Tο πρόσφατο σχέδιο για το αιφνιδιαστικό κλείσιµο 204 καταστηµάτων των Ελληνικών Ταχυδροµείων (ΕΛΤΑ) σε ολόκληρη τη χώρα δεν είναι µια µεµονωµένη απόφαση εξυγίανσης. Αντιθέτως, αποτελεί το τελικό στάδιο µιας χρόνιας υποβάθµισης, µιας στρατηγικής που εκτελείται ερήµην της κοινωνίας, χωρίς διαφάνεια, χωρίς σχέδιο µε κοινωνικό πρόσηµο.
Κατά τη συζήτηση του νοµοσχεδίου για την Αναδιάρθρωση της Ελληνικής Εταιρείας Συµµετοχών και Περιουσίας (Υπερταµείο) τον Ιούλιο του 2024, είχαµε από τότε αναφέρει πως σε εταιρείες όπως τα ΕΛΤΑ όπου παρουσιάζουν σοβαρά προβλήµατα για δεκαετίες, λόγω της κακής διαχείρισης και της κρατικής αδιαφορίας, η οριζόντια εφαρµογή του µοντέλου ΔΕΗ δεν θα είναι ούτε εύκολη υπόθεση, ούτε και εφαρµόσιµη.
Η ΔΕΗ η οποία αποτελεί το επιθυµητό µοντέλο για την κυβέρνηση, είναι µια ανώνυµη εταιρεία εισηγµένη στο Χρηµατιστήριο Αθηνών, µε το Ελληνικό Δηµόσιο να κατέχει το µειοψηφικό ποσοστό 34%. Η σύγκριση µε το µοντέλο της ΔΕΗ, επιβάλλει να ξεκαθαρίσει τι επιδιώκεται µε την αναδιάρθρωση των ΕΛΤΑ, ποιος είναι ο τελικός στόχος ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς τους.
Κακή διαχείριση
Η κυβέρνηση προσπαθεί να παρουσιάσει αυτή την επιλογή ως «µετασχηµατισµό». Όµως ποιος µετασχηµατισµός ξεκινά µε 2.000 εθελούσιες αποχωρήσεις προσωπικού, συνεχίζεται µε συρρίκνωση δικτύου, διαχείριση κρίσεων όπως η κυβερνοεπίθεση του 2022, και κορυφώνεται µε λουκέτα σε ολόκληρες περιοχές χωρίς εναλλακτική πρόσβαση;
Η πραγµατικότητα είναι ότι από το 2020 έως σήµερα, το Υπερταµείο και η εκάστοτε διοίκηση των ΕΛΤΑ απέτυχαν να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν ένα ουσιαστικό σχέδιο ανάκαµψης. Η έλλειψη ψηφιακού µετασχηµατισµού, η απουσία σύγχρονων ταχυδροµικών υπηρεσιών -όπως συµβαίνει σε όλη την Ευρώπη- και η συνεχής διοικητική αναποτελεσµατικότητα, έχουν οδηγήσει τον Οργανισµό σε αδιέξοδο.
Τα οικονοµικά µεγέθη είναι πράγµατι ανησυχητικά:
- Ζηµιές για το 2024:
8 εκατ. ευρώ,
- Αρνητικά ίδια κεφάλαια:
-140,1 εκατ. ευρώ,
- Κύκλος εργασιών:
249 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων 101 εκατ. από αλληλογραφία, 66 εκατ. από courier, 42 εκατ. από χρηµατοοικονοµικές υπηρεσίες.
Όµως τα ΕΛΤΑ δεν είναι απλώς ένας ισολογισµός. Είναι η φυσική παρουσία του κράτους στην ύπαιθρο, στα νησιά, στους ηλικιωµένους που δεν έχουν πρόσβαση ή εξοικείωση µε ψηφιακές υπηρεσίες.
Το κλείσιµο καταστηµάτων σε αποµονωµένες περιοχές υπονοµεύει ευθέως την Καθολική Ταχυδροµική Υπηρεσία (ΚΤΥ), όπως αυτή ορίζεται από την Ευρωπαϊκή Οδηγία 97/67/ΕΚ. Η ΚΤΥ υποχρεώνει τα κράτη να εξασφαλίζουν ίση πρόσβαση σε βασικές ταχυδροµικές υπηρεσίες για όλους, σε κάθε σηµείο της επικράτειας -ανεξαρτήτως γεωγραφίας ή εµπορικής βιωσιµότητας.
