Για την απόφασή τους να ιδρύσουν ένα brand, εν μέσω της κρίσης, μιλούν στο Forbes η κα. Μαρέβα Γκραμπόφσκι – σύζυγος του προέδρου της Νέας Δημοκρατίας, κ. Κυριάκου Μητσοτάκη – και η κα. Δήμητρα Κολοτούρα.
“Ήταν μια ρομαντική αντίδραση απέναντι στην οικονομική κρίση – ένα δυνατό αίσθημα πατριωτισμού. Θέλαμε να στηρίξουμε τη χώρα μας (…) να αποδείξουμε στον επιχειρηματικό κόσμο ότι υπάρχουν ευκαιρίες στην Ελλάδα και ότι δεν είναι όλα μαύρα”, σημειώνει, μεταξύ άλλων, η κα. Μαρέβα Γκραμπόφσκι.
Αναλυτικά, ολόκληρη η συνέντευξη στην Claire Coghlan έχει ως εξής:
Θορυβημένες από τη σκέψη ότι η μακραίωνη παράδοση της χειροτεχνίας πνέει τα λοίσθια, εν μέσω της οικονομικής κρίσης που “σάρωσε” την Ελλάδα το 2011, δύο καλές φίλες, η Μαρέβα Γκραμπόφσκι (κάτοχος MBA από το Χάρβαρντ, πρώην διευθύνουσα σύμβουλος στην Deutsche Bank και ιδρύτρια εταιρείας διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων) και η Δήμητρα Κολοτούρα (ιδρύτρια ταξιδιωτικής εταιρείας PR στην Ελλάδα) αποφάσισαν να λάβουν δράση. Ίδρυσαν ένα brand πολυτελείας στη διάρκεια της μεγάλης κρίσης χρέους στην Ελλάδα, όταν φίλοι, συνάδελφοι και ακόμη και οι σύζυγοί τους, τους έλεγαν ότι πρόκειται για τρέλα. Πέντε χρόνια μετά, το Zeus + Dione (πήρε το όνομά του από τους γονείς της Αφροδίτης) διατίθεται σε 55 καταστήματα σε όλον τον κόσμο, απασχολεί 27 εργαζομένους στο στούντιο στην Αθήνα και δημιουργεί θέσεις εργασίας για περισσότερους από 150 τεχνίτες στην Ελλάδα, ενώ έχει προσελκύσει διασημότητες παγκοσμίου φήμης, όπως είναι η Kate Moss, η Olivia Palermo και η Robin Wright.
Claire Coghlan: Είναι αλήθεια ότι το Zeus + Dione “γεννήθηκε” την ώρα που καθόσασταν στο τραπέζι της κουζίνας και διαβάζατε ένα άρθρο στο Economist;
Δήμητρα Κολοτούρα: Ναι. Ήταν το καλοκαίρι του 2011. Η Μαρέβα είχε έλθει στο εξοχικό μου στη Σύρο, συζητούσαμε για την κατάσταση στην Ελλάδα και είπαμε: “Γιατί δεν κάνουμε κάτι;”.
