Το Facebook και η «οικογένεια» εφαρμογών του, συμπεριλαμβανομένου του Instagram και του WhatsApp, «έπεσαν» ταυτόχρονα τη Δευτέρα, με το μπλακ άουτ να στερεί την πρόσβαση σε μια πλατφόρμα επικοινωνιών που χρησιμοποιούν πάνω από τρία δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως.
Οι εφαρμογές του Facebook – που περιλαμβάνουν το Facebook, το Instagram, το WhatsApp, το Facebook Messenger και το Oculus – άρχισαν να εμφανίζουν μηνύματα σφάλματος περίπου στις 18:40 (ώρα Ελλάδος) και μέσα σε πέντε λεπτά η δημοφιλής πλατφόρμα κοινωνική δικτύωσης είχε «εξαφανιστεί» από το διαδίκτυο.
Το πρόβλημα πρόσβασης παρέμενε για πολλές ώρες, σύμφωνα με το Downdetector, το οποίο παρακολουθεί την επισκεψιμότητα και τη δραστηριότητα ιστότοπου και επανήλθε περίπου 6,5 ώρες αργότερα.
Παρόμοια περιστατικά δεν είναι ασυνήθιστα, ωστόσο το να «πέφτουν» ταυτόχρονα τόσες πολλές εφαρμογές της μεγαλύτερης εταιρείας social media στον κόσμο είναι κάτι το εξαιρετικά ασυνήθιστο. Το τελευταίο μεγάλο μπλακ άουτ στο Facebook ήταν το 2019, όταν ένα τεχνικό σφάλμα επηρέασε τους ιστότοπούς του για 24 ώρες, υπενθυμίζοντας ότι ακόμη και οι πιο ισχυρές εταιρείες διαδικτύου μπορούν να πέσουν «θύματα» βλάβης.
Όσον αφορά το συγκεκριμένο περιστατικό, η αιτία του διαδικτυακού «κραχ» παραμένει ασαφής. Λίγες ώρες μετά το συμβάν, οι ειδικοί ασφαλείας του Facebook εξακολουθούσαν να προσπαθούν να εντοπίσουν το βασικό αίτιο, σύμφωνα με εσωτερικό σημείωμα. Δύο μέλη της ομάδας ασφαλείας του FB, που μίλησαν υπό την προϋπόθεση της ανωνυμίας, δήλωσαν ότι είναι απίθανο να έχει πραγματοποιηθεί κυβερνοεπίθεση επειδή ένα χακάρισμα δεν θα μπορούσε να επηρεάσει τόσες πολλές εφαρμογές ταυτόχρονα.
Σύμφωνα με κάποιους ειδικούς ασφαλείας το πρόβλημα πιθανότατα προήλθε από μια εσφαλμένη διαμόρφωση των servers του Facebook, οι οποίοι δεν επέτρεπαν στους χρήστες να συνδεθούν με τους ιστότοπούς του. Όταν συμβαίνουν τέτοια σφάλματα, οι εταιρείες επιστρέφουν συχνά στην προηγούμενη διαμόρφωσή τους, αλλά το πρόβλημα του Facebook φαίνεται να είναι πιο πολύπλοκο.
Τελικά, τι λένε οι μηχανικοί της εταιρείας
Οι μηχανικοί λογισμικού της εταιρείας Facebook απέδωσαν αργά το βράδυ της Δευτέρας σε ανακοίνωσή τους τη διακοπή της λειτουργίας των εφαρμογών κοινωνικής δικτύωσης Facebook, Instagram, WhatsApp και Messenger για περίπου έξι ως επτά ώρες σε «προβληματικές αλλαγές ρυθμίσεων» σε δρομολογητές και εξυπηρετητές τους, που έθεσαν εκτός λειτουργίας τα κέντρα δεδομένων τους.
