Η εποχή της «φθηνής παγκοσμιοποίησης» τελειώνει και μια νέα γεωγραφία του χρήματος αναδύεται. Η παραγωγή μετακινείται από τις φθηνές ασιατικές αγορές προς «φιλικές» χώρες, η γεωπολιτική καθορίζει πλέον τις επενδύσεις και το κεφάλαιο αναζητά σταθερότητα – όχι μόνο απόδοση.
Το “friend-shoring” αντικαθιστά το παραδοσιακό offshoring, διαμορφώνοντας ένα πιο ακριβό αλλά και πιο ασφαλές παγκόσμιο οικονομικό μοντέλο.
Οι πολυεθνικές επανασχεδιάζουν δίκτυα παραγωγής και εφοδιασμού για να μειώσουν την εξάρτηση από «εύθραυστους» κόμβους, μετά τα σοκ της πανδημίας και του πολέμου στην Ουκρανία.
Οι κυβερνήσεις στηρίζουν αυτή τη στροφή με κρατικές επιδοτήσεις και βιομηχανική πολιτική – από το αμερικανικό Inflation Reduction Act μέχρι τον ευρωπαϊκό Chips Act.
Η νέα αυτή πραγματικότητα ανεβάζει το κόστος παραγωγής, μεταφορών και πρώτων υλών, δημιουργώντας μόνιμα υψηλότερο πληθωρισμό κόστους.
Οι κεντρικές τράπεζες δύσκολα θα επιστρέψουν σε μηδενικά επιτόκια, καθώς το φθηνό χρήμα που στήριξε την προηγούμενη δεκαετία αποτελεί παρελθόν.
Οι αγορές προσαρμόζονται: το επενδυτικό ενδιαφέρον μετατοπίζεται προς ενέργεια, υποδομές, αμυντική τεχνολογία και βιομηχανία. Οι νέοι κερδισμένοι του κύκλου είναι όσοι δραστηριοποιούνται σε ενεργειακά δίκτυα, logistics, πρώτες ύλες, ημιαγωγούς και κυβερνοασφάλεια, ενώ χαμένοι βγαίνουν τα επιχειρηματικά μοντέλα που βασίζονταν σε υπερεξειδίκευση και φθηνό δανεισμό.
Για την Ελλάδα, η απο-παγκοσμιοποίηση μπορεί να λειτουργήσει ως ευκαιρία. Η γεωγραφική της θέση τη μετατρέπει σε φυσικό κόμβο “friend-shoring” στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.
Οι ενεργειακές διασυνδέσεις, τα λιμάνια, η ναυτιλία μικρών αποστάσεων και η αμυντική βιομηχανία μπορούν να βρεθούν στο επίκεντρο νέων επενδύσεων.
Η νέα εποχή δεν φέρνει στασιμότητα – φέρνει επανεκκίνηση με νέο κόστος και νέους κανόνες. Ο χάρτης του πλούτου ξανασχεδιάζεται – και αυτή τη φορά, δεν είναι ίδιος για όλους.