Claire Coghlan: Αποφασίσατε να δημιουργήσετε ένα brand πολυτελείας σε μία εποχή ακραίας λιτότητας. Γιατί;
Μαρέβα Γκραμπόφσκι: Η ιδέα γεννήθηκε από το πάθος μας να αναστήσουμε και να επαναπροσδιορίσουμε την τοπική χειροτεχνία στην Ελλάδα. Θέλαμε να στηρίξουμε τα μικρά εργαστήρια, τους δημιουργούς και τις γυναίκες, τη βιομηχανία της υφαντουργίας. Θέλαμε να σώσουμε αυτές τις βιομηχανίες που είχαν παραγκωνιστεί και να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας στην Ελλάδα. Είχαμε παρατηρήσει μία τάση απομάκρυνσης από τα προϊόντα μαζικής κατανάλωσης ή αυτά που είχαν κατασκευαστεί στην Κίνα και επιστροφής στην αυθεντικότητα, στα χειροποίητα, για αυτό σκεφτήκαμε: Γιατί να μην το συνδυάσουμε αυτό με την αγάπη μας για τη μόδα;
Claire Coghlan: Όλοι έλεγαν ότι πρόκειται για τρέλα. Όμως και πάλι, το κάνατε;
Μαρέβα Γκραμπόφσκι: Ήταν μια ρομαντική αντίδραση απέναντι στην οικονομική κρίση – ένα δυνατό αίσθημα πατριωτισμού. Θέλαμε να στηρίξουμε τη χώρα μας. Σκεφτήκαμε ότι είναι πολύ σημαντικό να συμμετέχουμε σε μία συλλογική προσπάθεια που καταβάλλεται για να βγει η Ελλάδα από την κρίση, ενώ παράλληλα κάνουμε κάτι που απολαμβάνουμε. Επίσης, ήταν σημαντικό να αποδείξουμε στον επιχειρηματικό κόσμο ότι υπάρχουν ευκαιρίες στην Ελλάδα και ότι δεν είναι όλα μαύρα. Επομένως, αυτή η τρελή, ρομαντική, πατριωτική ιδέα ήταν και κατά μία έννοια μία πολύ θετική ευκαιρία να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας στο εσωτερικό της χώρας και να κάνουμε πωλήσεις διεθνώς.
Claire Coghlan: Ξεκινήσατε κάνοντας ένα ταξίδι με το αμάξι;
Δήμητρα Κολοτούρα: Πρώτα από όλα, ως επαγγελματίες και οι δυο μας, είπαμε: “Ας κάνουμε σε πρώτο στάδιο ένα επιχειρηματικό πλάνο”. Από τη στιγμή που είχαμε το πλάνο, συνειδητοποιήσαμε ότι το project θα μπορούσε να είναι ακόμη πιο ισχυρό εάν προμηθευόμασταν τις πρώτες ύλες από το εσωτερικό της χώρας. Αυτό ήταν το δύσκολο κομμάτι, γιατί διαβάζαμε μόνο για εργοστάσια που κλείνουν και μεγάλες επιχειρήσεις που φεύγουν στο εξωτερικό. Επομένως, είπαμε: “Ας ψάξουμε μέσα στη χώρα. Ας δούμε ποιος μπορεί να παράγει κάτι, οτιδήποτε”. Και κάπως έτσι ξεκινήσαμε. Αυτό ήταν το καλύτερο κομμάτι – το να ταξιδέψουμε σε μέρη που δεν θα πηγαίναμε για κανέναν άλλο λόγο. Φτιάξαμε έναν χάρτη και κάναμε ένα πρώτο δείγμα.
Claire Coghlan: Αυτό το δείγμα – ένα ζευγάρι σανδάλια – εξαντλήθηκε μέσα σε δύο εβδομάδες.
Δήμητρα Κολοτούρα: Ναι, το πουλήσαμε σε τρία πεντάστερα ξενοδοχεία στην Ελλάδα, τον Μάιο του 2012, και μετά όλα πήγαν πολύ καλά. Δεν πέρασε καλά-καλά ένας χρόνος και λάβαμε την πρώτη μας παραγγελία από την MatchesFashion, η οποία και εξαντλήθηκε, και από εκεί και έπειτα, είχαμε τη μία επιτυχία μετά την άλλη – Net-a-Porter, Shopbop, Moda Operandi, Bergdorf Goodman…
Claire Coghlan: Στο μεταξύ, η κρίση χρέους χειροτέρευε. Η επιχείρησή σας κινδύνευσε;
Μαρέβα Γκραμπόφσκι: Και λίγα λέτε! Η κατάσταση χειροτέρευσε και σίγουρα δεν μας βοήθησε, αλλά μας έκανε να σκεφτούμε έξω από τα καθιερωμένα. Έπρεπε να δράσουμε γρήγορα και να είμαστε πολύ παραγωγικές και να προσπαθήσουμε να δούμε τις εναλλακτικές και τα χειρότερα σενάρια. Επομένως, η κατάσταση επιδεινώθηκε, αλλά ακόμη και τη χειρότερη χρονιά καταφέραμε να έχουμε ανάπτυξη άνω του 50%. Συνεπώς, αυτό αποδεικνύει ότι μπορούμε να κάνουμε πράγματα παρά τις πολύ αρνητικές περιστάσεις.
