Το Ισραήλ κρατά δεκάδες Παλαιστίνιους από τη Λωρίδα της Γάζας απομονωμένους σε υπόγεια φυλακή, όπου δεν βλέπουν ποτέ το φως της ημέρας, στερούνται επαρκούς τροφής και απαγορεύεται να λαμβάνουν ειδήσεις για τις οικογένειές τους ή τον έξω κόσμο.
Μεταξύ των κρατουμένων περιλαμβάνονται τουλάχιστον δύο άμαχοι που κρατούνται μήνες χωρίς κατηγορία ή δίκη. Ένας νοσηλευτής που συνελήφθη με τη στολή εργασίας του και ένας νεαρός πωλητής φαγητού, σύμφωνα με δικηγόρους της Public Committee Against Torture in Israel (PCATI) που τους εκπροσωπούν.
Οι δύο άνδρες μεταφέρθηκαν τον Ιανουάριο στο υπόγειο συγκρότημα Rakefet, περιγράφοντας τακτικούς ξυλοδαρμούς και βία.
Η φυλακή Rakefet άνοιξε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 για να φιλοξενήσει τους πιο επικίνδυνους εγκληματίες στο Ισραήλ, αλλά έκλεισε λίγα χρόνια μετά ως απάνθρωπη, σύμφωνα με διεθνείς οργανώσεις. Ο υπουργός ασφάλειας Itamar Ben-Gvir διέταξε την επαναλειτουργία της μετά τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου 2023.
Τα κελιά, μια μικρή αυλή άσκησης και μια αίθουσα συσκέψεων για δικηγόρους βρίσκονται όλα υπόγεια, με αποτέλεσμα οι κρατούμενοι να ζουν χωρίς φυσικό φως.
Η φυλακή φιλοξενούσε 15 άνδρες όταν έκλεισε το 1985. Τις τελευταίες μήνες, περίπου 100 κρατούμενοι είναι έγκλειστοι εκεί, όπως δείχνουν επίσημα δεδομένα που απέκτησε η PCATI.
Η απελευθέρωση των κρατουμένων από το Ισραήλ
Στο πλαίσιο της εκεχειρίας που συμφωνήθηκε στα μέσα Οκτωβρίου, το Ισραήλ απελευθέρωσε 250 Παλαιστίνιους κρατούμενους που είχαν καταδικαστεί από ισραηλινά δικαστήρια και 1.700 Παλαιστίνιους της Γάζας που κρατούνταν επ’ αόριστον χωρίς κατηγορία ή δίκη. Ο νεαρός πωλητής στο Rakefet ήταν μεταξύ αυτών.
Ωστόσο, το μέγεθος των συλλήψεων είναι τόσο μεγάλο που, ακόμα και μετά αυτήν τη μαζική απελευθέρωση, τουλάχιστον 1.000 άλλοι κρατούνται από το Ισραήλ υπό τις ίδιες συνθήκες, συμπεριλαμβανομένου του νοσηλευτή που εκπροσωπεί η PCATI.
«Παρότι ο πόλεμος έχει επίσημα τελειώσει, οι Παλαιστίνιοι από τη Γάζα εξακολουθούν να φυλακίζονται υπό νομικά αμφισβητούμενες και βίαιες συνθήκες πολέμου που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο και συνιστούν βασανιστήρια», αναφέρει η PCATI.
Οι δύο άνδρες που συνάντησαν τους δικηγόρους της PCATI τον Σεπτέμβριο ήταν ένας 34χρονος νοσηλευτής που συνελήφθη ενώ εργαζόταν σε νοσοκομείο τον Δεκέμβριο 2023 και ένας νεαρός πωλητής που συνελήφθη τον Οκτώβριο 2024 σε ισραηλινό σημείο ελέγχου.
