Γραμμή βοήθειας για τη διακοπή του καπνίσματος ενεργοποιεί το αμέσως επόμενο διάστημα ο ΕΟΔΥ, στο πλαίσιο μιας γενικότερης προσπάθειας να ελεγχθεί το κάπνισμα στην Ελλάδα, που αυτή τη στιγμή αγγίζει το 38% του πληθυσμού, παρά το γεγονός ότι παρατηρείται σημαντική μείωση την τελευταία δεκαετία, στο συμβατικό τσιγάρο.
Oι Έλληνες παραμένουν από τους πιο θεριακλείδες, καθώς η χώρα μας κρατάει τα σκήπτρα στο κάπνισμα, συγκριτικά με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, αλλά και πολιτείες των ΗΠΑ, όπου τα ποσοστά καπνίσματος είναι χαμηλότερα. Για τις επερχόμενες δράσεις του ΕΟΔΥ μίλησε αναλυτικά στο Πρακτορείο FM και στη δημοσιογράφο Τάνια Μαντουβάλου ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ καθηγητής Υγιεινής και Επιδημιολογίας στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Χρήστος Χατζηχριστοδούλου, ο οποίος χαρακτηρίζει το κάπνισμα από τους σημαντικότερους παράγοντες κινδύνου για την υγεία του ελληνικού πληθυσμού.
Ευρωπαϊκό βραβείο 2024 στον πρόεδρο του ΕΟΔΥ για τη συμβολή του στον έλεγχο του καπνού
Ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ άνοιξε τα χαρτιά του με αφορμή το βραβείο ENSP 2024 που του απονεμήθηκε πρόσφατα από το European Network for Smoking & Tobacco Prevention, για την εξαιρετική συμβολή του στον έλεγχο του καπνού, που χρονολογείται τουλάχιστον μία δεκαετία και πολύ πριν αναλάβει τα ηνία του ΕΟΔΥ.
Η βράβευση πραγματοποιήθηκε στην τελετή έναρξης του 9ου Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για τον Έλεγχο του Καπνίσματος (9th ENSP European Conference on Tobacco Control – ECTC), το οποίο συγκεντρώνει κορυφαίους επιστήμονες, φορείς και οργανισμούς από όλη την Ευρώπη, με στόχο την προώθηση στρατηγικών κατά του καπνίσματος και τη διασφάλιση της δημόσιας υγείας. Πώς προέκυψε αυτή η βράβευση είναι το πρώτο ερώτημα που ετέθη στον κ. Χατζηχριστοδούλου:«Από το 2013 κάνουμε μελέτες που αφορούν το κάπνισμα στα παιδιά, αλλά και στους ενήλικες, και μελέτες για τους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την έναρξη του καπνίσματος, γιατί καλή η διακοπή, είναι ένα μέτρο ελέγχου, αλλά σαφώς καλύτερη είναι η πρόληψη, δηλαδή η μη έναρξη του καπνίσματος».
Σχεδόν 4 στους δέκα καπνίζουν – Ποιες είναι οι προτιμήσεις του Έλληνα θεριακλή
Σύμφωνα με τον καθηγητή, σε πρόσφατη μελέτη του ΕΟΔΥ που έγινε σε ενήλικες, βρέθηκε ότι «38% των Ελλήνων χρησιμοποιούν οποιοδήποτε προϊόν καπνού ή ηλεκτρονικά τσιγάρα, συμπεριλαμβανομένων των συμβατικών προϊόντων καπνού (έτοιμα τσιγάρα μαζικής παραγωγής, στριφτά τσιγάρα, πούρα/πουράκια, πίπα με καπνό, ναργιλέ), των θερμαινόμενων προϊόντων καπνού, και των ηλεκτρονικών τσιγάρων.
