24 Ιουλίου 1974. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής φτάνει και πάλι στην Ελλάδα, μετά την κατάρρευση της δικτατορίας υπό το βάρος του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Επικεφαλής της κυβέρνησης «Εθνικής Ενότητας», κατόρθωσε με αποφασιστικές κινήσεις να αποκαταστήσει πλήρως τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος στην Ελλάδα.
42 χρόνια έχουν περάσει από τότε. 42 χρόνια μετά την αποκατάσταση της Δημοκρατίας στην χώρα, η οποία μετά την ζοφερή επταετή χούντα των συνταγματαρχών που την άφησε στο περιθώριο των διεθνών εξελίξεων, επέστρεψε στον κοινοβουλευτισμό και την δημοκρατία. Όταν, τον Ιούλιο του 1974, ξέσπασε η μεγάλη εθνική κρίση με αφετηρία την πραξικοπηματική ανατροπή του Μακαρίου, ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κλήθηκε να συγκροτήσει Κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας.
Ήταν ξημερώματα 24ης Ιουλίου 1974. Το αεροσκάφος του Γάλλου προέδρου Βαλερί Ζισκάρ ντʼ Εστέν προσγειώνεται στο αεροδρόμιο της Αθήνας μεταφέροντας από το Παρίσι τον Κωνσταντίνο Καραμανλή.
Χιλιάδες κόσμου με αναστάσιμες λαμπάδες στα χέρια και την ιαχή “Έρχεται, έρχεται” τον αναμένουν και του επιφυλάσσουν θριαμβευτική υποδοχή. Η υποδοχή Καραμανλή, με τον κόσμο να πανηγυρίζει στους δρόμους, αποτελεί το λαϊκό ξέσπασμα μετά την επτάχρονη δικτατορία, αλλά και την εισβολή και την τραγωδία της Κύπρου.
Στις 25 Ιουλίου 1974 ο Κωνσταντίνος Καραμανλής απηύθυνε διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό ζητώντας από τους πολίτες να επιδείξουν πολιτική ωριμότητα τις δύσκολες εκείνες ώρες.
Παράλληλα στη Γενεύη άρχισαν την ίδια ημέρα οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης στο Κυπριακό. Αρχηγός της ελληνικής αντιπροσωπείας ήταν ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Εξωτερικών Γεώργιος Μαύρος.
Στις 30 Ιουλίου 1974 στη Γενεύη επήλθε συμφωνία για την αποκατάσταση της συνταγματικής τάξης στην Κύπρο αλλά και την αναγνώριση ύπαρξης δύο χωριστών διοικήσεων. Οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονταν.
Ωστόσο στις 14 Αυγούστου τα τουρκικά στρατεύματα προχώρησαν στον Αττίλα 2 καταλαμβάνοντας τελικά το 38% περίπου της Κύπρου. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής κατήγγειλε την Τουρκία και ανακοίνωσε την αποχώρηση της Ελλάδας από το στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ.
Στις 15 Αυγούστου σε νέο διάγγελμα προς τον ελληνικό λαό δήλωσε ότι «η ένοπλος αντιμετώπισις των Τούρκων εις Κύπρον καθίστατο αδύνατος και λόγω αποστάσεως και λόγω των γνωστών τετελεσμένων γεγονότων». Η κατάπαυση του πυρός στην Κύπρο έγινε στις 18.00 της 16ης Αυγούστου 1974.
Οι πολιτικές δυνάμεις του τόπου κατάφεραν τότε να θεμελιώσουν το πληρέστερο, από όσα προηγήθηκαν, πολίτευμα της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Ειδικότερα, μετά τη συγκρότηση της κυβέρνησης “Εθνικής Ενότητας” και την αντιμετώπιση των συνεπειών της κυπριακής τραγωδίας, νομιμοποιήθηκαν όλοι οι πολιτικοί σχηματισμοί, περιλαμβανομένου του Κ.Κ.Ε., που βρισκόταν εκτός νόμου από το 1947, προκηρύχθηκαν εκλογές για την ανάδειξη της Εʼ Αναθεωρητικής Βουλής, και αποφασίστηκε διεξαγωγή δημοψηφίσματος για τον οριστικό προσδιορισμό της μορφής του πολιτεύματος.
Έκθεση για τη Δημοκρατία, στο Μέγαρο της Βουλής
Αφιερωμένη στη Δημοκρατία είναι η έκθεση με τίτλο «Η Δημοκρατία δικαίω ουδέποτε κατελύθη, 42 χρόνια από την αποκατάσταση της Δημοκρατίας», που θα εγκαινιαστεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, κ. Κάρολο Παπούλια, στην αίθουσα «Ελευθέριος Κ. Βενιζέλος» του Μεγάρου της Βουλής, την Πέμπτη 24 Ιουλίου, στις 11 το πρωί.
Την έκθεση, η οποία θα λειτουργήσει για το κοινό με οργανωμένες ξεναγήσεις από τον Σεπτέμβριο, προετοίμασαν η Βιβλιοθήκη της Βουλής και το Ίδρυμα της Βουλής για τον Κοινοβουλευτισμό και τη Δημοκρατία, υπό την επιστημονική εποπτεία επιτροπής ειδικών.
Μέσα από τα επίσημα συνταγματικά και νομοθετικά κείμενα, τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων και τις σελίδες των περιοδικών, τα φωτογραφικά και κινηματογραφικά τεκμήρια της εποχής, τα πρωτότυπα έγγραφα και τα άλλου είδους πολιτικά τεκμήρια, όπως αφίσες, κομματικές προκηρύξεις, ψηφοδέλτια των εθνικών εκλογών του Νοεμβρίου 1974 και του δημοψηφίσματος για το πολιτειακό, επιχειρείται η παρουσίαση του πρώτου έτους, που ακολούθησε την τραγωδία της Κύπρου και την κατάρρευση της δικτατορίας, στις 24 Ιουλίου 1974.
Η περίοδος αυτή, γεμάτη αβεβαιότητα και κινδύνους, αλλά και μεγάλες εθνικές και πολιτικές προκλήσεις, αντιμετωπίστηκε από το σύνολο του πολιτικού κόσμου με ιδιαίτερη προσοχή και ενδιαφέρον, με αποτέλεσμα να εγκαθιδρυθεί, με το Σύνταγμα του 1975, η Γ΄ Ελληνική Δημοκρατία, η μεγαλύτερη σε διάρκεια περίοδος αδιατάρακτης σταθερότητας και ειρήνης στην ιστορία του σύγχρονου ελληνικού κράτους
Στο Περιστύλιο της Βουλής, παρουσιάζεται και η πνευματική και πολιτιστική δημιουργία της εποχής, στην οποία σημαντική θέση κατέχουν οι μαζικές μουσικές συναυλίες, οι πρωτοποριακές παραστάσεις και εικαστικές εκθέσεις, η πλούσια κινηματογραφική παραγωγή και η εκδοτική έκρηξη, που όλα μαζί συνθέτουν το κλίμα ελευθερίας και ενθουσιασμού, που κυριάρχησε στον τομέα της πνευματικής δημιουργίας.