«Στις περιπτώσεις των πελατών που επισκεφθήκαμε, μιλάμε για άμαχους», δήλωσε η δικηγόρος της PCATI Janan Abdu. «Ο άνδρας που μίλησα ήταν 18 ετών και δούλευε πουλώντας φαγητό. Συνελήφθη σε σημείο ελέγχου στο δρόμο».
Ο Ben-Gvir είχε δηλώσει στα ισραηλινά ΜΜΕ και σε μέλος του κοινοβουλίου ότι το Rakefet αναβαθμιζόταν για να κρατήσει τους ηγέτες της Χαμάς που οργάνωσαν τις σφαγές στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου, και ειδικές δυνάμεις της Χεζμπολάχ που συνελήφθησαν στο Λίβανο.
Η Israeli Prison Service (IPS) δεν απάντησε σε ερωτήσεις για το καθεστώς και την ταυτότητα άλλων κρατουμένων στο Rakefet, που σημαίνει «ανθός κυκλάμινο» στα εβραϊκά.
AP
Άμαχοι οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι που συνελήφθησαν
Απόρρητα δεδομένα δείχνουν ότι η πλειονότητα των Παλαιστινίων που συνελήφθησαν στη Γάζα κατά τον πόλεμο ήταν άμαχοι. Το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ αποφάσισε το 2019 ότι είναι νόμιμο να κρατά τα σώματα Παλαιστινίων για μελλοντικές διαπραγματεύσεις, ενώ οργανώσεις δικαιωμάτων κατηγορούν το κράτος ότι κάνει το ίδιο με ζωντανούς κρατούμενους από τη Γάζα.
Οι συνθήκες για τους Παλαιστίνιους είναι «τρομακτικές εκ προθέσεως» σε όλες τις φυλακές, δήλωσε ο Ταλ Στάινερ, διευθυντής της PCATI. Τόσο κρατούμενοι όσο και στρατιωτικοί που αποκαλύπτουν παραβατικές πράξεις έχουν περιγράψει συστηματικές παραβιάσεις διεθνούς δικαίου.
Ωστόσο, το Rakefet επιβάλλει μια μοναδική μορφή κακοποίησης. Η παραμονή χωρίς φως για μήνες έχει «ακραίες επιπτώσεις» στην ψυχική υγεία, είπε ο Στάινερ. «Είναι πολύ δύσκολο να διατηρήσεις τη ψυχική σου υγεία σε τόσο καταπιεστικές συνθήκες».
Επηρεάζεται και η σωματική υγεία, διαταράσσοντας βασικές βιολογικές λειτουργίες όπως ο κιρκάδιος ρυθμός που χρειάζεται για το ύπνο και η παραγωγή βιταμίνης D.
Παρότι ο Στάινερ είναι δικηγόρος ανθρωπίνων δικαιωμάτων και είχε επισκεφθεί φυλακές στο συγκρότημα της Ράμλα, νοτιοανατολικά του Τελ Αβίβ όπου βρίσκεται το Rakefet, δεν γνώριζε την ύπαρξη αυτής της υπόγειας φυλακής πριν από την επαναλειτουργία της με εντολή του Ben-Gvir.
Η φυλακή έκλεισε πριν ιδρυθεί η PCATI, γι’ αυτό η νομική ομάδα αναζήτησε παλιά μέσα ενημέρωσης και τα απομνημονεύματα του Ραφαέλ Σούισσα, επικεφαλής της IPS τη δεκαετία του 1980, για περισσότερες πληροφορίες.
«Ο Σούισσα έγραψε ότι κατάλαβε πως η διαμονή υπόγεια 24 ώρες το 24ωρο είναι απλά πολύ σκληρή και απάνθρωπη για οποιονδήποτε άνθρωπο, ανεξαρτήτως των πράξεών του», είπε ο Στάινερ.