Claire Coghlan: Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε;
Δήμητρα Κολοτούρα: Υπήρξαν αρκετά εμπόδια, αλλά το μεγαλύτερο πρόβλημα ήταν οι καθυστερήσεις στην παραγωγή. Στη συνέχεια αντιληφθήκαμε ότι όλοι – ανεξάρτητα από την εμπειρία που έχει ο καθένας στη βιομηχανία της μόδας – θεωρούν ότι οι καθυστερήσεις στην παραγωγή είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα.
Claire Coghlan: Αλλά δεν αντιμετωπίσατε κάποια αποτυχία;
Μαρέβα Γκραμπόφσκι: Δεν είχαμε κάποια πραγματική αποτυχία, σε διαφορετική περίπτωση δεν θα ήμασταν εδώ. Έπρεπε κάποιες φορές να κάνουμε ένα βήμα πίσω, κάναμε λάθη. Ανεξάρτητα από το πόσα λεφτά έχεις – και εμείς δεν είχαμε – κάνεις λάθη, γιατί πραγματικά πρέπει να το περάσεις αυτό για να κατανοήσεις τη διαδικασία, να καταλάβεις πού βρίσκεται το πρόβλημα, πώς μπορείς να ξεπεράσεις τις δυσκολίες και τις αποτυχίες, πώς μπορείς να διαχειριστείς τις καταστάσεις καλύτερα την επόμενη φορά. Έχω βιώσει την αποτυχία στο παρελθόν και πάντα μνημονεύω τον Σάμιουελ Μπέκετ: “Πάντα προσπάθεια. Πάντα αποτυχία. Δεν πειράζει. Προσπάθησε ξανά. Απότυχε ξανά. Απότυχε καλύτερα”. Πρέπει να παίρνεις ρίσκα εάν πιστεύεις σε κάτι. Εάν αποτύχεις, απέτυχες. Σηκώνεσαι, ξεκινάς ξανά. Είναι μέρος της ζωής και είναι μέρος της μαθησιακής εμπειρίας. Μπορείς να αποφεύγεις το ρίσκο, αλλά αν είσαι παθιασμένος με κάτι, πρέπει απλά να ακολουθήσεις την πεπατημένη και να ρισκάρεις και να βρεις τρόπους να νικήσεις. Το να βιώνεις τις αποτυχίες και τις δυσκολίες τώρα είναι αυτό που σε κάνει καλύτερο στο μέλλον.
Claire Coghlan: Δεν σκεφτήκατε ποτέ να τα παρατήσετε;
Δήμητρα Κολοτούρα: Δεν πέρασε ποτέ από το μυαλό μας. Εννοώ ότι εάν πιστεύεις σε κάτι, εάν έχεις πάθος, αυτό δεν αποτελεί καν επιλογή. Δώσαμε την ψυχή μας, δώσαμε τις οικονομίες μας, δώσαμε οτιδήποτε είχαμε, αλλά αυτό που πραγματικά μας έδινε την ώθηση για να συνεχίσουμε ήταν ότι δώσαμε ελπίδα σε τόσους ανθρώπους.
Claire Coghlan: Δώσατε και πολλή έμπνευση, όσον αφορά και σε εκείνους που σας αντιγράφουν. Αλλά αυτό δεν σας πειράζει;
Μαρέβα Γκραμπόφσκι: Τα τελευταία τρία ή τέσσερα χρόνια, έχουμε δει να ιδρύονται τουλάχιστον 20 με 30 επιχειρήσεις, να φτιάχνουν σανδάλια, φορέματα, κοσμήματα, τσάντες, καπέλα, ακόμη και μαγιό. Και αυτό είναι το θέμα: Δεν παραπονιόμαστε. Κάποιοι μας τηλεφωνούν και μας λένε: “Κοίτα, έφτιαξαν τα ίδια σανδάλια”. Εντάξει, λοιπόν, ας είναι. Εάν μας αντιγράφουν σημαίνει ότι κάνουμε κάτι καλά – και ότι μεταδίδουμε ελπίδα.
