Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 69 χρόνων ο Γιάννης Σπάθας. Ο Γιάννης Σπάθας (30 Νοεμβρίου 1950) ήταν Έλληνας κιθαρίστας, ιδρυτικό μέλος του ροκ συγκροτήματος Socrates Drank the Conium (ή απλά Socrates).
Γεννήθηκε στους Παξούς το 1950. Ήλθε σε επαφή με τη μουσική κοντά στον πατέρα και τους θείους του, μαθαίνοντας από μικρός ακκορντεόν, κιθάρα και τύμπανα. Στον Πειραιά όπου μεγάλωσε, σχημάτισε με τους Αντώνη Τουρκογιώργη και Ηλία Ασβεστόπουλο (τον μετέπειτα ηγέτη των 2002 GR) το ροκ συγκρότημα Persons (1966-1969)και στη συνέχεια τους Socrates, πάλι με τον Τουρκογιώργη (μπάσο, τραγούδι). Μια από τις καλύτερες ελληνικές κιθάρες που έγραψε ιστορία παίζοντας με το συγκρότημα σε κλαμπ όπως το ιστορικό Κύτταρο.
Το 1983, μετά τη διάλυση των Socrates, ο Σπάθας συνεργάστηκε ως ενορχηστρωτής και κιθαρίστας με καλλιτέχνες όπως οι: Μίκης Θεοδωράκης, Μάνος Χατζηδάκις, Μαρία Φαραντούρη, Γιάννης Μαρκόπουλος, Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Μανώλης Λιδάκης, Νίκος Αντύπας, Λίνα Νικολακοπούλου, Διονύσης Σαββόπουλος, Μάνος Λοΐζος, Ελένη Καραΐνδρου κ.ά. Επίσης συνέθεσε τη μουσική τριών δίσκων του Βασίλη Λέκκα. Το 1999 κυκλοφόρησε τον πρώτο προσωπικό του δίσκο, στον οποίο είχε συμμετοχή η Χάρις Αλεξίου.
Μεγαλύτερες επιρροές του υπήρξαν ο Τζίμι Χέντριξ και ο Τάσος Χαλκιάς. Για την εποχή των Socrates, το παίξιμο του Σπάθα στην ηλεκτρική κιθάρα έχει συγκριθεί με εκείνο του Ρίτσι Μπλάκμορ των Deep Purple. Θεωρείται από τους σπουδαιότερους κιθαρίστες της ελληνικής ροκ σκηνής της εποχής των τελών της δεκαετίας του 1960 μέχρι τα μέσα εκείνης του 1970.
Γράφει ένας ροκάς της εποχής στα social media για τον Γιάννη Σπάθα
“Από τους τρελούς της εποχής μου Τουρκογιώργης μαζί με τους Γ. Σπάθα και Ηλία Μπουκουβάλα αλλά και άλλους υπέροχους μουσικούς έφτιαξαν το καλύτερο (κατ’ εμέ) Ελληνικό και όχι μόνο ROCK συγκρότημα.
Με αυτούς έμαθα να ακούω μουσική όταν μια μέρα σε μια συναυλία τους στο ιστορικό ΚΥΤΤΑΡΟ ο Γιάννης Σπάθας ξεκίνησε με ένα σόλο το οποίο για εμάς τους πιτσιρικάδες μας παραξένεψε. Δεν ήταν τόσο Rock, η κιθάρα του έβγαζε έναν ήχο περίεργο, κάτι σαν κλαρίνο κάτι σαν Ηπειρώτικο μοιρολόι κάτι που εμείς οι “Rock” είχαμε μάθει να απεχθανόμαστε, τι βλάχικα θα ακούγαμε….
Θυμάμαι, τελειώνοντας το κομμάτι (Mountains) ο Σπάθας το αφιέρωσε στον μεγάλο δάσκαλο τον Τάσο Χαλκιά. Κοιταχτήκαμε συνωμοτικά για να μην καταλάβουν οι άλλοι ότι δεν γνωρίζαμε αυτόν τον μεγάλο ροκά Τάσο Χαλκιά… Την επομένη κατέβηκα στο Μοναστηράκι στα δισκάδικα να ψάξω κάτι για τον Τ Χαλκιά και ο πωλητής με παρέπεμψε στην μεριά που ήταν οι δίσκοι των δημοτικών.
Βρήκα δίσκους με τον Τάσο Χαλκιά, μα αυτός ήταν ένας παππούς με ένα κλαρίνο, δεν ήταν ο ροκάς που είχαμε στο κεφάλι μας. Αγόρασα έναν δίσκο και γύρισα τρέχοντας σπίτι να τον ακούσω… Αυτό ήταν, από τότε άλλαξε η θεώρηση μου όχι μόνο για την μουσική, αλλά και το πως έβλεπα την ζωή.
Έφυγαν τα κουτάκια από το κεφάλι μου που μέσα σε αυτά είχα τακτοποιήσει τόσο όμορφα τα θέλω μου… Αισθάνομαι ότι πρέπει να τους πω από καρδιάς ένα μεγάλο ευχαριστώ!!!”
Μεγάλες συνεργασίες
Συνεργάστηκε με μεγάλες προσωπικότητες του ελληνικού τραγουδιού: τον Μίκη Θεοδωράκη, τον Μάνο Χατζιδάκι, τη Μαρία Φαραντούρη, τον Γιάννη Μαρκόπουλο, τον Γιώργο Νταλάρα, τη Χαρούλα Αλεξίου, κ.ά. Ως ενορχηστρωτής και ως κιθαρίστας. Με τον Βασίλη Λέκκα ως συνθέτης των τραγουδιών του για δύο συνεχόμενους δίσκους. Με τον Μανώλη Λιδάκη. Έγραψε ένα τεράστιο κεφάλαιο στο ελληνικό τραγούδι από το 1964 μέχρι σήμερα.
Ο Γιάννης Σπάθας, θυμάται γιατί το συγκρότημα μπήκε φυλακή στην Ολλανδία
«Η γιαγιά μου δεν άντεχε να με ακούει να παίζω Χέντριξ και με έδιωξε από το σπίτι», είπε στη Μηχανή του Χρόνου, ο κορυφαίος κιθαρίστας και συνιδρυτής των Socrates Drank The Conium, Γιάννης Σπάθας.
Όπως θυμάται για να μάθει να παίζει τα ροκ τραγούδια στην κιθάρα του, πήγαινε καθημερινά και τα άκουγε σε ένα σουβλατζίδικο στον Πειραιά και επέστρεφε σπίτι του άρον – άρον για τα προβάρει. Στην συνέντευξη εξηγεί επίσης γιατί την πρώτη φορά που οι Socrates έπαιξαν στο εξωτερικό, συνελήφθησαν και μπήκαν στη φυλακή για περίπου δύο μήνες.
«Κατά την επιστροφή μας στην Ελλάδα με το αεροπλάνο, μας πλησίασε ο πιλότος που ήταν θαυμαστής του συγκροτήματος και μας έδωσε πίσω τα διαβατήρια μας. Έτσι αποφύγαμε νέα ταλαιπωρία», λέει ο Γιάννης Σπάθας. Ο συνιδρυτής των Socrates εξηγεί γιατί η μπάντα δεν επέλεξε να κάνει καριέρα στο εξωτερικό, μιας και σχεδόν όλες οι δισκογραφικές εταιρείες τους προσέφεραν συμβόλαια.
Αναφέρεται επίσης και στη συνάντησή του με τον θρυλικό Lemmy Kilmister των Motorhead, που τους παρακινούσε να πάνε στις ΗΠΑ για να κάνουν καριέρα.
