Στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί ποτέ έχουν φθάσει οι παγετώνες της Ανταρκτικής, εγείροντας όλο και περισσότερες ανησυχίες για τη ραγδαία επέλαση της κλιματικής αλλαγής και τις επιπτώσεις της.
Για 44 χρόνια, οι δορυφόροι βοήθησαν τους επιστήμονες να παρακολουθούν πόσος πάγος επιπλέει στον ωκεανό γύρω από την ακτογραμμή των 18.000 χιλιομέτρων της Ανταρκτικής.
Στα ύδατα περιφεριακά της ηπείρου σημειώνεται μία μεγάλη μετατόπιση των πάγων κάθε χρόνο, με τον θαλάσσιο πάγο να κορυφώνεται στα περίπου 18εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα κάθε Σεπτέμβριο πριν πέσει στα λίγο πάνω από 2 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα μέχρι τον Φεβρουάριο.
Αλλά σε αυτές τις τέσσερις δεκαετίες δορυφορικών παρατηρήσεων, δεν υπήρξε ποτέ λιγότερος πάγος γύρω από την ήπειρο από ό,τι την περασμένη εβδομάδα.
Το καλοκαίρι του νότιου ημισφαιρίου, για το 2022, η ποσότητα του θαλάσσιου πάγου μειώθηκε στα 1,92 εκατ. τετραγωνικά χιλιόμετρα στις 25 Φεβρουαρίου – ένα ιστορικό χαμηλό με βάση τις δορυφορικές παρατηρήσεις που ξεκίνησαν το 1979.
Πτώση χωρίς τέλος
Αλλά μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου του τρέχοντος έτους, το ρεκόρ του 2022 είχε ήδη καταρριφθεί. Ο πάγος συνέχισε να λιώνει, φτάνοντας σε νέο χαμηλό ρεκόρ των 1,79 εκατ. τετραγωνικών χιλιομέτρων στις 25 Φεβρουαρίου και ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ κατά 136.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα – μία έκταση διπλάσια από την Τασμανία.
Την άνοιξη του νότιου ημισφαιρίου, ισχυροί άνεμοι πάνω από τη δυτική Ανταρκτική πέτυχαν ένα «γερό πλήγμα» στους πάγους της. Ο δρ. Γουίλ Χομπς, ειδικός από το Πανεπιστήμιο της Τασμανίας, λέει ότι, την ίδια στιγμή, μεγάλες περιοχές στα δυτικά της ηπείρου είχαν μόλις ανακάμψει από τις απώλειες του προηγούμενου έτους.
«Επειδή ο θαλάσσιος πάγος αντανακλά τόσο εύκολα το φως του ήλιου, είναι δύσκολο να λιώσει από αυτό. Αλλά αν έχει ανοιχτό νερό από πίσω, αυτό μπορεί να λιώσει τον πάγο από κάτω», λέει ο Χομπς.
Το τι γίνεται με τον πάγο της Ανταρκτικής –ειδικά τον πάγο στην ξηρά– είναι σημαντικό, επειδή η ήπειρος έχει αρκετό πάγο για να ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά πολλά μέτρα, αν λιώσει. Αν και το λιώσιμο του θαλάσσιου πάγου δεν ανεβάζει άμεσα τη στάθμη της θάλασσας, επειδή επιπλέει ήδη στο νερό, αρκετοί επιστήμονες αναφέρουν ότι μπορεί να έχει έμμεσες καταστροφικές συνέπειες.
Ο θαλάσσιος πάγος βοηθά στην εξάλειψη της επίδρασης των καταιγίδων στον πάγο που βρίσκεται στην ακτή. Με την εξαφάνιση του θαλάσσιου πάγου, η αυξημένη δράση των κυμάτων μπορεί να αποδυναμώσει τους πλωτούς παγετώνες που σταθεροποιούν τα τεράστια στρώματα πάγου που καλύπτουν τη γη. Μεγάλες ανησυχίες προκαλεί εσχάτως στους επιστήμονες είναι η αξιοσημείωτη απώλεια πάγου γύρω από τις θάλασσες Amundsen και Bellinghausen, στα δυτικά της ηπείρου.
