Πρόκειται για την πρώτη δικαστική επίθεση του ισπανικού Τύπου κατά της διαδικτυακής πλατφόρμας Meta. Παρότι από το 2018, ο Γενικός Κανονισμός Προστασίας Δεδομένων (GDPR) της Ευρωπαϊκής Ένωσης θεσπίζει την απαγόρευση παρακολούθησης των χρηστών υπηρεσιών διαδικτύου στην ψηφιακή τους δραστηριότητα για διαφημιστικούς σκοπούς χωρίς τη συγκατάθεσή τους, υπάρχει μια εταιρεία που δεν εφαρμόζει τον GDPR και είναι η Meta του Μαρκ Ζουγκερμπέργκ.
87 ισπανικά μέσα μαζικής ενημέρωσης δια της ένωσης τους AMI, (Ένωση Μέσων μαζικής Ενημέρωσης ) κατέθεσαν μήνυση για αθέμιτο ανταγωνισμό και ζητούν αποζημίωση 550 εκατομμυρίων ευρώ για τη «συνεχιζόμενη συστηματική και μαζική παραβίαση των ευρωπαϊκών κανονισμών προστασίας δεδομένων » για το διάστημα Μαΐου 2018 και Ιουλίου 2023.
Τα ισπανικά μέσα ενημέρωσης εκτιμούν, με βάση διαφορετικά ψηφίσματα των ευρωπαϊκών αρχών προστασίας δεδομένων, ότι «η Meta έχει επανειλημμένα αποτύχει να συμμορφωθεί με την κοινοτική νομοθεσία για την προστασία δεδομένων, αγνοώντας τη ρυθμιστική απαίτηση ότι οι πολίτες πρέπει να συναινούν στη χρήση των δεδομένων τους για τη δημιουργία προφίλ διαφήμισης». Αυτές οι αποφάσεις των ρυθμιστικών αρχών ήταν σταθερές από την εφαρμογή του GDPR, τον οποίο η Meta προσπάθησε να παρακάμψει μέχρι στιγμής με μικρή επιτυχία.
Εφημερίδες όπως η El País, η El Mundo, ABC και Vanguardia υποστηρίζουν ότι ο τεχνολογικός γίγαντας απέτυχε να συμμορφωθεί με «μαζικό» και «συστηματικό» τρόπο με τους ευρωπαϊκούς κανονισμούς προστασίας δεδομένων στη διαχείριση των κοινωνικών δικτύων της.
Η αγωγή, που κατατέθηκε στη Μαδρίτη έχει ως στόχο να δημιουργήσει προηγούμενο στην ΕΕ, όπου τα μέσα ενημέρωσης υπέστησαν τα τελευταία χρόνια μια κατάρρευση των διαφημιστικών εσόδων υπέρ των κοινωνικών δικτύων και των μηχανών αναζήτησης.
Οι ενάγοντες θεωρούν, ότι η Meta δεν ζητά εξουσιοδότηση με σαφή και συγκεκριμένο τρόπο από τους χρήστες της και, ως εκ τούτου, θεωρούν ότι δεν υπάρχει συναίνεση. Δηλαδή, όλα τα έσοδα της που προέρχονται από την πώληση τμηματοποιημένης διαφήμισης έχουν αποκτηθεί παράνομα. Έτσι, η εταιρεία τεχνολογίας έχει αποκτήσει δεσπόζουσα θέση στη διαφημιστική αγορά και αυτή η πρακτική προκαλεί οικονομική ζημιά στα μέσα ενημέρωσης σε σημείο να βρίσκεται σε κίνδυνο η βιωσιμότητά τους.
Πτώση εσόδων για τα ΜΜΕ και δικαστικές αποφάσεις
Τα έσοδα στην διαφημιστική πίτα για αυτές τις πλατφόρμες αυξάνονται συνεχώς την τελευταία δεκαετία και αντιπροσωπεύουν το 44% της συνολικής επένδυσης το 2022, σύμφωνα με στοιχεία μελέτης που εκπονήθηκε από την εταιρεία συμβούλων Media Hotline μαζί με την εταιρεία ελέγχου διαφημίσεων Arce Media. Από αυτό το σύνολο, 1,5 δισεκατομμύρια είναι για τις μηχανές αναζήτησης (Google και Amazon) και 1,02 δισεκατομμύρια για κοινωνικά δίκτυα όπως το Facebook, το Instagram, το TikTok και το YouTube.
