Λίγους μήνες μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία το 2022, δορυφορικές εικόνες κατέγραψαν ασυνήθιστη δραστηριότητα σε περιορισμένη στρατιωτική ερευνητική εγκατάσταση που βρίσκεται ανάμεσα σε δάση, βορειοανατολικά της Μόσχας.
Σε αποκλειστικό ρεπορτάζ η washingtonpost δημοσιεύει δορυφορικές φωτογραφίες που προμηθεύτηκε μέσω Google Earth, MAXAR και Planet Labs και οι οποίες δείχνουν δραστηριότητα σε έκταση που κάποτε χρησιμοποιούνταν ως εργοστάσιο παραγωγής όπλων βιολογικού πολέμου.
Ειδικότερα οι δορυφορικές εικόνες καταγράφουν εκτεταμένες ανακατασκευές και προσθήκες, με τουλάχιστον 10 νέα κτίρια. Αρκετά από αυτά φέρουν χαρακτηριστικά που συνάδουν με εγκαταστάσεις υψηλής βιολογικής ασφάλειας επιπέδου 4 (BSL-4), οι οποίες είναι εξοπλισμένες για τη μελέτη και διαχείριση εξαιρετικά επικίνδυνων παθογόνων ιών.
Δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι τέτοια όπλα χρησιμοποιήθηκαν στη σύγκρουση στην Ουκρανία, αλλά η κατασκευή νέων εργαστηρίων στο Sergiev Posad-6 παρακολουθείται στενά από τις υπηρεσίες πληροφοριών των ΗΠΑ και ειδικούς σε βιοόπλα εν μέσω ανησυχιών για τις προθέσεις της Μόσχας καθώς η σύγκρουση τελειώνει τον τρίτο χρόνο της.
Οι εικόνες όταν συνδυάζονται, υποδεικνύουν μια βιολογική εγκατάσταση υψηλού περιορισμού: δεκάδες μονάδες διαχείρισης στον τελευταίο όροφο, διατάξεις συμβατές με χωρισμένα εργαστήρια, υπόγειες υποδομές, αυξημένα χαρακτηριστικά ασφαλείας και κάτι που φαίνεται να είναι μια μονάδα παραγωγής ενέργειας.
Τις τελευταίες εβδομάδες, Ρώσοι αξιωματούχοι επιβεβαίωσαν δημόσια ότι οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν τα εργαστήρια για να μελετήσουν θανατηφόρα μικρόβια όπως οι ιοί Έμπολα, σε μια προσπάθεια να ενισχύσουν την άμυνα της χώρας ενάντια στη βιοτρομοκρατία καθώς και στις μελλοντικές πανδημίες.
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες γραμμές των Κέντρων Ελέγχου Νοσημάτων, η έρευνα των ΗΠΑ για τον Έμπολα περιορίζεται σε εργαστήρια που έχουν χαρακτηριστεί ως «επίπεδο βιολογικής ασφάλειας 4» (BSL-4), εξοπλισμένα για να χειρίζονται τα πιο θανατηφόρα και ανίατα είδη ιών και βακτηρίων.
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δεν απάντησε σε αίτημα για σχολιασμό ενώ οι ΗΠΑ και άλλες δυτικές χώρες παρακολουθούν τις εξελίξεις, εκφράζοντας ανησυχίες για το ενδεχόμενο να σχεδιάζονται βιολογικά όπλα.
Ακολουθούν τα βασικά ευρήματα, που βασίζονται σε ανάλυση δορυφορικών εικόνων και συνεντεύξεων με νυν και πρώην αξιωματούχους των μυστικών υπηρεσιών των ΗΠΑ — καθώς και εμπειρογνώμονες στρατιωτικών, βιοάμυνας και δορυφορικών εικόνων:
Τέσσερα κτίρια διαθέτουν ασυνήθιστα μεγάλη ποσότητα εξοπλισμού διαχείρισης αέρα, σε κλίμακα που συνήθως σχετίζεται με εργαστήρια υψηλού περιορισμού
«Οι αναβαθμίσεις συνάδουν με τον ιστορικό ρόλο αυτής της ασφαλούς, άκρως απόρρητης στρατιωτικής βιολογικής εγκατάστασης στην ανάπτυξη ιογενών βιολογικών όπλων», δήλωσε ο Βέμπερ ανώτερος συνεργάτης στο Συμβούλιο Στρατηγικών Κινδύνων, στην Ουάσιγκτον.
Ο Βέμπερ είπε ότι τον προβληματίζει η απόφαση της Μόσχας να ενσωματώσει τις νέες ερευνητικές δυνατότητες στον ρωσικό στρατό σε μια άκρως μυστική τοποθεσία, γνωστή για τον προηγούμενο ρόλο της στην έρευνα για τα βιοόπλα.
Η νέα πανεπιστημιούπολη έχει πολλά χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός ρωσικού ιστότοπου υψηλής ασφάλειας που συνάδουν με τις προφυλάξεις που λαμβάνονται σε μια εγκατάσταση BSL-4, είπαν πέντε ειδικοί στην The Post.
Τα σημεία ελέγχου, ο σχεδιασμός δρόμων, ο καθαρισμός δέντρων και η ένθετη περίφραξη ελέγχουν αυστηρά την κίνηση και επιτρέπουν την παρακολούθηση και την επιτήρηση, σύμφωνα με τους ειδικούς. «Ονομάζεται ένα στρώμα άμυνας», είπε ο William Goodhind, αναλυτής στρατιωτικών εικόνων στο Contested Ground. “Όσο περισσότερα στρώματα υπάρχουν, τόσο λιγότερες είναι οι πιθανότητες να το νικήσετε.”
Η περίμετρος ασφαλείας του καθαρίστηκε από δέντρα για να διατηρηθούν καθαρές οπτικές γραμμές, με τρόπο που συνάδει με τις άμυνες σε άλλες ρωσικές στρατιωτικές τοποθεσίες υψηλής ασφάλειας, είπε ο Ντούιτσμαν. «Οι χώροι αποθήκευσης πυρηνικών όπλων τους βρίσκονται σε δάση, αλλά υπάρχουν σαφείς περιμέτρους γύρω τους, ώστε να μπορούν να δουν όποιον κινείται».