Στην συγκεκριμένη περιοχή βρίσκεται ο ευάλωτος παγετώνας Thwaites – γνωστός ως «παγετώνας της ημέρας της Κρίσης», καθώς περιέχει αρκετό νερό για να ανεβάσει τη στάθμη της θάλασσας κατά μισό μέτρο.
«Δεν θέλουμε να χάσουμε τον θαλάσσιο πάγο εκεί όπου υπάρχουν αυτά τα ευάλωτα στρώματα χερσαίου πάγου», λέει ο καθηγητής Matt England, ωκεανογράφος και κλιματικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Νότιας Ουαλίας. «Φαίνεται πως αρχίζουμε να βλέπουμε σημάδια σημαντικής θέρμανσης και υποχώρησης των θαλάσσιων πάγων στην Ανταρκτική. Το ότι τον βλέπουμε να φτάνει σε αυτά τα επίπεδα είναι σίγουρα ανησυχητικό».
Γιατί μας αφορά το λιώσιμο των πάγων στην Ανταρκτική;
Ο Δρ Ted Scambos, ειδικός στους θαλάσσιους πάγους στο Πανεπιστήμιο του Κολοράντο Boulder, είπε ότι η πτώση του θαλάσσιου πάγου στην Ανταρκτική «αναγκάζει την επιστημονική κοινότητα να αναρωτιέται εάν πρόκειται για μία διαδικασία που σχετίζεται με την παγκόσμια κλιματική αλλαγή».
Η Ανταρκτική είναι δύσκολο να μελετηθεί, όχι μόνο λόγω της απομακρυσμένης της θέσης, αλλά επειδή, ως μία ήπειρος που εκτίθεται σε τεράστιες διακυμάνσεις του ανέμου και των καταιγίδων από όλες τις πλευρές, καθιστά δύσκολη την συλλογή δεδομένων.
Ο Scambos είπε: «Από το 2016 υπήρξε μια αρκετά απότομη ύφεση [του θαλάσσιου πάγου] και ειδικά μετά από τους πολλούς, συνεχόμενους μήνες που έχουμε καταγράψει χαμηλά ρεκόρ, προκαλεί την επιστημονική κοινότητα να αναρωτιέται εάν υπάρχει διαδικασία που σχετίζεται με την παγκόσμια κλιματική αλλαγή».
Ο επιστήμονες είπε ότι, ενώ η πρόσφατη μείωση των πάγων μπορεί να σχετίζεται εν μέρει με το κλιματικό φαινόμενο «La Nina» που δημιουργεί θερμότερους ανέμους στη χερσόνησο της ηπείρου, αυτό δεν εξηγεί τις απώλειες σε άλλες περιοχές.
Μια μελέτη έδειξε ότι η θέρμανση του ωκεανού συνέβαλε επίσης στην ξαφνική πτώση του θαλάσσιου πάγου το 2016.
«Όλα τα μοντέλα προβλέπουν ότι καθώς το κλίμα θερμαίνεται, αναμένουμε να δούμε τον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής να υποχωρεί», λέει ο δρ. Ariaan Purich, κλιματικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο Monash. «Υπάρχει ευρεία επιστημονική συναίνεση ως προς αυτό. Η μείωση του πάγου της θάλασσας είναι συνεπής με αυτό που δείχνουν τα κλιματικά μοντέλα».
Οι επιστήμονες της Ανταρκτικής προσπαθούν τώρα να βρουν τι συμβαίνει. Είναι οι πτώσεις στον θαλάσσιο πάγο και τα συνεχόμενα χαμηλά ρεκόρ απλώς ένα φυσικό φαινόμενο, σε μια ήπειρο που είναι γνωστό ότι είναι δύσκολο να μελετηθεί; Ή μήπως αυτές οι καταγραφές είναι άλλο ένα σαφές σημάδι ότι η κλιματική κρίση επελαύνει στην παγωμένη ήπειρο;
«Η Ανταρκτική μπορεί να φαίνεται απομακρυσμένη, αλλά οι αλλαγές εκεί μπορεί να επηρεάσουν το παγκόσμιο κλίμα και τα στρώματα πάγου που λιώνουν επηρεάζουν τις παράκτιες κοινότητες σε όλο τον κόσμο», λέει ο Purich.
«Όλοι πρέπει να ανησυχούν για το τι συμβαίνει στην Ανταρκτική».
Πηγή: The Guardian