Η ΕΕ προσπαθεί εδώ και αρκετό καιρό να ελέγξει την εμπορική εκμετάλλευση δεδομένων από εταιρείες τεχνολογίας όπως υποστηρίζει σε άρθρο της, η εφημερίδα El País. Στην περίπτωση του Meta, εφέτος υπήρξαν τρεις σημαντικές δικαστικές αποφάσεις. Τον περασμένο Ιανουάριο, η Ιρλανδική Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων (η ευρωπαϊκή Meta έχει την έδρα της στην Ιρλανδία) επέβαλε δύο πρόστιμα ύψους σχεδόν 400 εκατομμυρίων ευρώ (210 εκατομμύρια στο Facebook και 180 εκατομμύρια στο Instagram) για παραβίαση των ευρωπαϊκών κανονισμών για το απόρρητο των χρηστών και εξατομικευμένη διαφήμιση. Η ιρλανδική αρχή αποφάσισε, κατόπιν αιτήματος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Προστασίας Δεδομένων, ότι η εταιρεία δεν ήταν αρκετά σαφής όταν εξηγούσε τους όρους απορρήτου της. Στη συνέχεια, η Meta υποστήριξε, ανεπιτυχώς, ότι οι όροι και προϋποθέσεις της συμφωνίας συναίνεσης που αποδέχθηκαν οι χρήστες της κατά την εγκατάσταση της εφαρμογής εξηγούσαν τη χρήση των δεδομένων. Υπήρξε επίσης μια παρόμοια κύρωση στο WhatsApp.
Η εταιρεία υπό την προεδρία του Mark Zuckerberg δέχθηκε άλλη μια αποτυχία τον περασμένο Ιούλιο. Η νορβηγική αρχή προστασίας δεδομένων, Datatilsynet, απαγόρευσε στο Facebook και το Instagram να παρακολουθούν τα δεδομένα των χρηστών τους για να τους στέλνουν υπερ-προσωπικές διαφημίσεις. Και ζήτησε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Προστασίας Δεδομένων να αποφανθεί επί του θέματος. Στις αρχές Νοεμβρίου, το ευρωπαικό όργανο έλαβε μια επείγουσα απόφαση: η Meta δεν θα μπορεί να επεξεργάζεται προσωπικά δεδομένα των χρηστών της στην ΕΕ για να τους προβάλλει διαφημίσεις προσαρμοσμένες στο προφίλ τους, εάν δεν συμμορφώνεται με τον ευρωπαϊκό κανονισμό προστασίας δεδομένων.
Τον Ιούλιο ήρθε μια άλλη σημαντική απόφαση. Το Δικαστήριο της ΕΕ (ΔΕΕ) αποφάσισε σε μια υπόθεση μεταξύ της γερμανικής αρχής ανταγωνισμού και της Meta ότι η εταιρεία δεν μπορεί να βασιστεί στο επιχειρηματικό της μοντέλο ή στο έννομο συμφέρον της για τη συλλογή και επεξεργασία προσωπικών δεδομένων των χρηστών, αλλά θα μπορούσε να ζητά την ρητή συγκατάθεση από αυτούς που επηρεάζονται.
Για να προσπαθήσει να συμμορφωθεί με τους κανονισμούς, η Meta κυκλοφόρησε μια συνδρομητική υπηρεσία πριν από μερικές εβδομάδες με 10 έως 13 ευρώ συνδρομή το μήνα στην Ευρώπη. Ο χρήστης που θέλει να πληρώσει για να χρησιμοποιήσει τα δίκτυά του δεν θα λαμβάνει διαφημίσεις ενώ οι υπόλοιποι χρήστες θα λαμβάνουν. «Στην απόφασή του, το ΔΕΕ αναγνώρισε ρητά ότι ένα μοντέλο συνδρομής, όπως αυτό που ανακοινώσαμε, είναι μια έγκυρη μορφή συναίνεσης για μια υπηρεσία που χρηματοδοτείται από διαφημίσεις», ανέφερε σε δήλωση της η Meta στα τέλη Οκτωβρίου. Δηλαδή, η εταιρεία θεωρεί ότι ο χρήστης που αρνείται να πληρώσει δίνει έγκριση στην πολιτική επεξεργασίας δεδομένων της.
Η εταιρεία συνεχίζει να πιστεύει ότι το εξατομικευμένο διαφημιστικό μοντέλο της είναι το θεμέλιο της επιχείρησής της και ότι είναι χρήσιμο για μικρές επιχειρήσεις και χρήστες: «Όπως και άλλες εταιρείες, θα συνεχίσουμε να υποστηρίζουμε ένα Διαδίκτυο που υποστηρίζεται από διαφημίσεις, ακόμη και με τη νέα μας προσφορά συνδρομής στην ΕΕ», δήλωσε η Meta.
