Πριν από περίπου 45.000 χρόνια, μια μικρή ομάδα ανθρώπων διέσχισαν την τούνδρα της τότε παγωμένης Ευρώπης. Είχαν σκούρα επιδερμίδα, φορούσαν προβιές, χρησιμοποιούσαν εργαλεία από πέτρα και ίσως έλεγαν ιστορίες τα βράδια γύρω από φωτιές που άναβαν σε σπηλιές.
Το DNA από τα λείψανά τους λέει μια ακόμα πιο συναρπαστική ιστορία. Αυτή ήταν η παλαιότερη ομάδα ανθρώπων που έζησε στην Ευρώπη. Λιγότερο προσαρμοστική από άλλες, έζησε για 80 γενιές και μετά εξαφανίστηκε. Η ομάδα αυτή αναφέρεται ως LRJ (Lincombian-Ranisian-Jerzmanowician), με βάση τα πολιτιστικά της χαρακτηριστικά.
Τα ευρήματα στο Ράνις και το Ζλάτι Κουν
Η πρώτη ανακάλυψη έγινε σε μία σπηλιά στο Ράνις της Γερμανίας. Οι αρχαιολόγοι βρήκαν θραύσματα οστών από έξι άτομα, μια οικογένεια με μία μητέρα, την κόρη της και μακρινά ξαδέρφια. Τα λείψανα εξετάστηκαν από επιστήμονες στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ.
Κάπου εδώ τα πράγματα παίρνουν μια ενδιαφέρουσα τροπή. Περίπου 230 χιλιόμετρα μακριά, μια άλλη αρχαία γυναίκα βρέθηκε στο Ζλάτι Κουν της Τσεχίας. Μετά από ανάλυση DNA βρέθηκε ότι τα άτομα από το Ράνις και το Ζλάτι Κουν ανήκουν στην ίδια οικογένεια. «Ήταν η ίδια ομάδα, η ίδια διευρυμένη οικογένεια», αναφέρει στους New York Times ο Γιοχάνες Κράουζε, γενετιστής στο Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ. «Ήξεραν ο ένας τον άλλον», συμπληρώνει.
Απομονωμένοι από τους υπόλοιπους ανθρώπους
Αυτές οι οικογένειες ήταν πολύ λίγες, ίσως μερικές εκατοντάδες που ζούσαν σε αυτό το αχανές και αφιλόξενο περιβάλλον. Η γενετική τους ομοιογένεια υποδηλώνει απομόνωση.
Αντίθετα με τους σημερινούς Ευρωπαίους, οι άνθρωποι της ομάδας LRJ δεν είχαν γονίδια για ανοιχτή επιδερμίδα. Το χρώμα τους ήταν σκούρο, πιθανότατα λόγω της καταγωγής τους από την Αφρική. Για να επιβιώσουν την εγκατέλειψαν και κινήθηκαν προς την Ευρώπη, αλλά εκεί, στην παγωμένη τούνδρα, κατάφεραν να ζήσουν μόνο για λίγο. Τελικά εξαφανίστηκαν χωρίς να αφήσουν ίχνη στο DNA των σύγχρονων πληθυσμών.
Η σχέση με τους Νεάντερταλ
Το αρχαίο DNA των LRJ αποκαλύπτει μια ισχυρή σύνδεση με τους Νεάντερταλ. Όταν οι πρώτοι άνθρωποι μετανάστευσαν από την Αφρική, ήρθαν σε επαφή με τους Νεάντερταλ που ζούσαν στην Ευρώπη και τη δυτική Ασία για εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
Τα δύο είδη αναμίχθηκαν με τέτοιο τρόπο που το DNA των Νεάντερταλ έχει αφήσει τα αποτυπώματά του στο δικό μας γονιδίωμα. Μόλις πρόσφατα, ερευνητές απέδειξαν ότι η διασταύρωση Νεάντερταλ και Homo sapiens διήρκεσε 7.000 χρόνια.
Οι άνθρωποι της ομάδας LRJ είχαν μεγάλα τμήματα DNA από τους Νεάντερταλ, κάτι που υποδηλώνει ότι αναμίχθηκαν με αυτούς περίπου 1.000 έως 2.500 χρόνια πρωτύτερα, πριν από 46.000 χρόνια. Η εξαφάνισή τους συμπίπτει με την εξαφάνιση των Νεάντερταλ πριν από 40.000 χρόνια.
Αυτές οι ανακαλύψεις μάς δείχνουν ότι, ενώ οι σύγχρονοι άνθρωποι έφτασαν στην Αυστραλία πριν από 65.000 χρόνια και στην Κίνα πριν από περίπου 100.000 χρόνια, ομάδες ανθρώπων από την Αφρική συνέχιζαν να μεταναστεύουν προς την Ευρώπη. Κάποιες από αυτές επιβίωσαν, κάποιες όχι. Κάποιες εξαφανίστηκαν και κάποιες υπερίσχυσαν.