Η επίσκεψη στην υπόγεια φυλακή
Το καλοκαίρι, οι δικηγόροι της PCATI κλήθηκαν να εκπροσωπήσουν δύο άνδρες που κρατούνταν σε αυτήν την υπόγεια φυλακή, οπότε οι Άμπντου και μια συνάδελφος μπόρεσαν να την επισκεφθούν για πρώτη φορά.
Κατέβηκαν μια βρώμικη σκάλα σε ένα δωμάτιο όπου έβλεπες πλήθος εντόμων στο πάτωμα. Η τουαλέτα ήταν τόσο βρώμικη που δεν μπορούσε ουσιαστικά να χρησιμοποιηθεί.
Κάμερες παρακολούθησης έσπαζαν το αυτονόητο νομικό δικαίωμα στην εμπιστευτική συζήτηση και οι φρουροί προειδοποίησαν ότι η συνάντηση θα διακοπεί αν συζητούσαν οικογενειακά ή τον πόλεμο στη Γάζα.
«Σκέφτηκα, αν οι συνθήκες στο δωμάτιο των δικηγόρων είναι τόσο ταπεινωτικές, όχι μόνο προσωπικά για εμάς αλλά και για το επάγγελμα, τότε πώς είναι η κατάσταση για τους κρατούμενους;» είπε η Άμπντου. «Η απάντηση ήρθε γρήγορα, όταν τους συναντήσαμε.»
Οι πελάτες μπήκαν σκυφτοί, με τους φρουρούς να τους πιέζουν τα κεφάλια στο έδαφος, και φορούσαν ακόμα χειροπέδες στα χέρια και τα πόδια, είπε.
Η δεύτερη δικηγόρος, Σάτζα Μισέρκι Μπαράνσι, είπε ότι οι δύο κρατούμενοι είχαν ήδη εννέα μήνες στο Rakefet, και ο νοσηλευτής ξεκίνησε τη συνάντηση ρωτώντας: «Πού είμαι και γιατί βρίσκομαι εδώ;» Οι φρουροί δεν του είχαν πει το όνομα της φυλακής.
Ισραηλινοί δικαστές που ενέκριναν τη κράτηση των ανδρών σε σύντομες διαδικασίες βιντεοδιάσκεψης, κατά τις οποίες οι κρατούμενοι δεν είχαν δικηγόρους ούτε άκουσαν κατηγορίες εναντίον τους, είπαν μόνο ότι θα παραμείνουν εκεί «μέχρι να τελειώσει ο πόλεμος».
Κελιά χωρίς παράθυρα και αερισμό
Περιέγραψαν κελιά χωρίς παράθυρα και χωρίς αερισμό, με τρεις ή τέσσερις κρατούμενους, και ανέφεραν συχνά δυσκολία στην αναπνοή και πνιγμονή.
Οι κρατούμενοι είπαν στους δικηγόρους ότι υπόκεινται τακτικά σε σωματική κακοποίηση, όπως ξυλοδαρμοί, επιθέσεις από σκυλιά με σιδερένια φίμωτρα και φρουρούς που πατούν πάνω τους, εκτός από την άρνηση ιατρικής περίθαλψης και την παροχή επαρκούς τροφής. Το ανώτατο δικαστήριο του Ισραήλ αποφάσισε αυτόν τον μήνα ότι το κράτος στερεί επαρκούς τροφής τους Παλαιστίνιους κρατούμενους.
Έχουν πολύ περιορισμένο χρόνο έξω από το κελί σε μια μικρή υπόγεια περιοχή άσκησης, μερικές φορές μόλις πέντε λεπτά κάθε δεύτερη μέρα. Τα στρώματα αφαιρούνται νωρίς το πρωί, περίπου στις 4 π.μ., και επιστρέφουν αργά το βράδυ, αφήνοντας τους κρατούμενους να κοιμούνται σε σιδερένια πλαίσια σε σχεδόν άδεια κελιά.