«Άνθρωποι και επιχειρήσεις σε όλο τον κόσμο εξαρτώνται από εμάς για να παραμένουν συνδεδεμένοι», σημείωσε ο όμιλος σε ανάρτησή του, χωρίς να διευκρινίσει από ποιον έγιναν οι αλλαγές των ρυθμίσεων, ούτε εάν επρόκειτο για προγραμματισμένη αναβάθμιση.
«Ζητάμε συγγνώμη από όσους επλήγησαν», πρόσθεσαν οι τεχνικοί της εταιρείας, τις πλατφόρμες της οποίας χρησιμοποιούν 3,5 δισεκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο.
Νωρίτερα, υπάλληλοι της εταιρείας του Μαρκ Ζούκερμπεργκ, που δεν θέλησαν να κατονομαστούν, εκμυστηρεύτηκαν στο πρακτορείο ειδήσεων Ρόιτερς πως το μπλακάουτ προκλήθηκε από εσωτερικό λάθος στη διαχείριση της διαδικτυακής κίνησης προς τα συστήματά της.
Το πρόβλημα περιέπλεξε το γεγονός πως η αλλαγή ρυθμίσεων σε δρομολογητές και εξυπηρετητές της εταιρείας σήμαινε πως δεν ήταν διαθέσιμα ούτε τα εργαλεία λογισμικού των ίδιων των τεχνικών για να διαγνώσουν και να διορθώσουν το πρόβλημα, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Οργή και κύμα ευθυμίας!
Το μπλακ άουτ προκάλεσε οργή, αλλά και ένα κύμα ευθυμίας στο διαδίκτυο, καθώς οι χρήστες του Facebook και του Instagram στράφηκαν στο Twitter για να εκτονώσουν το θυμό τους και να διασκεδάσουν την αδυναμία τους. Το hashtag #facebookdown πολύ γρήγορα έγινε trend.
Την ίδια ώρα, η πρωτοφανής αυτή διακοπή αποτέλεσε ένα πλήγμα για τις μικρές επιχειρήσεις που βασίζονται στην πλατφόρμα για την προβολή και τη διαφήμισή του, όπως και για εκατομμύρια που χρησιμοποιούν το Facebook και τις εφαρμογές του για να επικοινωνούν με φίλους και την οικογένειά τους σε όλο τον κόσμο.
Οι υπηρεσίες που μεταδίδουν ζωντανά παιχνίδια στο Facebook Gaming και πληρώνονται από τους θεατές δήλωσαν ότι προσπαθούν να βρουν εναλλακτικές λύσεις.
O Santosh Janardhan, αντιπρόεδρος υποδομών του Facebook, εξέδωσε δήλωση στην οποία ανέφερε ότι η εταιρεία «λυπάται για την αναστάτωση που προκάλεσε η σημερινή διακοπή σε όλες τις πλατφόρμες μας».
«Οι ομάδες μηχανικών μας έμαθαν ότι οι αλλαγές στις ρυθμίσεις στους δρομολογητές κορμού που συντονίζουν την κυκλοφορία του δικτύου μεταξύ των κέντρων δεδομένων μας προκάλεσαν προβλήματα που διέκοψαν αυτή την επικοινωνία. Αυτή η διακοπή στην κυκλοφορία του δικτύου είχε αλυσιδωτές επιπτώσεις στον τρόπο επικοινωνίας των κέντρων δεδομένων μας, με αποτέλεσμα να σταματήσουν οι υπηρεσίες μας», δήλωσε ο Janardhan.
Ο Janardhan δήλωσε ότι η εταιρεία δεν έχει «καμία απόδειξη ότι τα δεδομένα των χρηστών τέθηκαν σε κίνδυνο ως αποτέλεσμα αυτής της διακοπής λειτουργίας».
