Η πρόσβαση σε ποσό έως και 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων για τη δημιουργία ενός μη στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος είναι μεταξύ των προτάσεων που συζητούνται – Ποιος είναι ο ένας «σταθερά αδιαπραγμάτευτος» όρος
Η κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε ποσό έως και 30 δισ. δολαρίων για τη δημιουργία ενός μη στρατιωτικού πυρηνικού προγράμματος, να άρει ορισμένες από τις κυρώσεις που το βαραίνουν και να «ελευθερώσει» δεσμευμένα ιρανικά κεφάλαια – όλα αυτά στο πλαίσιο μιας εντεινόμενης προσπάθειας να επανέλθει η Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, αποκαλύπτει σήμερα το CNN.
Σύμφωνα με τέσσερις πηγές του αμερικανικού δικτύου με γνώση του ζητήματος, παράγοντες «κλειδιά» από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή είχαν παρασκηνιακές συνομιλίες με Ιρανούς αξιωματούχους, τόσο κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εβδομάδων κατά τις οποίες Ιράν και Ισραήλ αντάλλαζαν επιθέσεις, όσο και τις περασμένες μέρες, μετά τη συμφωνία κατάπαυσης πυρός.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ επισημαίνουν ότι έχουν τεθεί αρκετές προτάσεις στο τραπέζι των συζητήσεων. Πρόκειται για ιδέες που βρίσκονται σε προκαταρκτικό στάδιο και εξελίσσονται, ωστόσο ένας όρος παραμένει σταθερά αδιαπραγμάτευτος: μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν, κάτι που η Τεχεράνη επιμένει ότι χρειάζεται.
Παρά την επιμονή των ΗΠΑ ως προς αυτόν τον όρο, το προκαταρκτικό σχέδιο προτάσεων που περιέγραψαν στο CNN δύο από τις πηγές του, περιλαμβάνει αρκετά δελεαστικές προτάσεις για το Ιράν.
Ορισμένες λεπτομέρειες διευθετήθηκαν σε μυστική, πολύωρη συνάντηση του Αμερικανού ειδικού απεσταλμένου Στιβ Γουίτκοφ με εταίρους από τον Κόλπο στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μία ημέρα πριν τα αμερικανικά στρατιωτικά πλήγματα κατά του Ιράν.
Μεταξύ των όρων που συζητούνται – και αποκαλύπτονται για πρώτη φορά – είναι μια επένδυση ύψους 20 έως 30 δισεκατομμυρίων δολαρίων για ένα νέο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα μη εμπλουτισμού, που θα χρησιμοποιείται για μη στρατιωτική χρήση ενέργειας, σύμφωνα με τις πηγές του δικτύου. Ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ διευκρινίζει στο CNN ότι, σε ένα τέτοιο σενάριο, τα χρήματα δεν θα προέρχονταν απευθείας από τις ΗΠΑ, οι οποίες προτιμούν να καλυφθεί το κόστος από Άραβες συμμάχους τους.
Η επένδυση στις ιρανικές πυρηνικές ενεργειακές υποδομές είχε συζητηθεί και σε προηγούμενους γύρους διαπραγματεύσεων τους τελευταίους μήνες. «Οι ΗΠΑ είναι πρόθυμες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών» με το Ιράν, λέει ο αξιωματούχος στο CNN. «Κάποιος πρέπει να πληρώσει για την κατασκευή του πυρηνικού προγράμματος, αλλά εμείς δεν θα δεσμευτούμε οικονομικά».
Άλλα κίνητρα περιλαμβάνουν την άρση ορισμένων κυρώσεων κατά του Ιράν, αλλά και την άρση των περιορισμών σε δεσμευμένα κεφάλαια ύψους 6 δισ. δολαρίων που βρίσκονται σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς και τα οποία η Τεχεράνη δεν μπορεί να χρησιμοποιήσει.
Μια άλλη ιδέα που συζητήθηκε την περασμένη εβδομάδα και εξετάζεται επί του παρόντος είναι να χρηματοδοτήσουν σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης του Φορντό – η οποία επλήγη από αμερικανικές βόμβες το περασμένο Σαββατοκύριακο – στο πλαίσιο φυσικά του νέου προγράμματος μη εμπλουτισμού. Δεν είναι σαφές αν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει την ίδια εγκατάσταση, ούτε κατά πόσον η πρόταση αυτή εξετάζεται σοβαρά.
«Πολλές ιδέες πέφτουν στο τραπέζι από διάφορους ανθρώπους και πολλοί προσπαθούν να δείξουν ότι είναι δημιουργικοί», είπε στο CNN μία από τις πηγές του με γνώση των διαβουλεύσεων.
«Πιστεύω ότι είναι εντελώς αβέβαιο το τι πρόκειται να συμβεί εδώ», δήλωσε μια άλλη πηγή που έχει γνώση των πέντε πρώτων γύρων συνομιλιών μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν, οι οποίοι προηγήθηκαν των ισραηλινών και αμερικανικών πληγμάτων στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις.
Ο Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια συνολική ειρηνευτική συμφωνία, ενώ ένας αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ υπογράμμισε πως όλες οι προτάσεις στοχεύουν στην αποτροπή απόκτησης πυρηνικού όπλου από το Ιράν.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να έχει πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς σκοπούς, αλλά δεν μπορεί να εμπλουτίζει ουράνιο για το πρόγραμμα αυτό. Αντί γι’ αυτό, οι ΗΠΑ προτείνουν να εισάγει η χώρα εμπλουτισμένο ουράνιο. Ο Γουίτκοφ παρομοίασε αυτήν την εκδοχή πυρηνικού προγράμματος με εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. «Το ζήτημα τώρα και η συζήτηση με το Ιράν είναι: πώς θα ξαναχτίσουμε ένα καλύτερο, μη στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα για εσάς, που να μην περιλαμβάνει εμπλουτισμό;», είπε στο CNBC.
Η αμερικανική κυβέρνηση ενδέχεται να έχει σύντομα την ευκαιρία να παρουσιάσει όρους επίσημα στο Ιράν. Ο Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι ΗΠΑ και Ιράν θα καθίσουν στο τραπέζι την επόμενη εβδομάδα – αν και ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Εσμαΐλ Μπαγκαεΐ, είπε ότι δεν έχει γνώση για τέτοιες συνομιλίες, και πρόσωπα που εμπλέκονται στον σχεδιασμό ανέφεραν ότι οι λεπτομέρειες βρίσκονται ακόμη υπό διαμόρφωση. Πηγές με γνώση των συνομιλιών δήλωσαν στο CNN ότι δεν έχει οριστεί ακόμη κάποια ημερομηνία.
Παρά τη μυστική διπλωματική προσπάθεια του Γουίτκοφ, ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα υποβάθμισε δημοσίως την ανάγκη για πυρηνική συμφωνία, δηλώνοντας ότι δεν τη θεωρεί «απαραίτητη». «Δεν με νοιάζει αν θα υπάρξει συμφωνία ή όχι», δήλωσε χαρακτηριστικά ο Αμερικανός πρόεδρος.
