Η σημερινή συνεδρίαση του ανωτάτου τουρκικού δικαστηρίου με αντικείμενο τη μετατροπή ή όχι της Αγίας Σοφίας σε τέμενος είναι εξαιρετικά σοβαρή αφού το κλίμα που έχει διαμορφωθεί είναι εξαιρετικά θερμό.
Οι ηχηρές παρεμβάσεις που έχουν γίνει τις τελευταίες ημέρες, με τελευταία χρονικά αυτή του επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας, Μάικ Πομπέο, έχουν προκαλέσει τον εκνευρισμό της Άγκυρας, η οποία αγνοώντας τις επιδεικτικά διαμηνύει σε κάθε τόνο πως η Αγία Σοφία αποτελεί περιουσία της Τουρκίας και το θέμα είναι αποκλειστικά εσωτερικό της ζήτημα.
Το τουρκικό Συμβούλιο της Επικρατείας αναμένεται να αποφανθεί επί του θέματος σήμερα, Πέμπτη, με τα ΜΜΕ της γείτονος καλλιεργούν «κλίμα» αναφέροντας ότι στις 15 Ιουλίου «χιλιάδες πιστών (μουσουλμάνων) θα προσευχηθούν στην Αγία Σοφία».
Πάντως, όσο περνούν οι ώρες, οι ειδικοί εκτιμούν ότι ίσως να μην έχουμε σήμερα την απόφαση, αλλά σε 15 ημέρες. Δεδομένου μάλιστα κι ότι σήμερα κορυφαίοι υπουργοί, όπως και ο πρόεδρος Ερντογάν δεν θα βρίσκονται στην Τουρκία, εντείνει ακόμη περισσότερο αυτήν την εκτίμηση.
Πάντως είναι έκδηλος ο εκνευρισμός της Τουρκίας για τη νέα παρέμβαση των ΗΠΑ σχετικά με την Αγία Σοφία. Λίγο μετά τις δηλώσεις του αμερικανού υπουργού Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, με τις οποίες καλεί την τουρκική κυβέρνηση να διατηρήσει το υπάρχον καθεστώς της Αγίας Σοφίας και να μην τη μετατρέψει σε μουσουλμανικό τέμενος, η Άγκυρα απάντηση μέσω του αντιπροέδρου του κυβερνώντος Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ).
Με ανάρτηση στο Twitter υποστηρίζει πως η αρμοδιότητα να αποφασίζει για το καθεστώς της Αγίας Σοφίας ανήκει αποκλειστικά στην Τουρκία, σημειώνοντας πως «δεν χρειαζόμαστε συμβουλές και υποδείξεις από το εξωτερικό».
The sole decision-making authority about the status of Hagia Sophia, a matter of Turkey’s national sovereignty, is only belong to Turkey.
We do not need anyone’s call or recommendation on our own affairs.— Numan KURTULMUŞ (@NumanKurtulmus) July 1, 2020
Σε δήλωσή του, ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας Χαμί Ακσόι δήλωσε ότι η κυβέρνηση της χώρας έχει λάβει μέτρα για να προστατεύσει τη θρησκευτική ελευθερία και την ελευθερία των πεποιθήσεων, σημειώνοντας πως οι ελευθερίες αυτές είναι εγγυημένες από το τουρκικό σύνταγμα και τους νόμους, για όλους τους πολίτες χωρίς καμία διάκριση.
«Η αρμοδιότητα, όμως, να αποφασίζει για το καθεστώς της Αγίας Σοφίας, το οποίο είναι ένα θέμα που αφορά στην ανεξαρτησία της Τουρκίας, ανήκει αποκλειστικά στην Τουρκία. Δεν χρειαζόμαστε συμβουλές και υποδείξεις από το εξωτερικό» αναφέρει χαρακτηριστικά.
Ο κ. Ακσόι σημείωσε πως η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη χώρα, κάνοντας λόγο για εσωτερικό ζήτημα, στο πλαίσιο των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Άγκυρας.