Τι κρύβεται πίσω από το black out
Νωρίτερα, πολλοί ειδικοί σε θέματα ασφάλειας επισήμαναν γρήγορα ένα πρόβλημα στο σύστημα ονομάτων τομέα (DNS) ως πιθανό ένοχο. Το τμήμα ανάλυσης διαδικτύου της Cisco, ThousandEyes, δήλωσε στο Twitter ότι οι δοκιμές του έδειξαν ότι η διακοπή οφειλόταν σε μια συνεχιζόμενη βλάβη DNS. Το DNS μεταφράζει τα ονόματα ιστότοπων σε διευθύνσεις IP που μπορούν να διαβαστούν από έναν υπολογιστή. Συχνά αποκαλείται ο «τηλεφωνικός κατάλογος του διαδικτύου».
Περισσότερες από τέσσερις ώρες μετά την έναρξη της διακοπής, ο CTO του Facebook Mike Schroepfer έγραψε στο Twitter: «Αντιμετωπίζουμε προβλήματα δικτύωσης και οι ομάδες εργάζονται όσο το δυνατόν γρηγορότερα για την αποσφαλμάτωση και την αποκατάσταση όσο το δυνατόν γρηγορότερα».
Καθώς οι υπηρεσίες άρχισαν να επανέρχονται σε λειτουργία, ο διευθύνων σύμβουλος του Facebook Μαρκ Ζούκερμπεργκ έκανε ανάρτηση στη σελίδα του στο Facebook.
«Το Facebook, το Instagram, το WhatsApp και το Messenger επανέρχονται τώρα στο διαδίκτυο», έγραψε. «Συγγνώμη για τη σημερινή διακοπή – ξέρω πόσο πολύ βασίζεστε στις υπηρεσίες μας για να παραμείνετε συνδεδεμένοι με τους ανθρώπους που σας ενδιαφέρουν».
Εργαζόμενοι στη Facebook αδυνατούσαν να μπουν στα γραφεία
Στο μεταξύ, αδυναμία πρόσβασης στα γραφεία του Facebook αντιμετώπισαν εργαζόμενοι στην εταιρεία. Συγκεκριμένα η τεχνολογική συντάκτρια των New York Times Σίρα Φρένκελ με ανάρτησή της στο Twitter, προ ολίγου ανέφερε:
Facebook does employ a lot of people with integrity. What they don’t do is listen to those people. This is probably a good time to share that they tried to recruit me this year, *after* Silicon Values came out.
— jillian c. york (@jilliancyork) October 4, 2021
«Μόλις μίλησα στο τηλέφωνο με κάποιον που εργάζεται στο FB, ο οποίος μού περιέγραψε εργαζόμενους που δεν μπορούν να μπουν στο κτίριο σήμερα το πρωί (τοπική ώρα) για να ξεκινήσουν να αποτιμούν την κατάσταση καθώς οι ηλεκτρονικές κάρτες τους δεν αναγνωρίζονται για την πρόσβαση στις θύρες».
Όπως έγινε γνωστό, μια μικρή ομάδα εργαζομένων στάλθηκε σύντομα στο data center της Facebook στην Καλιφόρνια, για να δοκιμάσει μια «μη αυτόματη επαναφορά» των servers της εταιρείας.
Νωρίτερα, ειδικοί της ασφάλειας που μελετούν την κατάσταση δηλώνουν (στο Reuters) ότι το μπλακ άουτ στο FB έχει πιθανώς προκληθεί από έναν συνδυασμό λάθους που κατέστησε μη διαθέσιμη για τους χρήστες την «επικοινωνία» με τους σέρβερς του Facebook.
Αυτό μπορεί να είναι το αποτέλεσμα εσωτερικού λάθους, αν και το σαμποτάζ από κάποιον εσωτερικό παράγοντα είναι θεωρητικά πιθανό, λένε.
Αντίθετα, ένα χακάρισμα απ΄ έξω θεωρείται λιγότερο πιθανό. Μία μαζική επίθεση με στόχο να γονατίσει τη δυνατότητα πρόσβασης σε ένα από τα πιο δημοφιλή site του κόσμου, θα απαιτούσε είτε συνδυασμό μεταξύ ισχυρών εγκληματικών ομάδων ή μία πολύ πρωτοποριακή τεχνολογία, συμπληρώνουν.
