Η Ελληνίδα ηθοποιός και πολιτικός με αντιδικτατορική δράση, Μελίνα Μερκούρη γεννήθηκε στην Αθήνα το 1920, με καταγωγή από οικογένεια πολιτικών, υπήρξε προσωπικότητα με διεθνή ακτινοβολία, βραβεύτηκε και διακρίθηκε ιδίως στο εξωτερικό ως ηθοποιός και ήταν η Yπουργός Πολιτισμού, με το ΠΑΣΟΚ, με τη μεγαλύτερη θητεία στην Ελλάδα. Χαρακτηριστικό της ήταν η λαμπερή και ισχυρή προσωπικότητά της, ξεχώρισε για το πάθος με το οποίο αγωνίστηκε κατά της δικτατορίας των συνταγματαρχών, αλλά και για τις σημαντικές πρωτοβουλίες της ως υπουργός Πολιτισμού.
Το 1943 ξεκινάει η φοίτησή της στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου και το 1944 εμφανίζεται στη σκηνή για πρώτη φορά με το έργο του Αλέξη Σολομού «Το μονοπάτι της λευτεριάς». Η πρώτη της κινηματογραφική εμφάνιση πραγματοποιείται το 1955 στην ταινία του Μιχάλη Κακογιάννη «Στέλλα», με αφορμή την οποία θα ταξιδέψει στις Κάννες για το κινηματογραφικό φεστιβάλ, όπου θα γνωρίσει τον Αμερικανό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν με τον οποίο θα παντρευτεί το 1966 και θα συνυπάρξει για πολλά χρόνια στη ζωή και στην τέχνη με ταινίες όπως «Ο Χριστός ξανασταυρώνεται» (1957), «Ο νόμος» (1958), «Ποτέ την Κυριακή» (1960), «Φαίδρα» (1962) και «Τοπκαπί» (1964). Με την ταινία «Ποτέ την Κυριακή», βραβεύτηκε για την ερμηνεία της στο Φεστιβάλ των Καννών και κέρδισε μια υποψηφιότητα για Όσκαρ τον επόμενο χρόνο, ενώ το 1967 κέρδισε μία υποψηφιότητα για το βραβείο Τόνι, στην θεατρική μεταφορά του έργου στο Μπρόντγουεϊ, με τίτλο «Ίλια Ντάρλινγκ», ενώ το 1972 θα πρωταγωνιστήσει και πάλι στο Μπρόντγουέϊ στη «Λυσιστράτη» σε σκηνοθεσία του Μιχάλη Κακογιάννη.
Μετά το πραξικόπημα των συνταγματαρχών το 1967 η Μελίνα Μερκούρη αυτοεξορίζεται και επιδίδεται σε έναν αγώνα ενημέρωσης της διεθνούς κοινής γνώμης σχετικά με την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα. Επέστρεψε στη χώρα το 1974 και διετέλεσε Υπουργός Πολιτισμού με τις κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ από το 1981 έως το 1989 και από το 1993 έως το 1994. Το μεγάλο όραμά της ήταν η επιστροφή στην Ελλάδα των γλυπτών του Παρθενώνα από το Βρετανικό Μουσείο και χάρη σε εκείνη δημιουργήθηκαν τα Δημοτικά Περιφερειακά Θέατρα, ενώ εμπνεύστηκε και καθιέρωσε το θεσμό της «Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης», ενίσχυσε τις δράσεις για την αναστήλωση των μνημείων της Ακρόπολης και επέμεινε στη στρατηγική ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου και την εισαγωγή του Πολιτισμού και της Θεατρικής Αγωγής στα σχολεία με την εφαρμογή του εκπαιδευτικού προγράμματος υψηλών προδιαγραφών «ΜΕΛΙΝΑ – Εκπαίδευση και Πολιτισμός» πιστεύοντας ότι η επαφή των παιδιών με τον πολιτισμό και τις τέχνες θα δημιουργήσει νέες γενιές πολιτών με ουσιαστική παιδεία, ικανών να διαμορφώσουν μια άλλη, συνολικά καλύτερη κοινωνία.
