Κάτι τόσο απλό όσο ο έλεγχος της ικανότητάς μας να μυρίζουμε, μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να εντοπίσουν την τάση εμφάνισης του Αλτσχάιμερ, χρόνια πριν αρχίσουν τα συμπτώματα.
Μια νέα έρευνα που πραγματοποιήθηκε από το Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης στις ΗΠΑ, δείχνει ότι το πόσο καλά αναγνωρίζουμε και θυμόμαστε διαφορετικές οσμές θα μπορούσε να φανερώσει ενδεχόμενα προβλήματα στον εγκέφαλο.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στο Scientific Reports, προτείνει ένα νέο τεστ οσμής που ονομάζεται AROMHA, το οποίο ο καθένας μπορεί να κάνει μόνος του στο σπίτι.
Αυτή η ανακάλυψη έρχεται να απαντήσει σε ένα μεγάλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι γιατροί: την ανακάλυψη φτηνών και μη επεμβατικών τρόπων για την ανίχνευση του Αλτσχάιμερ προτού εμφανιστούν τα συμπτώματα.
Γιατί η οσμή παίζει ρόλο στην υγεία του εγκεφάλου
Οι περιοχές του εγκεφάλου που επεξεργάζονται τις μυρωδιές είναι από τις πρώτες που προσβάλλονται από τη νόσο του Αλτσχάιμερ. Οι ομάδες πρωτεϊνών που χαρακτηρίζουν το Αλτσχάιμερ, αρχίζουν πολύ νωρίς να συσσωρεύονται σε αυτές τις περιοχές του εγκεφάλου.
Αυτά τα εγκεφαλικά κυκλώματα υφίστανται αλλαγές στη νόσο πολύ πριν την έναρξη των συμπτωμάτων, μπορούν να ξεκινήσουν έως και 15 με 20 χρόνια πριν εμφανιστούν τα προβλήματα στη μνήμη.
Έτσι αυτές οι αλλαγές μπορούν να «ανοίξουν» στους γιατρούς ένα πιθανό παράθυρο έγκαιρης προειδοποίησης.
Τι κάνει το τεστ AROMHA
Το τεστ AROMHA είναι αρκετά απλό. Οι συμμετέχοντες παίρνουν στα χέρια τους κάποιες πλακέτες με μυρωδιά. Τις ξεφλουδίζουν και μυρίζουν τις πλακέτες, ακολουθώντας οδηγίες από έναν σχετικό ιστότοπο.
Το τεστ ελέγχει πολλές ικανότητες όσφρησης: αν ονοματίζουμε σωστά τις οσμές, αν ξεχωρίζουμε τις διαφορετικές μυρωδιές, αν θυμόμαστε τις προηγούμενες μυρωδιές της δοκιμής, αλλά και πόσο έντονα αισθανόμαστε τις μυρωδιές.
Για τη μελέτη τους, οι ερευνητές εξέτασαν 127 άτομα με φυσιολογική γνωστική λειτουργία, 34 άτομα που ανησυχούσαν για τη μνήμη τους και 19 άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση (MCI), η οποία συχνά προηγείται του Αλτσχάιμερ.
Συμπεριέλαβαν επίσης επτά ασθενείς που είχαν διαγνωστεί με αδυναμία όσφρησης ως ομάδα σύγκρισης.
Τα εντυπωσιακά ευρήματα
Τα άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση είχαν πολύ χειρότερα αποτελέσματα στα τεστ αναγνώρισης όσφρησης και διάκρισης, σε σύγκριση με άλλα άτομα. Όπως ήταν αναμενόμενο, τα άτομα με διαγνωσμένη απώλεια όσφρησης, έδωσαν αποτελέσματα που έδειξαν ότι απλώς μάντευαν, επιβεβαιώνοντας έτσι ότι το τεστ στην πραγματικότητα μετρούσε την ικανότητα όσφρησης.
Σύμφωνα με το StudyFinds, ένα πρακτικό θετικό εύρημα ήταν ότι το τεστ λειτούργησε εξίσου καλά είτε οι συμμετέχοντες το έκαναν με έναν ερευνητή που παρακολουθούσε εξ αποστάσεως είτε το έκαναν μόνοι τους.
Εμφανίστηκαν επίσης ηλικιακές διαφορές. Μεταξύ των ατόμων με φυσιολογική γνωστική ικανότητα, οι ικανότητες όσφρησης μειώθηκαν με την ηλικία, κάτι που ήταν αναμενόμενο.
Αλλά η πτώση ήταν πολύ πιο απότομη σε άτομα με ήπια γνωστική εξασθένηση, δείχνοντας ότι κάτι πέρα από τη φυσιολογική γήρανση συνέβαινε στη συγκεκριμένη περίπτωση.
Τι αλλάζει με το τεστ μυρωδιάς
Σήμερα, πολλοί ασθενείς αναζητούν βοήθεια μόνο αφού παρατηρήσουν προβλήματα μνήμης. Μέχρι τότε όμως μπορεί να έχει ήδη εξελιχθεί σημαντική εγκεφαλική βλάβη.
Η πρώιμη ανίχνευση του Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να εντοπίσει άτομα που θα μπορούσαν να ωφεληθούν από νέες θεραπείες ή κλινικές δοκιμές.
Οι γιατροί γνωρίζουν εδώ και δεκαετίες ότι η απώλεια όσφρησης μπορεί να σηματοδοτήσει εγκεφαλικές παθήσεις. Το ιδιαίτερο με αυτό το τεστ είναι πόσο πρακτικό είναι. Ένα τεστ όσφρησης θα μπορούσε να γίνει μέρος των τακτικών ελέγχων των ασθενών μετά την ηλικία των 55 ετών, δείχνοντας έτσι ενδεχομένως ποιοι θα χρειάζονταν μια πιο ενδελεχή εξέταση.
Διαφορετικά προβλήματα όσφρησης μπορεί ακόμη και να βοηθήσουν τους γιατρούς να ξεχωρίσουν διαφορετικές καταστάσεις.
Το Αλτσχάιμερ επηρεάζει κυρίως την αναγνώριση της όσφρησης, ενώ το Πάρκινσον προκαλεί γενικότερα προβλήματα όσφρησης.
Άλλες καταστάσεις που επηρεάζουν την όσφρηση περιλαμβάνουν την άνοια του σώματος Lewy, τη μετωποκροταφική άνοια και τις εγκεφαλικές κακώσεις.
Επειδή οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν το τεστ μόνοι τους στο σπίτι, αυτό θα μπορούσε να είναι εξαιρετικά σημαντικό για άτομα σε απομακρυσμένες περιοχές που δεν μπορούν εύκολα να δουν ειδικούς.
Αυτό θα μπορούσε να κάνει την έγκαιρη ανίχνευση εγκεφαλικών ασθενειών πιο προσιτή σε όλους.
Οι μύτες μας, όπως αποδεικνύεται, μπορεί να ανιχνεύουν εγκεφαλικά προβλήματα πολύ προτού οι αναμνήσεις μας «ξεθωριάσουν».
