Σε μια δραματική στροφή στην αμερικανική πολιτική απέναντι στο Ιράν, η κυβέρνηση Τραμπ επιχειρεί να επαναφέρει την Τεχεράνη στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, προτείνοντας ένα νέο πυρηνικό πλαίσιο χωρίς εμπλουτισμό ουρανίου, οικονομικά κίνητρα δισεκατομμυρίων με τη μεσολάβηση των εταίρων από τον Κόλπο την ώρα που η εκεχειρία με το Ισραήλ παραμένει εύθραυστη και η περιφερειακή σταθερότητα κρέμεται από μια κλωστή.
Η κυβέρνηση Τραμπ έχει συζητήσει το ενδεχόμενο να βοηθήσει το Ιράν να αποκτήσει πρόσβαση σε έως και 30 δισεκατομμύρια δολάρια για την κατασκευή πυρηνικού προγράμματος παραγωγής ενέργειας για μη στρατιωτική χρήση, να χαλαρώσει τις κυρώσεις και να απελευθερώσει δισεκατομμύρια δολάρια ιρανικών κεφαλαίων που βρίσκονται υπό περιορισμό, σύμφωνα με δημοσίευμα του CNN, που επικαλείται τέσσερις πηγές.
Σε αυτή την κατεύθυνση, όπως αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο, σημαντικοί παράγοντες από τις ΗΠΑ και τη Μέση Ανατολή είχαν παρασκηνιακές συνομιλίες με Ιρανούς, ακόμα και κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιθέσεων μεταξύ Ιράν και Ισραήλ τις τελευταίες δύο εβδομάδες. Οι συνομιλίες αυτές συνεχίστηκαν και αυτή την εβδομάδα, μετά την επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ τόνισαν ότι εξετάζονται διάφορες προτάσεις. Βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο, ωστόσο με μία σταθερή απαρέγκλιτη προϋπόθεση: μηδενικός εμπλουτισμός ουρανίου από το Ιράν, κάτι που η Τεχεράνη έχει επανειλημμένως απορρίψει. Ωστόσο, τουλάχιστον το αρχικό προσχέδιο πρότασης, αναφέρει το CNN, περιλαμβάνει πολλαπλά κίνητρα για το Ιράν.
Ορισμένες λεπτομέρειες συζητήθηκαν στη διάρκεια μιας μυστικής, πολύωρης συνάντησης μεταξύ του ειδικού απεσταλμένου των ΗΠΑ Στιβ Γουίτκοφ και εταίρων από τον Κόλπο, στον Λευκό Οίκο την περασμένη Παρασκευή, μία ημέρα πριν από τις αμερικανικές επιθέσεις κατά του Ιράν.
Μεταξύ των όρων που συζητούνται και δεν είχαν δημοσιοποιηθεί ξανά, είναι και επένδυση 20-30 δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ένα νέο πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, το οποίο θα χρησιμοποιείται αποκλειστικά για την παραγωγή ενέργειας, που δεν θα προορίζεται για στρατιωτική χρήση, όπως ανέφεραν αξιωματούχοι της κυβέρνησης Τραμπ. Ένας αξιωματούχος τόνισε ότι αυτά τα χρήματα δεν θα προέλθουν απευθείας από τις ΗΠΑ, καθώς η Ουάσιγκτον προτιμά να καλύψουν το κόστος οι Άραβες εταίροι.
Η επένδυση στις πυρηνικές εγκαταστάσεις ενέργειας του Ιράν είχε ήδη τεθεί στο τραπέζι σε προηγούμενους γύρους συνομιλιών τους τελευταίους μήνες.
«Οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι διατεθειμένες να ηγηθούν αυτών των συνομιλιών με το Ιράν», δήλωσε αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ στο CNN.
«Κάποιος θα πρέπει να πληρώσει για την κατασκευή του πυρηνικού προγράμματος, αλλά εμείς δεν θα δεσμευτούμε οικονομικά».
Άλλα κίνητρα που περιλαμβάνονται στο προσχέδιο της πρότασης, όπως περιγράφεται στο CNN, είναι η πιθανή άρση ορισμένων κυρώσεων κατά του Ιράν και η παροχή πρόσβασης στην Τεχεράνη στα 6 δισεκατομμύρια δολάρια που βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε ξένους τραπεζικούς λογαριασμούς και η χρήση τους τελεί υπό περιορισμό.
Μια άλλη ιδέα που κυκλοφόρησε την περασμένη εβδομάδα και εξετάζεται αυτή τη στιγμή, είναι να χρηματοδοτήσουν σύμμαχοι των ΗΠΑ στον Κόλπο την αντικατάσταση της πυρηνικής εγκατάστασης του Φορντό, την οποία οι ΗΠΑ έπληξαν με διατρητικές βόμβες το περασμένο Σαββατοκύριακο, με ένα πρόγραμμα μη εμπλουτισμού, αναφέρει το αμερικανικό δίκτυο.
Δεν ήταν αμέσως σαφές αν το Ιράν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει το συγκεκριμένο σημείο, ούτε και πόσο σοβαρά εξετάζεται η συγκεκριμένη πρόταση.
«Υπάρχουν πολλές ιδέες που κυκλοφορούν από διάφορους ανθρώπους», δήλωσε μία από τις πηγές στο CNN.
«Νομίζω ότι είναι εντελώς αβέβαιο το πού θα καταλήξει αυτή η υπόθεση», είπε άλλη πηγή με γνώση των πέντε πρώτων γύρων συνομιλιών ΗΠΑ–Ιράν, που πραγματοποιήθηκαν πριν από τα πλήγματα του Ισραήλ και των ΗΠΑ στο ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Ο Στιβ Γουίτκοφ δήλωσε στο CNBC την Τετάρτη ότι οι ΗΠΑ επιδιώκουν μια «συνολική ειρηνευτική συμφωνία», ενώ αξιωματούχος της κυβέρνησης Τραμπ τόνισε ότι όλες οι προτάσεις στοχεύουν στο να αποτρέψουν το Ιράν από το να αποκτήσει πυρηνικό όπλο.
Οι ΗΠΑ έχουν δηλώσει ότι το Ιράν μπορεί να διατηρεί πυρηνικό πρόγραμμα για ειρηνικούς, μη στρατιωτικούς σκοπούς, αλλά δεν επιτρέπεται να εμπλουτίζει ουράνιο για αυτό το πρόγραμμα. Αντ’ αυτού, οι ΗΠΑ έχουν προτείνει στο Ιράν να εισάγει εμπλουτισμένο ουράνιο.
Ο Γουίτκοφ παρομοίασε το προτεινόμενο πρόγραμμα με εκείνο των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων. «Τώρα το ζήτημα και η συζήτηση με το Ιράν είναι: πώς θα ξαναχτίσουμε ένα καλύτερο μη στρατιωτικό πυρηνικό πρόγραμμα, το οποίο δεν θα εμπεριέχει εμπλουτισμό», είπε στο CNBC.
Η κυβέρνηση ίσως έχει την ευκαιρία να παρουσιάσει ένα προσχέδιο με τους όρους στους Ιρανούς.
Ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ δήλωσε την Τετάρτη ότι ΗΠΑ και Ιράν θα καθίσουν στο τραπέζι των συνομιλιών την επόμενη εβδομάδα, ωστόσο, ο εκπρόσωπος του ιρανικού ΥΠΕΞ Esmail Baghaei ανέφερε πως δεν γνωρίζει για την επανέναρξη συνομιλιών, ενώ άτομα που συμμετέχουν στον σχεδιασμό δήλωσαν πως οι λεπτομέρειες βρίσκονται ακόμη υπό εξέταση.
