Το πράσινο φως για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με την Ουκρανία και τη Μολδαβία έδωσε απόψε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, κάτι που αποτελεί το πρώτο βήμα σε έναν μακρύ και δύσκολο δρόμο.
Στη σκιά της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η ιδέα της περαιτέρω διεύρυνσης της ΕΕ μπαίνει ξανά στην ευρωπαϊκή ατζέντα, καθώς ορισμένα κράτη – μέλη, όπως η Γαλλία και η Ολλανδία, που ήταν πολύ διστακτικά στο συγκεκριμένο ζήτημα, βλέπουν ότι η ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας, της Μολδαβίας, της Γεωργίας και φυσικά των κρατών των Δυτικών Βαλκανίων, χρειάζεται για να αντιμετωπιστεί είτε η άμεση ρωσική απειλή, είτε η αυξημένη επιρροή της Μόσχας.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, διά της προέδρου Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, παρουσίασε την ετήσια έκθεσή της η οποία θα συζητηθεί μεταξύ των αρχηγών κρατών και κυβερνήσεων των “27”, στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Δεκεμβρίου.
Η ευρωπαϊκή προοπτική της Ουκρανίας και της Μολδαβίας, ήταν εκτός πλαισίου μέχρι πριν από δύο μόλις χρόνια. Ωστόσο τα πάντα άλλαξαν μετά τη ρωσική εισβολή, όταν η ΕΕ έλαβε μια απόφαση που επέβαλε το γεωπολιτικό πλαίσιο. Παρά ταύτα, η σημερινή σύσταση της Κομισιόν αποτελεί απλώς την αρχή. Μόλις ξεκινήσουν, οι διαπραγματεύσεις θα χρειαστούν χρόνια, τόσο για τη Μολδαβία όσο και για την Ουκρανία, ενώ οι πολιτικές και οικονομικές μεταρρυθμίσεις που πρέπει να πραγματοποιηθούν είναι πολλές. Τα δύο αυτά κράτη θα πρέπει ουσιαστικά να υιοθετήσουν όλους τους ισχύοντες ευρωπαϊκούς νόμους, αυτό που στις Βρυξέλλες ονομάζεται “κοινοτικό κεκτημένο”, δηλαδή 33 κεφάλαια που περιλαμβάνουν ζητήματα όπως το κράτος δικαίου, ο ανταγωνισμός, η ελεύθερη κυκλοφορία αγαθών, χρηματοοικονομικές υπηρεσίες κ.α.
Η διαδικασία διεύρυνσης της ΕΕ είχε παγώσει εδώ και πολλά χρόνια, τόσο λόγω της αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου, όσο και των διαρκών κρίσεων που αντιμετώπισε η Ένωση την τελευταία δεκαετία. Η πιθανότητα, η ΕΕ των “27” να γίνει τα επόμενα χρόνια ΕΕ των 36 κρατών – μελών, προκαλεί πονοκέφαλο σε αρκετά κράτη – μέλη, καθώς θα πρέπει να αλλάξει άρδην ο τρόπος που λειτουργεί η ΕΕ, για να αντέξει το βάρος αυτής της μεγάλης διεύρυνσης, με την Ουκρανία και τη Μολδαβία να παίρνουν τη θέση τους δίπλα στη τη Σερβία, το Μαυροβούνιο, την Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, το Κοσσυφοπέδιο, Βοσνία-Ερζεγοβίνη και, εν τέλει, τη Γεωργία.
Στην περίπτωση της Γεωργίας, η Ευρωπαική Επιτροπή συνιστά στο Συμβούλιο να χορηγήσει στη χώρα το καθεστώς της υποψήφιας χώρας υπό την προϋπόθεση ότι έχουν ληφθεί ορισμένα μέτρα, όπως για παράδειγμα να μην παρακάμπτει τις ευρωπαϊκές κυρώσεις στη Ρωσία.
Ήδη, σε ζητήματα εξωτερικής πολιτικής και ασφάλειας η ΕΕ δείχνει σημάδια κακοφωνίας, όπως φάνηκε και στην στάση της ΕΕ στη σύγκρουση στο Ισραήλ, ενώ απαιτούνται μεταρρυθμίσεις και σε οργανωτικά ζητήματα, από τον αριθμό των Επιτρόπων και των Ευρωβουλευτών, μέχρι και τον προϋπολογισμό της ΕΕ.
Εκτός κάδρου η Τουρκία
Παρόλο που στην έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής αναφέρεται και η Τουρκία, η οποία έχει ξεκινήσει τις διαδικασίες ένταξης ήδη από το 2005, για πολλά κράτη μέλη της ΕΕ, οι ενταξιακές συνομιλίες είναι νεκρές . Τον Σεπτέμβριο, η Αυστρία ζήτησε μάλιστα να τερματιστεί η διαδικασία ένταξης της Τουρκίας, κάτι που σύμφωνα με αρκετές κυβερνήσεις θα ήταν το πιο τίμιο, ωστόσο ουδείς προτίθεται να κάνει το πρώτο βήμα. “Οπως αναφέρει η έκθεση της Επιτροπής, “η Τουρκία παραμένει βασικός εταίρος για την Ευρωπαϊκή Ένωση και υποψήφια χώρα, αλλά οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις παραμένουν σε αδιέξοδο από το 2018, σύμφωνα με την απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου. Η χώρα δεν έχει αντιστρέψει την αρνητική τάση της απομάκρυνσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση και συνέχισε σε περιορισμένο βαθμό τις ενταξιακές μεταρρυθμίσεις. Η συνεργασία με την Τουρκία σε τομείς κοινού ενδιαφέροντος συνεχίστηκε σε βασικούς τομείς όπως η καταπολέμηση της τρομοκρατίας, η οικονομία, η ενέργεια, η επισιτιστική ασφάλεια, η μετανάστευση και οι μεταφορές”.