Οι περιγραφές τους ταυτίζονται με εικόνες από τηλεοπτική επίσκεψη στη φυλακή που πραγματοποίησε ο Ben-Gvir για να δημοσιοποιήσει την απόφασή του να επαναλειτουργήσει την υπόγεια φυλακή. «Αυτή είναι η φυσική θέση των τρομοκρατών, κάτω από το έδαφος», είπε.
Ο ίδιος έχει υπερηφανευτεί επανειλημμένα για τη δυσμενή μεταχείριση Παλαιστίνιων κρατούμενων, ρητορική που πρώην όμηροι από τις επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου λένε ότι προκάλεσε κλιμάκωση της κακομεταχείρισης από τη Χαμάς κατά την αιχμαλωσία τους.
Αυτή περιλάμβανε κράτηση ομήρων σε υπόγειες στοές για μήνες, στέρηση τροφής, απομόνωση από νέα για συγγενείς και τον έξω κόσμο, βία και ψυχολογικά βασανιστήρια, όπως η εντολή να σκάψουν λάκκο μπροστά σε κάμερα.
AP
Η προειδοποίηση των υπηρεσιών πληροφοριών του Ισραήλ
Οι υπηρεσίες πληροφοριών του Ισραήλ προειδοποιούν ότι η μεταχείριση των Παλαιστίνιων κρατουμένων θέτει σε κίνδυνο τα ευρύτερα συμφέροντα ασφαλείας της χώρας.
Η Μισέρκι Μπαράνσι είπε ότι ο νοσηλευτής είδε τελευταία φορά το φως της ημέρας στις 21 Ιανουαρίου, όταν μεταφέρθηκε στο Rakefet, μετά από έναν χρόνο σε άλλες φυλακές, συμπεριλαμβανομένου του διαβόητου στρατιωτικού κέντρου Sde Teiman.
Ο νοσηλευτής, πατέρας τριών παιδιών, δεν έχει νέα της οικογένειάς του από τη στιγμή της κράτησής του. Το μόνο προσωπικό στοιχείο που οι δικηγόροι μπορούν να μοιραστούν με κρατούμενους από τη Γάζα είναι το όνομα του συγγενή που τους εξουσιοδότησε να πάρουν την υπόθεση.
«Όταν του είπα: ‘Μίλησα με τη μητέρα σου και με εξουσιοδότησε να σε επισκεφθώ,’ του έδωσα αυτό το μικρό πράγμα, τουλάχιστον το να ξέρει ότι η μητέρα του ζει», είπε η Μισέρκι Μπαράνσι.
Όταν ο άλλος κρατούμενος ρώτησε την Άμπντου αν η έγκυος σύζυγός του γέννησε καλά, ο φρουρός διέκοψε αμέσως τη συζήτηση απειλώντας τον. Καθώς οι φρουροί απομάκρυναν τους άνδρες, ακούστηκε ο ήχος από ανελκυστήρα, υποδηλώνοντας ότι τα κελιά τους βρίσκονται ακόμα πιο βαθιά υπόγεια.
«Είσαι το πρώτο άτομο που είδα από τη σύλληψή μου», και η τελευταία του παράκληση ήταν: «Σε παρακαλώ, έλα να με δεις ξανά.» Οι δικηγόροι του ενημερώθηκαν αργότερα ότι απελευθερώθηκε στη Γάζα στις 13 Οκτωβρίου.
Η IPS δήλωσε ότι «λειτουργεί σύμφωνα με το νόμο και υπό την εποπτεία επίσημων ελεγκτών» και πρόσθεσε ότι «δεν ευθύνεται για τη νομική διαδικασία, την ταξινόμηση κρατουμένων, την πολιτική συλλήψεων ή τις συλλήψεις.»
Το υπουργείο Δικαιοσύνης παρέπεμψε ερωτήματα για το Rakefet και τους κρατούμενους στον ισραηλινό στρατό. Ο στρατός παρέπεμψε ερωτήματα στην IPS.
Mε πληροφορίες από The Guardian