Αναλυτικά η ανακοίνωση του τουρκικού ΥΠΕΞ
«Το δελτίο Τύπου που εξέδωσε το υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ σχετικά με το καθεστώς της Αγίας Σοφίας μας προκάλεσε έκπληξη.
Η κυβέρνησή μας έλαβε σιωπηλά επαναστατικά μέτρα για να προστατεύσει την ελευθερία της θρησκείας και των πεποιθήσεων, που είναι εγγυημένη από το σύνταγμα και τους νόμους μας, για όλους τους πολίτες μας χωρίς καμία διάκριση.
Σε αυτό το πλαίσιο, προστατεύουμε σχολαστικά όλες τις πολιτιστικές ιδιοκτησίες που κατέχουμε χωρίς καμία διάκριση, συμπεριλαμβανομένης της Αγίας Σοφίας, στο πλαίσιο της παράδοσης της ανεκτικότητας που απορρέει από τον πολιτισμό και την ιστορία μας.
Η Τουρκία φρόντιζε ευλαβικά την ιστορική, πολιτιστική και πνευματική αξία της Αγίας Σοφίας από την κατάκτησή της.
Σε αυτήν την περίπτωση, υπενθυμίζουμε και πάλι μια πραγματικότητα που πρέπει να επαναλαμβάνουμε συνεχώς. Η Αγία Σοφία είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται στη γη μας.
Κάθε είδους κίνηση επίδειξης ισχύος σχετικά με την Αγία Σοφία είναι επίσης ένα ζήτημα που αφορά τις εσωτερικές μας υποθέσεις στο πλαίσιο πάντα των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Τουρκίας.
Φυσικά όλοι είναι ελεύθεροι να εκφράσουν τη γνώμη τους. Ωστόσο, δεν είναι αποδεκτό το να μιλά κανείς για κυριαρχικά δικαιώματα χρησιμοποιώντας μια γλώσσα “προειδοποιήσεων και επιβολής”».
Η παρέμβαση Πομπέο
Νωρίτερα, σε δήλωσή του ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών ανέφερε ότι οι ΗΠΑ προτρέπουν την κυβέρνηση της Τουρκίας «να συνεχίσει να διατηρεί την Αγία Σοφία ως μουσείο, ως παράδειγμα της δέσμευσής της να σέβεται τις θρησκευτικές παραδόσεις και τη διαφορετική ιστορία που συνέβαλε στην Τουρκική Δημοκρατία και να διασφαλίσει ότι παραμένει προσβάσιμη από όλους».
Συνεχίζοντας, ο κ. Πομπέο υπογράμμισε ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίζουν να συνεργάζονται με την κυβέρνηση της Τουρκίας για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων. «Επιδιώκουμε να συνεχίσουμε να συνεργαζόμαστε με την κυβέρνηση της Τουρκίας για ένα ευρύ φάσμα θεμάτων αμοιβαίου ενδιαφέροντος, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης των θρησκευτικών και πολιτιστικών μνημείων» τονίζεται χαρακτηριστικά.
Υπενθυμίζεται ότι το Στέιτ Ντιπάρτμεντ είχε προχωρήσει και πριν από λίγες ημέρες, μέσω του Αμερικανού πρέσβη, αρμόδιου για τις διεθνείς θρησκευτικές ελευθερίες, Σαμ Μπράουνμπακ, σε παρέμβαση για τη διατήρηση της Αγίας Σοφίας ως μνημείου.
Σε ανάρτησή του στο Twitter ο κ. Μπράουνμπακ είχε υπογραμμίσει την τεράστια πνευματική και πολιτιστική σημασία που έχει η Αγία Σοφία για δισεκατομμύρια πιστούς διαφορετικών θρησκειών σε όλο τον κόσμο και καλούσε την τουρκική κυβέρνηση να τη διατηρήσει ως τοποθεσία παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO, όπως και να εξασφαλίσει την προσβασιμότητα σε όλους υπό το τρέχον καθεστώς της ως μουσείου.