- το 31% των ενηλίκων Ελλήνων καπνίζει συμβατικά προϊόντα καπνού
- το 9% των ενηλίκων Ελλήνων χρησιμοποιεί θερμαινόμενα προϊόντα καπνού
- το 7% των ενηλίκων Ελλήνων χρησιμοποιεί ηλεκτρονικά τσιγάρα
Αποκλειστική χρήση:
- 24% των Ελλήνων ενηλίκων χρησιμοποιεί αποκλειστικά συμβατικά προϊόντα καπνού
- 4% των Ελλήνων ενηλίκων χρησιμοποιεί αποκλειστικά θερμαινόμενα προϊόντα καπνού
- 3% των Ελλήνων ενηλίκων χρησιμοποιεί αποκλειστικά ηλεκτρονικά τσιγάρα
Πολλαπλή χρήση:
- 8% των Ελλήνων ενηλίκων κάνουν διπλή ή τριπλή χρήση
Ειδικότερα για την πολλαπλή χρήση:
- Τριπλή χρήση (συμβατικά, θερμαινόμενα, ηλεκτρονικά): 1%
- Διπλή χρήση (συμβατικά & θερμαινόμενα): 4%
- Διπλή χρήση (συμβατικά & ηλεκτρονικά): 2%
- Διπλή χρήση (ηλεκτρονικά & θερμαινόμενα): 1%
Όπως διευκρινίζει ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ παρατηρείται μια σημαντική μείωση στο συμβατικό τσιγάρο την τελευταία δεκαετία , και παράλληλα μία αύξηση στο ηλεκτρονικό ειδικά σε μικρές ηλικίες «που πρέπει να την αντιμετωπίσουμε, γιατί ακόμη δεν ξέρουμε τι επιπτώσεις μπορεί να έχει. Θεωρητικά ο κίνδυνος είναι μικρότερος, αλλά ακόμη δεν έχει παρέλθει ικανός χρόνος για εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Ωστόσο υπάρχουν μελέτες στις οποίες υπάρχουν ενδείξεις για σοβαρές επιπτώσεις και σε κάθε περίπτωση, περιμένουμε στα επόμενα χρόνια ακόμη περισσότερες. Επίσης, από τη μελέτη προέκυψαν συμπεράσματα για το παθητικό κάπνισμα, με τα οποία δεν είμαστε ευχαριστημένοι».
Αυστηροποίηση του νόμου – Μελέτη σε παιδιά
Προδήλως, πρέπει να ενισχύσουμε την απαγόρευση του καπνίσματος σε κλειστούς δημόσιους χώρους και προς αυτή την κατεύθυνση προσανατολίζεται το υπουργείο Υγείας, τονίζει ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ, αναφερόμενος στην ελληνική νοοτροπία, βάσει της οποίας ενίοτε ο σχετικός νόμος γίνεται «καπνός». Από τα λεγόμενα του προκύπτει ότι οι υγειονομικές αρχές το αμέσως επόμενο χρονικό διάστημα πρόκειται να δώσουν μεγάλη έμφαση στη μείωση του καπνού σε κλειστούς δημόσιους χώρους, στοχεύοντας στο μηδενισμό του. Παράλληλα, ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ επισημαίνει ότι «το συνολικό ποσοστό των καπνιστών, το 38% είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό, γιατί είμαστε από τις πρώτες χώρες στον κόσμο στο κάπνισμα, αν σκεφτεί κανείς ότι ο μέσος όρος στην Ευρώπη είναι στο 29% και στις ΗΠΑ στο 19,8%. Ευελπιστούμε όμως να αγγίξουμε το 5% το 2040, που είναι ο Ευρωπαϊκός, άρα και Ελληνικός στόχος». Και σε αυτό το πλαίσιο, ο ΕΟΔΥ σχεδιάζει μία σειρά στοχευμένων δράσεων, τις οποίες αποκαλύπτει στο Πρακτορείο FM ο επικεφαλής του Οργανισμού:
1. «Μετά τη μελέτη για τους ενήλικες, σχεδιάζουμε να ξεκινήσουμε άμεσα μελέτη για τα παιδιά και εκεί θέλουμε να επικεντρωθούμε στους παράγοντες κινδύνου που σχετίζονται με την έναρξη, έτσι ώστε να παρέμβουμε στοχευμένα. Π.χ. έχουμε βρει ότι το ύψος στο χαρτζιλίκι σχετίζεται με το κάπνισμα, όπως επίσης το κάπνισμα σε αυτές τις ηλικίες σχετίζεται και με το ότι υπάρχουν διαθέσιμα ηλεκτρονικά τσιγάρα μίας χρήσης. Το ηλεκτρονικό κάπνισμα στα παιδιά είναι μία ανησυχητική εξέλιξη, γιατί ένα σημαντικό ποσοστό παιδιών το αρχίζει με ηλεκτρονικό τσιγάρο, το οποίο έχει τα δικά του προβλήματα».
