Μία μέρα πριν από την ταυτόχρονη σε πάνω από 30 χώρες, κυκλοφορία του πολυαναμενόμενου βιβλίου της με τίτλο “Ελευθερία – Αναμνήσεις 1954-2021”, η επί 16 χρόνια καγκελάριος της Γερμανίας Άνγκελα Μέρκελ έδωσε απαντήσεις για όλα τα μεγάλα ερωτήματα που ξεκινούν με το “τι θα είχε γίνει αν…;” και αφορούν τις κρίσιμες και -κατά πολλούς μοιραίες- επιλογές της πολιτικής της καριέρας.
Από την αποχώρησή της από την ενεργό πολιτική, το 2021, η Μέρκελ αποφεύγει τις συνεντεύξεις. Ωστόσο, με την ευκαιρία της έκδοσης των απομνημονευμάτων της μίλησε στο BBC.
Στο βιβλίο της, υποστηρίζει ότι διηγείται τα γεγονότα όπως τα έζησε. Στη συνέντευξη προς τη Βρετανίδα δημοσιογράφος Κάτια Άντλερ, κλήθηκε να δώσει απαντήσεις.
Μέρκελ: Αν δεν είχα μπλοκάρει την αίτηση της Ουκρανίας για ένταξη στο ΝΑΤΟ το 2008, ο πόλεμος θα είχε ξεκινήσει απλώς νωρίτερα
Για τις συμφωνίες φυσικού αερίου με τον Πούτιν, η Μέρκελ απάντησε ότι αποσκοπούσαν στη στήριξη των γερμανικών επιχειρήσεων αλλά και στη διατήρηση της ειρήνης στην Ευρώπη. Όσο για το αν ο πόλεμος της πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία θα μπορούσε να είχε αποφευχθεί, επέμεινε ότι αν εκείνη δεν είχε μπλοκάρει την αίτηση του Κιέβου για ένταξη στο ΝΑΤΟ το 2008, ο πόλεμος θα είχε ξεκινήσει απλώς νωρίτερα.
“Θα είχαμε δει στρατιωτική σύγκρουση ακόμη νωρίτερα…”
“Θα είχαμε δει στρατιωτική σύγκρουση ακόμη νωρίτερα. Ήταν απολύτως σαφές για μένα ότι ο πρόεδρος Πούτιν δεν θα έμενε με σταυρωμένα τα χέρια και δεν θα καθόταν να βλέπει την Ουκρανία να εντάσσεται στο ΝΑΤΟ. Και τότε, η Ουκρανία ως χώρα σίγουρα δεν θα ήταν τόσο προετοιμασμένη όσο ήταν τον Φεβρουάριο του 2022” είναι η άποψη που εκφράζει η Μέρκελ για τον πόλεμο της Ρωσίας. Μια θέση που βρίσκει, προφανώς, αντίθετο, τον πρόεδρο της Ουκρανίας. Για τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι, το βέτο της Μέρκελ το 2008, σε συμφωνία με τον τότε πρόεδρο της Γαλλίας, Νικολά Σαρκοζί, ήταν αποτέλεσμα “λανθασμένων υπολογισμών” που απλώς έκαναν τη Ρωσία πιο αποφασισμένη.
Πούτιν και πυρηνικά
H Μέρκελ εκφράζει την ανησυχία της για τις νέες απειλές του Βλαντιμίρ Πούτιν για χρήση πυρηνικών όπλων. Οι δύο ηγέτες γνώρισαν ο ένας τον άλλον καλά στη διάρκεια δύο δεκαετιών. “Πρέπει να κάνουμε ό,τι είναι δυνατόν για να αποτρέψουμε τη χρήση πυρηνικών όπλων”, σημειώνει η πρώην καγκελάριος.
“Ευτυχώς, η Κίνα μίλησε επίσης γι’ αυτό πριν από λίγο καιρό. Δεν πρέπει να παραλύουμε από φόβο, αλλά πρέπει επίσης να αναγνωρίσουμε ότι η Ρωσία είναι η μεγαλύτερη, ή μαζί με τις ΗΠΑ, μία από τις δύο μεγαλύτερες πυρηνικές δυνάμεις στον κόσμο. Οι δυνατότητες είναι τρομακτικές”.
Στην πραγματικότητα, ο Πούτιν ξεκίνησε τη γενικευμένη εισβολή του στην Ουκρανία λίγους μήνες αφότου η Μέρκελ έφυγε από την εξουσία, λέει το BBC. Αυτό προκάλεσε μια διεξοδική επανεξέταση στην Ευρώπη των ενεργειακών πολιτικών, της διπλωματίας με τη Μόσχα, αλλά και των μεταναστευτικών πολιτικών.
