Όσοι προσπαθούν να ερμηνεύσουν βαθύτερα τον Αρχιεπίσκοπο Ιερώνυμο ίσως πρέπει να κάνουν ένα ταξίδι στον χρόνο. Ας πούμε στο 1989, όταν όλη η Ευρώπη συγκλονίζεται από τις αποκαλύψεις για το κολαστήριο ψυχών στη Λέρο.
Ο τότε Μητροπολίτης Θηβών αναλαμβάνει πρωτοβουλία, κινεί διαδικασίες και μεταφέρει από εκεί 187 ανθρώπους, δημιουργώντας το πρώτο κέντρο ψυχικής υγείας στη Λιβαδειά. Ήταν μια απόφαση επαναστατική για την εποχή του και αποκαλυπτική για την ιδιοσυγκρασία του.
Από το 1989 θα μπορούσαμε να μεταφερθούμε στο 2008, έτος ενθρόνισης του, όταν με την ομιλία του έδινε μερικές από τις απαντήσεις που αναζητούμε σήμερα, όπως για παράδειγμα αν η Εκκλησία (αντι)πολιτεύεται. «Δεν έχω να καταθέσω προγραμματικές δηλώσεις, άλλωστε αυτές είναι ήδη διατυπωμένες άπαξ και με περισσή σαφήνεια επί του Σταυρού». Έτσι είναι. Τα ιερά δόγματα δεν αλλάζουν επειδή αλλάζουν τα χρόνια, ούτε επειδή αλλάζουν οι κυβερνήσεις. Και αν πολλές φορές ο εκκλησιαστικός λόγος συγκρούεται με το σήμερα είναι επειδή «η Εκκλησία πορεύεται μέσα στην Ιστορία και τον κόσμο, αλλά δεν είναι εκ του κόσμου τούτου». Όμως πως μπορεί η προσδοκία της αιωνιότητας να συμβαδίσει με τις προσδοκίες της καθημερινής ζωής; Πως μπορεί η έννοια του ποιμνίου να ταυτιστεί με την έννοια της κοινωνίας;
Στα 16 χρόνια που ο Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος βρίσκεται στην κεφαλή της Ελλαδικής Εκκλησίας άλλαξαν πολλά στον κόσμο, στην Ελλάδα ακόμα περισσότερα. Και αν ο προκάτοχος του Χριστόδουλος συγκρούστηκε με την κυβέρνηση Σημίτη για το θέμα των ταυτοτήτων, ή ακόμα παλαιότερα ο Σεραφείμ για τον πολιτικό γάμο με την κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου, ο ίδιος -επικεφαλής και ταυτόχρονα ίσος μεταξύ ίσων με την Ιεραρχία- είχε να διαχειριστεί νέες κοινωνικές ανάγκες και εμβληματικές νομοθετικές μεταρρυθμίσεις. Η καύση νεκρών, η ταυτότητα φύλου, το μάθημα των Θρησκευτικών, οι νέες ταυτότητες, η ισότητα στον γάμο. Και ταυτόχρονα πρωτόγνωρες καταστάσεις όπως η πανδημία, όπου μαζί με φωτισμένους Ιεράρχες κάλεσε τους πιστούς να εμβολιαστούν, φράζοντας τον δρόμο στους ακραίους θρησκόληπτους που «επιχειρούν, με τερατολογίες, μυθεύματα και θεωρίες συνωμοσίας, να παραπλανήσουν και να εκφοβίσουν συνανθρώπους μας».
Πιο δύσκολη ήταν η υπόθεση της ισότητας στον γάμο. Η Εκκλησία διαφώνησε ανοικτά, επίμονα, οριζόντια. Όμως οι γέφυρες δεν πρέπει να γκρεμίζονται, διότι μετά δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής. Όσοι λοιπόν εξεπλάγησαν από την συνάντηση του Αρχιεπισκόπου με τον πρωθυπουργό στο Δήλεσι, δεν θα έπρεπε. «Πολλά πράγματα μας χωρίζουνε, αλλά κοιτάζουμε πώς με αυτή τη συνεργασία μπορούμε να πάμε μπροστά». Όμως το μεγάλο, το σπουδαίο μήνυμα που εξέπεμψε προς όσους θεωρούν την εκκλησία τσιφλίκι τους ήταν ότι χριστιανόμετρο δεν υπάρχει. Ένα μήνυμα προς τα ακροδεξιά, λαικιστικά κόμματα και τους δήθεν πολιτικούς εκφραστές της ορθοδοξίας που χειροδικούν και απειλούν στον Οίκο του Θεού.
«Η βία δεν κράτησε τον Χριστό στον τάφο. Η Ανάστασή Του ήταν αποτέλεσμα της κοινωνίας Του με τον Πατέρα και το Άγιο Πνεύμα. Ήταν υπόθεση σχέσης και κοινωνίας. Τα προβλήματα δεν λύνονται με την ισχύ και την εξουσία αλλά με την ελευθερία και την αγάπη», όπως είπε στο Πασχαλινό του μήνυμα.
Καλή Ανάσταση.
