Διαβεβαιώσεις ότι υπάρχει επάρκεια συγκεκριμένων καταναλωτικών προϊόντων και πως δεν συντρέχει άμεσος κίνδυνος ελλείψεων στα ράφια των super market έδωσε στην Βουλή ο Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων Άδωνις Γεωργιάδης.
«Ηδη έχουμε καταγράψει σε μεγάλες αλυσίδες τα αποθέματα των προϊόντων αυτών. Υπάρχουν επαρκή αποθέματα για πολλούς μήνες. Να μην προκαλείται πανικός. Ειδικά για το ηλιέλαιο που φαίνεται να πιέζεται περισσότερο απ τα άλλα προϊόντα και σε αυτό το είδος έχουμε μεγάλη επάρκεια για μεγάλο χρονικό διάστημα. Η τροπολογία γίνεται για την προστασία του καταναλωτικού κοινού» ανέφερε χαρακτηριστικά ο Υπουργός.
Σε άλλο σημείο δε εξήγησε «το κράτος πρέπει να έχει εικόνα της επάρκειας των προϊόντων ώστε να μην επιτρέψουμε κάποιοι να προκαλέσουν τεχνητή έλλειψη στην αγορά και να θησαυρίσουν. Έχουμε τη δυνατότητα να ξέρουμε τι έχει ο καθένας. Αν κάποιος δεν δηλώσει τα αποθέματά του και βρούμε αποθέματα μετά από έλεγχο τότε τα αποθέματα κατάσχονται και επιβάλλεται διοικητικό πρόστιμο εως 100 χιλ ευρώ. Δεν θα επιτρέψουμε μαύρη αγορά σε αυτά τα προϊόντα».
Υποχρεωτικά θα γνωστοποιούν οι έμποροι τα αποθέματα σε αλεύρι, σιτάρι, ζωοτροφές και λιπάσματα
Τροπολογία με την οποία καθίσταται υποχρεωτική η γνωστοποίηση στο κράτος των αποθεμάτων σε σειρά πρώτων υλών κατατέθηκε απόψε το βράδυ στη Βουλή.
Ολόκληρη η ρύθμιση:
Έκτακτα μέτρα για την εξασφάλιση της επάρκειας γεωργικών προϊόντων και τροφίμων για την επισιτιστική ασφάλεια και την αποφυγή αθέμιτων εμπορικών πρακτικών
1. Επιχειρήσεις που δραστηριοποιούνται στην αλυσίδα παραγωγής, εισαγωγής, εμπορίας, πώλησης, μεσιτείας, διακίνησης, διανομής και αποθήκευσης γεωργικών προϊόντων και τροφίμων στην Ελληνική Επικράτεια, υποβάλλουν εντός προθεσμίας δύο (2) ημερών από τη δημοσίευση της κοινής απόφασης της παρ. 6, δήλωση, σύμφωνα με την παρ. 3, με τα στοιχεία αποθεμάτων σε:
α) πρώτες ύλες για την παραγωγή λιπασμάτων,
β) λιπάσματα,
γ) ζωοτροφές,
δ) ωμά δημητριακά παντός είδους και ιδίως σιτάρι ή σμιγάδι, σίκαλη, κριθάρι, βρώμη, καλαμπόκι, εδώδιμο φαγόπυρο,
ε) άλευρα και ιδίως αλεύρια σιταριού ή σμιγαδιού και αλεύρια δημητριακών,
στ) ηλίανθο, και
ζ) φυτικά έλαια, εκτός από το ελαιόλαδο, και ιδίως ηλιέλαιο (έλαιο ηλιοτροπίου), φοινικέλαιο και αραβοσιτέλαιο.
2. Οι επιχειρήσεις της παρ. 1 υποβάλλουν κατ` ελάχιστο τα εξής στοιχεία: α) την ποσότητα των αποθεμάτων, σε κιλά για τα στερεά, σε λίτρα για τα υγρά και σε τεμάχια όπου ενδείκνυται, β) τη χώρα προέλευσης των προϊόντων, γ) την τοποθεσία αποθήκευσης των αποθεμάτων και, ιδίως, τη διεύθυνση και τον ταχυδρομικό κώδικα, δ) τα στοιχεία επικοινωνίας της επιχείρησης και, ιδίως, την επωνυμία και τον διακριτικό τίτλο, την έδρα, τον αριθμό τηλεφώνου, τη διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου, καθώς και τα ειδικότερα στοιχεία επικοινωνίας του νόμιμου εκπροσώπου της.
