγάπη μου, ποτέ».
Με αυτό το ποίημα του Τάσου Λειβαδίτη ο γιος του Δημήτρη Χριστόφια, ο Χρίστος (ο Χριστοφής του, όπως συνήθιζε να τον αποκαλεί ο ίδιος), θέλησε να συμπυκνώσει την αγάπη του ίδιου και του κόσμου στο πρόσωπο του πατέρα του τις μέρες που ήταν στο νοσοκομείο.
Συλληπητήρια προς την οικογένειά του εκλιπόντος εξέφρασε σύσσωμος ο πολιτικός σε Κύπρο και Ελλάδα. Ο Πρόεδρος της Ελληνικής Δημοκρατίας, Προκόπης Παυλόπουλος επικοινώνησε τηλεφωνικώς με τη σύζυγό του, κ. Έλση Χριστόφια, στην οποία εξέφρασε τα ειλικρινή του συλλυπητήρια για τον θάνατο του συζύγου της.
