Ο Άγγλος οριενταλιστής Edward H. Palmer (1840-1882) που έκανε πολλά ταξίδια στη Μέση Ανατολή, εξηγούσε ότι ο τόπος των χριστιανικών χωριών μεταξύ του σημερινού Ισραήλ και του Λιβάνου, και ειδικά την πόλη Rmeich, μια μικρή κουκκίδα πλέον πάνω στα σύνορα, σημαίνει “λιγοστά βότανα”. Παράξενο όνομα για έναν τόπο εύφορο όπου οι κάτοικοί του καλλιεργούν αμπέλια, καπνά και ελαιόδεντρα. Ίσως ταιριάζει με το ότι για ακόμη μια φορά στην ιστορία τους, εδώ και πολλούς μήνες οι καλλιέργειές τους είναι πεδίο μαχών και οι καρποί τους μένουν να σαπίζουν.
Τμήμα του αχανούς Μαμελουκικού σουλτανάτου μέχρι περίπου το 1500, το Rmeich επί αιώνες μια πόλη Μαρωνιτών, της μεγαλύτερης χριστιανικής κοινότητας του Λιβάνου, παραμένει σήμερα μια χριστιανική πόλη 10.000 κατοίκων (στα χαρτιά) παγιδευμένη μεταξύ της Χεζμπολάχ και του Ισραήλ στο μέτωπο μιας αδιάκοπης σύγκρουσης.
Οι κάτοικοί βρίσκονται σε διαρκή προετοιμασία για την κλιμάκωση της σύγκρουσης που ωστόσο αντιμετωπίζουν με στωικότητα, όπως είπαν στους δημοσιογράφους του γερμανικού Der Spiegel που τους επισκέφθηκαν λίγο πριν τις τελευταίες εξελίξεις και την έναρξη της ισραηλινής επιχείρησης “Βόρεια Βέλη”.
“Το πρόβλημά μας, είναι η τοποθεσία μας”
Ένας από τους ορθόδοξους ιερείς του Rmeich, ο πατέρας Γεώργιος, σχολιάζει ότι “το πρόβλημά μας, είναι η τοποθεσία μας”. Το χριστιανικό καμπαναριό υψώνεται σε έναν λόφο και όπως λέει ο ιερέας είναι ένα “χριστιανικό νησί στη μέση μιας θάλασσας σιιτικών χωριών”.
Προς τα νότια της πόλης, τα φυλάκια του ισραηλινού στρατού, από την άλλη μεριά των συνόρων, οριοθετούν ταυτόχρανα το νοτιότερο άκρο της.
“Δεν είναι ο δικός μας πόλεμος. Ποτέ δεν ήταν”
Ο πληθυσμός των 10.000 κατοίκων που ζούσε από τους οπωρώνες και τα καπνοχώραφά τους, ήταν αυτός μέχρι τις 8 Οκτωβρίου 2023, δηλαδή, μία ημέρα μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου από τη Χαμάς στο νότιο Ισραήλ. Εκείνη τη μέρα, η Χεζμπολάχ άρχισε να εξαπολύσει μαζικά ρουκέτες και οβίδες προς το βόρειο Ισραήλ και, όπως απέδειξε ο ισραηλινός στρατός με τις στοχευμένες επιχειρήσεις στο έδαφος του Λιβάνου και την είσοδό μελών ειδικών δυνάμεων στις σήραγγες της σιιτικής οργάνωσης, ετοιμαζόταν και επίθεση ανάλογη με αυτή της Χαμάς.
Μέσα σε λίγες μέρες, η χριστιανική πόλη άδειασε τουλάχιστον από τους μισούς κατοίκους της. Μέχρι τα τέλη του Νοεμβρίου 2023, το Rmeich έμοιαζε σε μεγάλο βαθμό εγκαταλελειμμένο: το σχολείο έκλεισε, όπως και πολλά από τα καταστήματα της πόλης. Οι κάτοικοί της αναζήτησαν ασφαλή διαμονή σε συγγενείς τους στη Βηρυτό, τα βουνά του Λιβάνου ή σε άλλες χριστιανικές κοινότητες, σε παραθαλάσσια μέρη. Κανείς δεν πίστευε ότι η κρίση θα διαρκούσε πάνω από λίγες εβδομάδες.
Για τον πατέρα Γεώργιο η σύγκρουση Ισραήλ – Χεζμπολάχ δεν τους αφορά: “Δεν είναι ο δικός μας πόλεμος. Ποτέ δεν ήταν. Δεν αναμειχθήκαμε ποτέ και δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα για να τον αποτρέψουμε”.
Σχεδόν έναν χρόνο μετά, από θαύμα, όπως λένε, σώθηκαν από τις ρουκέτες της Χεζμπολάχ που όταν αναχαιτίστηκαν από την αεράμυνα του Ισραήλ μετατράπηκαν σε πύρινες μπάλες που έπεφταν στις παρυφές της πόλης τους.
Η πόλη είναι περιτριγυρισμένη από σιιτικά χωριά που διοικούνται από τη Χεζμπολάχ και στα οποία ανεμίζουν τεράστια πανό με τα πορτρέτα του Αγιατολάχ Χομεϊνί, του πρώτου επαναστάτη ηγέτη του Ιράν, του δολοφονημένου, πλέον, ηγέτη της Χεζμπολάχ Χασάν Νασράλα και ντόπιων μαρτύρων τους
Μπαίνοντας στο Rmeich, ο επισκέπτης όμως συναντά την εικόνα της Παναγίας, την εικόνα του Αγίου Γεωργίου και βέβαια, του τοπικού Αγίου Σαρμπέλ (1828-1898) που ήταν Μαρωνίτης μοναχός και ιερέας.