Στο τιμόνι της μεγαλύτερης οικονομίας της Ευρώπης, ήταν, όπως λέει ο πρώην πρωθυπουργός της Ιταλίας Ματέο Ρέντσι, η de facto ηγέτιδα της Ευρώπης – “το αφεντικό της Ευρωπαϊκής Ένωσης”.
Επί καγκελαρίας Μέρκελ, η Γερμανία και οι διψασμένες για ενέργεια μεγάλες βιομηχανίες της εξαρτήθηκαν από τη Μόσχα και η Γερμανία κατασκεύασε δύο αγωγούς φυσικού αερίου που συνδέονται με τη Ρωσία. Ο Ζελένσκι περιέγραψε αυτό το φθηνό αέριο ως “γεωπολιτικό εργαλείο του Κρεμλίνου”.
Απαντώντας η Μέρκελ τονίζει ότι είχε δύο κίνητρα με τους αγωγούς: γερμανικά επιχειρηματικά συμφέροντα και διατήρηση ειρηνικών δεσμών με τη Ρωσία.
Μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ στην ανατολική Ευρώπη διαφώνησαν έντονα μαζί της.
Η ίδια επιμένει ότι προσπάθησε να περιορίσει τις ρωσικές επιθέσεις στην Ουκρανία μέσω της διπλωματίας και διαπραγματεύσεων, κάτι που -παραδέχεται- τελικά απέτυχε.
Την ίδια στιγμή, η γερμανική βιομηχανία έχει πληγεί δυσανάλογα από τις κυρώσεις στη ρωσική ενέργεια. Αναγκασμένη να αναζητήσει καύσιμα από άλλους προμηθευτές, η χώρα αγοράζει τώρα ακριβό υγροποιημένο φυσικό αέριο.
Η μεταναστευτική κρίση του 2015, όταν άνοιξε τις πόρτες της Γερμανίας σε περισσότερους από ένα εκατομμύριο αιτούντες άσυλο σε μια εμβληματική κίνηση, ήταν ίσως η καθοριστική στιγμή της θητείας της. Κάποιοι μίσησαν αυτή την απόφαση, άλλοι τη χαιρέτησαν.
Επικριτές της την κατηγόρησαν ότι έδωσε ζωή στο τότε σχεδόν ανύπαρκτο ακροδεξιό κόμμα Εναλλακτική για τη Γερμανία (AfD). Η ίδια παραδεχεται ότι το AfD έχει μεγάλα κέρδη, αλλά δεν ζητά συγγνώμη για τις πολιτικές της αποφάσεις.
Σχετικά με τις αναφορές ότι οι πολιτικές της το 2015 βοήθησαν να τροφοδοτήσουν τα αντιμεταναστευτικά και ακροδεξιά κόμματα σε όλον τον κόσμο, συμπεριλαμβανομένων της Ολλανδίας, της Πολωνίας και της Γαλλίας, αφότου προσπάθησε να επιβάλει ποσοστώσεις μεταναστών σε όλες τις χώρες της ΕΕ, η Μέρκελ λέει ότι δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνη για όλη την Ευρώπη.
“Ο μόνος τρόπος για να καταπολεμηθεί η ακροδεξιά είναι να σταματήσει η παράνομη μετανάστευση”, δηλώνει.
Καλεί τους ηγέτες της Ευρώπης να επενδύσουν περισσότερο στα αφρικανικά κράτη για να βελτιώσουν το βιοτικό επίπεδο εκεί, ώστε λιγότεροι άνθρωποι να μπαίνουν στον πειρασμό να εγκαταλείψουν τις εστίες τους.
Ντόναλντ Τραμπ: “Να μην φοβάστε”
Με την επιστροφή του στο Λευκό Οίκο, ο Ντόναλντ Τραμπ απειλεί ότι θα επιβάλει δασμούς στις εισαγωγές. Η Μέρκελ έχει κάποιες απόψεις για τις μελλοντικές επαφές των Ευρωπαίων ηγετών με τον Τραμπ: “Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζετε ποιες είναι οι προτεραιότητές σας, να τις παρουσιάζετε ξεκάθαρα και να μην φοβάστε, γιατί ο Ντόναλντ Τραμπ μπορεί να είναι πολύ ειλικρινής”, λέει.
“Εκφράζεται πολύ ξεκάθαρα. Και αν το κάνεις κι εσύ, υπάρχει κάποιος αμοιβαίος σεβασμός. Αυτή ήταν τουλάχιστον η εμπειρία μου”, είπε επίσης για τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ.