Το κράτος έχει την υποχρέωση να διασφαλίσει αυτή την ισότητα, όπως κάνουν άλλα ευρωπαϊκά κράτη που επιδοτούν την Καθολική Ταχυδροµική Υπηρεσία µε εκατοντάδες εκατοµµύρια ευρώ ετησίως.
Στην Ελλάδα, αντί για ενίσχυση, βλέπουµε σταθερή απόσυρση του Δηµοσίου από την ταχυδροµική του ευθύνη.
Ερωτήµατα
Το ερώτηµα που τίθεται, λοιπόν, είναι σαφές:
Ποιος θα φέρει τη σύνταξη στον συνταξιούχο της ορεινής Ηπείρου;
Ποιος θα εξυπηρετήσει το νησί µε 300 κατοίκους;
Πώς θα εξασφαλιστεί η πρόσβαση στους δηµόσιους λογαριασµούς για ανθρώπους που δεν χρησιµοποιούν ψηφιακά εργαλεία;
Η απάντηση που δίνει η κυβέρνηση, ουσιαστικά, είναι: κανείς. Και αυτό συνιστά πολιτική επιλογή. Μια επιλογή που δεν µπορεί να βαφτίζεται «µεταρρύθµιση», αλλά πρέπει να ονοµαστεί µε το πραγµατικό της όνοµα: απαξίωση ενός δηµόσιου αγαθού.
Σε αυτή τη συγκυρία, η κυβέρνηση οφείλει να δώσει απαντήσεις:
- Ποιο είναι το τελικό πλάνο για το ιδιοκτησιακό καθεστώς των ΕΛΤΑ;
- Προετοιµάζεται µετοχοποίηση, είσοδος στρατηγικού επενδυτή ή πλήρης ιδιωτικοποίηση;
- Γιατί δεν έχει προβλεφθεί δίκτυο αντικατάστασης των φυσικών υποκαταστηµάτων για περιοχές που µένουν χωρίς ΕΛΤΑ µε πρακτορεία;
- Θα υπάρξει αποζηµίωση για την Καθολική Υπηρεσία όπως προβλέπει η ευρωπαϊκή νοµοθεσία;
Και ένα ακόµα ερώτηµα: Θα αναζητηθούν ευθύνες στις διοικήσεις των ΕΛΤΑ για τη διαχρονική κακοδιαχείριση, ή θα συνεχίσουµε να θεωρούµε φυσικό φαινόµενο την κατάρρευση ενός κρίσιµου δηµόσιου οργανισµού;
Η αλήθεια είναι ότι οι ευθύνες είναι διαχρονικές και διακοµµατικές. Και όσοι σήµερα ασκούν κριτική, οφείλουν να ξεκινήσουν µε την αυτοκριτική τους. Διότι τα ΕΛΤΑ απαξιώθηκαν όχι µόνο από την παρούσα κυβέρνηση, αλλά και από εκείνες που για δεκαετίες τα άφησαν χωρίς στρατηγική, χωρίς χρηµατοδότηση, χωρίς σχέδιο.
Η παραίτηση του κ. Γρηγόρη Σκλήκα από την θέση του Διευθύνων Συµβούλου µπορεί να εξυπηρετεί την κυβέρνηση προκειµένου να αποποιηθεί των ευθυνών της, όµως στα ΕΛΤΑ πολύ πιθανόν σε σύντοµο χρονικό διάστηµα να τεθεί σοβαρό ζήτηµα ρευστότητας και ενδεχοµένως να µην είναι δυνατή η καταβολή των µισθών στους εργαζοµένους.
Το ζητούµενο πλέον είναι πολιτική βούληση. Χρειαζόµαστε ένα νέο αναπτυξιακό σχέδιο για τα ΕΛΤΑ, µε επένδυση στον ψηφιακό µετασχηµατισµό, στην ταχυµεταφορά, στην εξειδικευµένη εξυπηρέτηση περιοχών χωρίς πρόσβαση.
Γιατί τα ταχυδροµεία δεν είναι απλώς ένα επιχειρηµατικό σχήµα. Είναι ο τελευταίος σύνδεσµος πολλών Ελλήνων µε το κράτος. Είναι η εγγύηση της κοινωνικής συνοχής. Γι’ αυτό και δεν θα επιτρέψουµε το λουκέτο να µετατραπεί σε οριστική εγκατάλειψη.
Ζητάµε την άµεση ανάκληση της απόφασης και την έναρξη ουσιαστικού διαλόγου µε Δήµους, πολίτες και εργαζόµενους.
Το οφείλουµε όχι µόνο στον οργανισµό.
Το οφείλουµε στην κοινωνία.
* Βουλευτής Β2 Δυτικού Τοµέα Αθηνών µε τη ΝΙΚΗ