Ενίσχυση των Ιατρείων Διακοπής με συμμετοχή και της ΠΦΥ- Στο πρόγραμμα και οι Κινητές Μονάδες
2. Πρόκειται να λειτουργήσουμε άμεσα δωρεάν τετραψήφια Γραμμή Βοήθειας, γνωστή στον κόσμο από την εποχή της covid. H γραμμή θα διαθέτει ψυχολόγους, που θα κάνουν μία ή δύο συνεδρίες στους ανθρώπους που θέλουν να διακόψουν το κάπνισμα και στη συνέχεια, θα τους παραπέμπουν στα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος.
3. Τα Ιατρεία Διακοπής Καπνίσματος που ξεκίνησαν με πρωτοβουλία της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας το 2006 και αυτή τη στιγμή είναι 32 σε όλη τη χώρα, θέλουμε να τα ενισχύσουμε, υλικοτεχνικά, σε συνεργασία με τις ΥΠΕ, μέσα από ένα πρόγραμμα ΕΣΠΑ. Ως εκ τούτου θα δημιουργηθούν και άλλα σε νοσοκομεία, αλλά θα ενισχυθεί και η ΠΦΥ ξεχωριστά, με ειδικό πρόγραμμα εκπαίδευσης των επαγγελματιών υγείας. Μέσα από το ίδιο ΕΣΠΑ θα γίνουν και στοχευμένες καμπάνιες ενημέρωσης. Για αυτές θα συνεργαστούμε με ιατρικούς συλλόγους, φορείς, αλλά και opinion makers, που στην προκειμένη περίπτωση είναι οι γιατροί, στους οποίους θέλουμε να αυξήσουμε τη διακοπή καπνίσματος, καθότι είναι πρότυπα, όπως άλλωστε είδαμε και στον εμβολιασμό επί covid. Στο πρόγραμμα για τη μείωση του καπνίσματος μπαίνουν και οι ΚΟΜΥ. Οι κινητές μονάδες του ΕΟΔΥ, γνωστές για το testing του covid, αλλάζουν τρόπο λειτουργίας και θα παρέχουν και υπηρεσίες πρόληψης σε απομακρυσμένες περιοχές.
4. Θα εκπαιδεύσουμε τους ειδικούς πώς να πείθουν παιδιά, αλλά και ενήλικες να σταματάνε την καπνιστική συνήθεια. Π χ άλλα εργαλεία χρησιμοποιούν οι παιδίατροι για να πείσουν τα παιδιά να μην αρχίσουν το κάπνισμα και άλλα εργαλεία χρησιμοποιούν οι καρδιολόγοι για να πείσουν έναν εμφραγματία να σταματήσει το κάπνισμα.
5. Έχουμε επαναλειτουργήσει μία επιτροπή εμπειρογνωμόνων, η οποία ήδη κατευθύνει όλες τις δράσεις και δημιουργεί συγκεκριμένη στρατηγική, που αφορά όλα όσα είπαμε σήμερα». Στην Ελλάδα πολλές φορές δρούμε βραχυχρόνια. Έχουμε όμως ανάγκη να κάνουμε μια μακροχρόνια στρατηγική και να πούμε ότι σε πέντε χρόνια θέλουμε να μειώσουμε την έναρξη του καπνίσματος στα παιδιά κατά 4% και να αυξήσουμε το ποσοστό του πληθυσμού που το διακόπτει κατά 10%, καταλήγει ο πρόεδρος του ΕΟΔΥ καθηγητής Χρήστος Χατζηχριστοδούλου.