Για τη συμπλήρωση 31 ετών από το θάνατο της μεγάλης Ελληνίδας Μελίνας Μερκούρη, στις 6 Μαρτίου 1994, το Αρχείο της ΕΡΤ παρουσιάζει την εκπομπή:
ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ
ΜΕΛΙΝΑ ΜΕΡΚΟΥΡΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΗΝ ΕΠΙΔΑΥΡΟ
Σε αυτό το επεισόδιο του 1993, της σειράς ντοκιμαντέρ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΟ, προβάλλεται συνέντευξη της σπουδαίας πολιτικού και ηθοποιού Μελίνας Μερκούρη. Η Μελίνα Μερκούρη μιλάει για την πορεία της στην υποκριτική τέχνη και τη σχέση της με το αρχαίο δράμα. Από το σπίτι της στην Επίδαυρο, θυμάται τις αξέχαστες εμπειρίες από τη συμμετοχή της στην παράσταση «Μήδεια» του Μίνου Βολανάκη με συμπρωταγωνιστή τον Δημήτρη Παπαμιχαήλ, το 1976, τις πρόβες και τις παραστάσεις σε όλη την Ελλάδα. Αφηγείται επίσης στιγμές από την παράσταση της «Ορέστειας» του Αισχύλου, στην οποία ερμήνευσε την Κλυταιμνήστρα υπό τις σκηνοθετικές οδηγίες του Κάρολου Κουν, το καλοκαίρι του 1980, στο αρχαίο θέατρο της Επιδαύρου, θυμάται τις πρόβες και την παράσταση. Αυτή ήταν η τελευταία της θεατρική μιας και όπως η ίδια η Μελίνα Μερκούρη εξηγεί, από εκεί κι έπειτα τάχθηκε να υπηρετήσει το θέατρο από τη θέση του Υπουργού Πολιτισμού.
Η Μελίνα Μερκούρη μιλάει για τους ονειρεμένους ρόλους, την Ηλέκτρα που δεν κατάφερε να παίξει, την κυρία Άλβινγκ από τους Βρικόλακες του Ίψεν και εξηγεί πώς θα τους προσέγγιζε αν είχε την ευκαιρία. Σχολιάζει ρόλους όπως η Εκάβη, η Μάνα Κουράγιο και η Ανδρομάχη, αναφέρεται στο μεγαλείο της Κατίνας Παξινού, αλλά και στις νέες ηθοποιούς. Στη συνέχεια η Μερκούρη εξηγεί τη θεωρία της για τη Μήδεια και αποκαλύπτει ότι ενστερνίζεται την άποψη της Ίλιας, της ηρωίδας από το «Ποτέ την Κυριακή», σχετικά με το τέλος της τραγωδίας «Μήδεια». Μιλάει για τις κινηματογραφικές ταινίες στις οποίες πρωταγωνίστησε με υποθέσεις εμπνευσμένες από τις αρχαίες τραγωδίες. Μιλάει για το σενάριο της ταινίας «Φαίδρα», περιγράφει την ιδιαίτερη σχέση που ανέπτυξε με τον Άντονι Πέρκινς, το συμπρωταγωνιστή της στην ταινία, τη συνεργασία τους και την ευαισθησία με την οποία της φερόταν εκείνος. Αναφέρεται και στον μονόλογό της στην ταινία «Η άλλη Μήδεια» του Ζυλ Ντασέν (1977), στο ρόλο της σε αυτή την ταινία, αλλά και στη σχέση της με αυτό το φιλμ, το οποίο ήταν η τελευταία της κινηματογραφική ταινία.
Η συνέντευξη εμπλουτίζεται με σπάνιο αρχειακό υλικό από τις πρόβες των παραστάσεων και αποσπάσματα από τις κινηματογραφικές ταινίες, ενώ προβάλλονται και πλάνα οπτικοακουστικού υλικού από την όπερα «Πυλάδης» του Γιώργου Κουρουπού σε κείμενο του Γιώργου Χειμωνά και σε σκηνοθεσία Διονύση Φωτόπουλου, από το Μέγαρο Μουσικής το 1992, όπου η Μελίνα Μερκούρη υποδύεται την Κλυταιμνήστρα.
Έρευνα – Σκηνοθεσία: ΛΑΚΗΣ ΠΑΠΑΣΤΑΘΗΣ
Οπερατέρ: ΗΛΙΑΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Πρώτη τηλεοπτική εκπομπή: 1η Σεπτεμβρίου 1993