Η συγκεκριμένη συνοριακή πόλη υπερασπίζεται την ουδετερότητά της. Ο πατέρας Γεώργιος θυμίζει ότι πριν από σχεδόν μισό αιώνα, όταν ξεκίνησε ο εμφύλιος πόλεμος του Λιβάνου (1975-1990), η δική τους κοινότητα δεν πολέμησε στο πλευρό των μαρωνιτικών πολιτοφυλακών. Ο λόγος είναι και πάλι, η γεωγραφική τους θέση. “Αυτό θα ήταν αυτοκτονία για εμάς, εδώ κάτω στο νότο”, λέει.
Η εκκλησία και ο δήμαρχος είχαν επίσης αρνηθεί να επιλέξουν πλευρά το 2006, όταν η επίθεση της Χεζμπολάχ σε ισραηλινή συνοριακή περιπολία και ο θάνατος τριών στρατιωτών, είχε προκάλεσε σφοδρή απάντηση από το Ισραήλ ενώ οδήγησε στον πόλεμο των 34 ημερών που ακολούθησε.
Στο κέντρο της πόλης, ο ιδιοκτήτης του μοναδικού σούπερ μάρκετ που παραμένει ανοιχτό μιλά κι αυτός για τη σημασία η πόλη τους να παραμείνει ουδέτερη: “Θέλουμε καλούς δεσμούς με όλους τους γείτονές μας. Οι άνθρωποι από τα άλλα χωριά κάνουν τα ψώνια τους εδώ, και εμείς παίρνουμε τα λαχανικά μας από εκεί”.
Για να περιφρουρήσουν αυτή την πολύτιμη αλλά εύθραυστη ουδετερότητα, οι κάτοικοι της πόλης έχουν οργανώσει περιπολίες που μέρα – νύχτα προσέχουν να μη στηθούν βάσεις εκτοξευτήρων ρουκετών από την πλευρά της Χεζμπολάχ στα όρια της πόλης τους ώστε να μη χρειαστεί το Ισραήλ να τους βάλει στο στόχαστρο.
Στις περιπολίες τους, καταγράφουν κάθε αυτοκίνητο και κάθε πεζό που εισέρχεται στην πόλη. Παρακολουθούν κάθε κίνηση. Προσέχουν όμως, και να μην τους θεωρήσουν συμπαθούντες του Ισραήλ. Η πάγια θέση που εκφράζουν είναι ότι καταδικάζουν τη βία και τις συγκρούσεις με θύματα αμάχους, υπενθυμίζουν ότι το 1948 υποδέχονταν Παλαιστίνιους πρόσφυγες και δηλώνουν ότι ελπίζουν σε ταχεία διευθέτηση της κρίσης.
Εδώ και έναν χρόνο, ο αισθητά μειωμένος πληθυσμός εκτελούσε τα θρησκευτικά του καθήκοντα με προσοχή. Οι περισσότεροι που είχαν μείνει πίσω ήταν άνθρωποι μέσης και τρίτης ηλικίας. Το τελευταίο διάστημα, πριν την πρόσφατη κλιμάκωση και το κλίμα παρέμενε πολεμικό, πολλοί νεότεροι άρχισαν να επιστρέφουν. Όπως λένε στο γερμανικό ρεπορτάζ, “οι πενιχρές αποταμιεύσεις” τους δεν μπορούσαν να τους συντηρήσουν για πολύ, μακριά από τον τόπο τους.
Ποιος τους προστευεί όμως από τις ρουκέτες ή από την ισραηλινή επιχείρηση; Πολιούχος της πόλης τους είναι ο Άγιος Γεώργιος, εικόνες του Αγίου βρίσκονται σε κάθε σπίτι της πόλης και σε αυτόν προσεύχονται όταν τα παράθυρά τους τρίζουν από τους βομβαρδισμούς που ανταλλάσσουν Χεζμπολάχ και Ισραήλ ακριβώς δίπλα τους.
Δεν θέλουν να μιλούν κατά της Χεζμπολάχ
Το “Κόμμα του Θεού”, η Χεζμπολάχ, βάζει καθημερινά τη ζωή τους σε κίνδυνο αλλά γνωρίζουν ότι ο κίνδυνος είναι ακόμη μεγαλύτερος αν αντιταχθούν. Γνωρίζουν επίσης, ότι οποιαδήποτε αντίσταση θα ήταν μάταιη.
Οι κάτοικοι αναφέρονται σε ένα περιστατικό, τον περασμένο Μάρτιο, όταν οι περιπολίες τους, που παλεύουν να προφυλάξουν την ουδετερότητα της πόλης, ήρθαν αντιμέτωπες με μια ομάδα μασκοφόρων που ήθελαν να εγκαταστήσουν εκτοξευτήρες ρουκετών δίπλα στο σχολείο.
Η καλύτερη αντίδραση που μπόρεσαν να σκεφτούν ήταν να αρχίσουν να χτυπούν με μανία τις καμπάνες, κάτι που, όπως λένε, απέδωσε καθώς οι μασκοφόροι έφυγαν. Η Χεζμπολάχ αρνήθηκε επισήμως ότι επρόκειτο για μέλη της. Οι κάτοικοι πιστεύουν ότι τους έσωσε ο Άι Γιώργης.
