Σύμφωνα με μελέτη που δημοσιεύεται στο περιοδικό Nature, είμαστε πολύ κοντά στην έγκριση ενός νέου φαρμάκου για τον HIV. Ενώ η ασθένεια είναι πλέον διαχειρίσιμη και δεν προκαλεί θανάτους, η κάθετη μετάδοση από τη μητέρα στο παιδί κατά την εγκυμοσύνη και τον θηλασμό προκαλεί 100.000 νέες μολύνσεις ετησίως. Το νέο εμβόλιο θα εμποδίζει τη μετάδοση αυτή και θα προσφέρει μακροχρόνια προστασία ξεκινώντας από τη γέννηση. Το πρόβλημα αυτό είναι ιδιαίτερα οξύ στις αναπτυσσόμενες χώρες, όπου η πρόσβαση σε φάρμακα είναι περιορισμένη.
Από την απόγνωση στη θεραπεία
Όπως διαβάζουμε στο IFL Science, οι επιστήμονες βασίστηκαν στην ιδιότητα που διαθέτει το ανοσοποιητικό σύστημα να «εκπαιδεύεται» στις πρώτες εβδομάδες της ζωής για να παράγει μόνο του τα αντισώματα που θα χρειαστούν σε μελλοντικές λοιμώξεις.
Όσο πιο νωρίς τόσο πιο καλά
Η έρευνα πραγματοποιήθηκε σε νεογέννητους μακάκους, οι οποίοι μπορούν να προσβληθούν από έναν ιό παρόμοιο με τον HIV, τον SHIV. Εννέα μωρά μακάκοι έλαβαν ειδικά αντισώματα μέσα σε 24 ώρες από τη γέννησή τους. Ο στόχος ήταν να εκπαιδευτεί το ανοσοποιητικό τους σύστημα με φυσικό τρόπο, χωρίς να χρειαστεί περαιτέρω θεραπεία.
Τα πρώτα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά. Μέσα σε δύο εβδομάδες από τη χορήγηση, οι ερευνητές εντόπισαν τα αντισώματα στο αίμα των ζώων, ενώ μέχρι την 20ή εβδομάδα, οι μακάκοι παρήγαν πλέον τα δικά τους. Για να προσομοιωθεί η μετάδοση μέσω του θηλασμού, οι επιστήμονες χορήγησαν στους μακάκους δόσεις του ιού στοματικά. Τα ζώα που δεν είχαν λάβει τη θεραπεία μολύνθηκαν, ενώ όσα είχαν υποβληθεί στην έγχυση αντισωμάτων παρέμειναν απολύτως υγιή, ακόμα και όταν εκτέθηκαν σε ισχυρές δόσεις του ιού.
Το πιο αξιοσημείωτο όμως ήταν ότι όλα αυτά επιτεύχθηκαν με μία μόνο θεραπεία. Μέχρι σήμερα, οι παρόμοιες παρεμβάσεις απαιτούσαν συνεχείς και επαναλαμβανόμενες χορηγήσεις, κάτι εξαιρετικά δύσκολο να εφαρμοστεί στις αναπτυσσόμενες χώρες. Το γεγονός ότι η νέα αγωγή αρκεί να δοθεί μία φορά και μάλιστα σε χρονική στιγμή που η μητέρα και το παιδί βρίσκονται ούτως ή άλλως σε επαφή με το σύστημα υγείας αλλάζει κατά πολύ τα δεδομένα. Όπως εξηγούν οι ειδικοί, αρκεί το σκεύασμα να χορηγηθεί κοντά στη γέννηση, ώστε ο οργανισμός του βρέφους να το αναγνωρίσει ως μέρος του οργανισμού και να το αποδεχτεί χωρίς αντίδραση. Πρόκειται, ουσιαστικά, για μια ριζική θεραπεία που ταιριάζει απόλυτα στις ανάγκες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Τα επόμενα βήματα της έρευνας
Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι απέχουμε ακόμα από την ευρεία διάθεση αυτής της λύσης στον άνθρωπο. Η μελέτη έγινε σε μόλις εννέα μακάκους, εξετάστηκε μόνο ένας τύπος του ιού HIV, ενώ δεν αποδείχθηκε πλήρως ότι τα ζώα παρήγαν τα αντισώματα από μόνα τους. Επιπλέον, οι διαφορές ανάμεσα στους μακάκους και στους ανθρώπους είναι σημαντικές και πρέπει να μελετηθούν σε βάθος.
Παρά τις προκλήσεις, το επίτευγμα είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρο. Η προσέγγιση αυτή θα μπορούσε να σώσει εκατοντάδες χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο. Κάθε μέρα, περίπου 300 παιδιά μολύνονται με HIV – και μια απλή ένεση τις πρώτες ώρες της ζωής τους ίσως γίνει το πιο ισχυρό όπλο πρόληψης.
