Σε κρίσιμη φάση βρίσκονται οι συζητήσεις εντός του ΝΑΤΟ για την αναθεώρηση των στόχων αμυντικών δαπανών, με τα κράτη-μέλη να εξετάζουν σοβαρά το ενδεχόμενο να συμπεριληφθούν οι νέες στρατιωτικές δαπάνες υπέρ της Ουκρανίας στο πλαίσιο του νέου στόχου για «αμυντικές συνεισφορές» που θα ανέλθει στο 5% του ΑΕΠ.
Όπως αποκαλύπτουν στο Euractiv πέντε διαφορετικές πηγές με γνώση των εσωτερικών διαπραγματεύσεων, το σχέδιο αυτό αναμένεται να τεθεί επί τάπητος στη Σύνοδο Κορυφής του ΝΑΤΟ που θα πραγματοποιηθεί στη Χάγη στις 24 και 25 Ιουνίου παρουσία και του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ.
Νέος διαχωρισμός δαπανών: 3,5% για άμυνα – 1,5% για συναφείς δράσεις
Σύμφωνα με την πρόταση που εξετάζεται, κάθε κράτος-μέλος θα καλείται να δαπανά ετησίως τουλάχιστον 5% του ΑΕΠ του για την άμυνα, με διαχωρισμό σε δύο σκέλη: 3,5% για τον σκληρό πυρήνα της άμυνας (εξοπλισμοί, μισθοί στρατιωτικών, εκπαίδευση) και 1,5% για ευρύτερες «συναφείς με την άμυνα» δαπάνες, όπως κυβερνοασφάλεια, υποδομές και ενίσχυση ανθεκτικότητας. Σε αυτό το δεύτερο σκέλος τοποθετείται και η νέα στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία, εφόσον χρηματοδοτείται εκ νέου και δεν προέρχεται από υπάρχοντα αποθέματα.
Οι πηγές τονίζουν ότι η συμφωνία αφορά μόνο νέες αγορές στρατιωτικού υλικού για το Κίεβο και επενδύσεις στην ουκρανική αμυντική βιομηχανία. Αντίθετα, η παροχή μη στρατιωτικής βοήθειας – όπως η συνδρομή στο ενεργειακό δίκτυο της Ουκρανίας ή η ανθρωπιστική βοήθεια – δεν θα περιλαμβάνεται στον στόχο.
Επενδύσεις στην ουκρανική αμυντική βιομηχανία με το «μοντέλο Δανίας»
Το ενδιαφέρον των συμμάχων στρέφεται πλέον περισσότερο στην απευθείας ενίσχυση της ουκρανικής πολεμικής βιομηχανίας αντί για την εξάντληση των εθνικών τους αποθεμάτων. Όπως επιβεβαιώνει και η πρόσφατη απόφαση της Σουηδίας να χρηματοδοτήσει ουκρανικές βιομηχανίες αντί να δωρίσει νέο σουηδικό εξοπλισμό, η τάση ενίσχυσης της τοπικής παραγωγής ενισχύεται. Το μοντέλο αυτό – γνωστό πλέον ως «μοντέλο της Δανίας» – ξεκίνησε από την Κοπεγχάγη και φαίνεται να υιοθετείται από ολοένα και περισσότερες χώρες.
Το 2023, οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες του ΝΑΤΟ για βοήθεια στην Ουκρανία ανήλθαν σε περίπου 40 δισ. ευρώ, ενώ το 2024 το ποσό αυτό ξεπέρασε ήδη τα 50 δισ., σύμφωνα με στοιχεία της Συμμαχίας.
Εν αναμονή της τελικής συμφωνίας
Αν και η αρχή πολιτικής συμφωνίας για αύξηση του στόχου αναμένεται να επιτευχθεί στη Σύνοδο της Χάγης, οι τεχνικές λεπτομέρειες και η ακριβής κατανομή των δαπανών ενδέχεται να οριστικοποιηθούν αργότερα. Οι συζητήσεις εντός ΝΑΤΟ παραμένουν έντονες, με διαφωνίες για το τι ακριβώς θα πρέπει να θεωρείται «συναφές με την άμυνα», ενώ υπογραμμίζεται η ανάγκη να αποφευχθεί η διπλή καταμέτρηση των ίδιων κονδυλίων. Ο εξοπλισμός που έχει ήδη αγοραστεί και μεταφερθεί στην Ουκρανία δεν θα προσμετρηθεί ξανά, αλλά οι νέες παραγγελίες για την αναπλήρωσή του θα υπολογίζονται στο 3,5%.
Σύμφωνα με δύο από τις πηγές, η λογική πίσω από την ένταξη της στρατιωτικής βοήθειας στην Ουκρανία στους στόχους του ΝΑΤΟ είναι απλή: η ενίσχυση των αμυντικών δυνατοτήτων του Κιέβου λειτουργεί υπέρ της ασφάλειας ολόκληρης της Συμμαχίας.