3. Η δήλωση υποβάλλεται ηλεκτρονικά μέσω ειδικού συνδέσμου που βρίσκεται στον κεντρικό ιστότοπο του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ο οποίος είναι προσβάσιμος μέσω της Ενιαίας Ψηφιακής Πύλης της Δημόσιας Διοίκησης (gov.gr – ΕΨΠ). Η πρόσβαση γίνεται μέσω των κωδικών πρόσβασης του Γενικού Εμπορικού Μητρώου των υπόχρεων επιχειρήσεων ή, εφόσον αυτοί δεν υπάρχουν, μέσω των κωδικών πρόσβασης στο «TAXIS».
4. Η μη υποβολή ή η υποβολή ανακριβούς δήλωσης, σύμφωνα με το παρόν επισύρει την αθροιστική επιβολή κυρώσεων ως εξής:
α) κατάσχεση των αναφερόμενων ειδών, στο μέτρο που δεν έχουν δηλωθεί ή έχουν δηλωθεί ανακριβώς, και
β) διοικητικό πρόστιμο ύψους από χίλια (1.000) έως εκατό χιλιάδες (100.000) ευρώ, ανάλογα με τη βαρύτητα της παράβασης.
5. Αρμόδιες αρχές για τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων της παρ. 1, την επιβολή των κυρώσεων της παρ. 4 και τη συγκέντρωση και τον έλεγχο των υποβαλλόμενων από τους υπόχρεους στοιχείων της παρ. 2, ορίζονται κατά περίπτωση με την κοινή απόφαση της παρ. 6 το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, η Γενική Γραμματεία Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή και η Διυπηρεσιακή Μονάδα Ελέγχου Αγοράς του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, καθώς και ο Ενιαίος Φορέας Ελέγχου Τροφίμων.
6. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων και Ανάπτυξης και Επενδύσεων και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού, δύναται να εξειδικεύονται οι επιχειρήσεις και τα είδη των προϊόντων της παρ. 1, τα στοιχεία των αποθεμάτων της παρ. 2, που υποβάλλονται με τις δηλώσεις της παρ. 3, η επικαιροποίηση των δηλώσεων των περ. α), β), γ) και δ) της παρ. 2, οι αρμόδιες αρχές της παρ. 5, η διαδικασία του ελέγχου, τα αρμόδια για την επιβολή των κυρώσεων της παρ. 4 όργανα, η κλιμάκωση των κυρώσεων ανάλογα με τη βαρύτητά τους, καθώς και κάθε άλλο ειδικότερο θέμα για την εφαρμογή του παρόντος.
7. Οι υποχρεώσεις του παρόντος ισχύουν για χρονικό διάστημα τριών (3) μηνών από την έναρξη ισχύος του παρόντος. Με απόφαση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων το χρονικό διάστημα του πρώτου εδαφίου μπορεί να παρατείνεται για χρονικό διάστημα μέχρι και τριών (3) επιπλέον, κάθε φορά, μηνών.
Πλαφόν έως 4 τεμάχια σε αλεύρι και ηλιέλαιο από τα ηλεκτρονικά σούπερ μάρκετ
Μορφή ντόμινο για την εφοδιαστική αλυσίδα λαμβάνουν οι επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, όχι μόνο στην Ευρώπη, αλλά και στην Ελλάδα, γεγονός που οδηγεί τις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ στην επιβολή πλαφόν στον αριθμό τεμαχίων ελαιολάδου και αλεύρων που μπορούν να προμηθευτούν οι καταναλωτές.
Aλλωστε τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία είναι από τους μεγαλύτερους εξαγωγείς γεωργικών προϊόντων και διαδραματίζουν ηγετικό ρόλο στον εφοδιασμό στις παγκόσμιες αγορές τροφίμων και λιπασμάτων. Είναι ενδεικτικό ότι το 2021 η Ρωσία και η Ουκρανία κατατάσσονταν μεταξύ των τριών κορυφαίων εξαγωγέων σε σιτάρι, καλαμπόκι, ελαιοκράμβη, ηλιόσπορους και ηλιέλαιο παγκοσμίως.
Oπως προειδοποίησε σε πρόσφατη έκθεσή του ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας του ΟΗΕ (FAO), «η πολύ υψηλή πιθανότητα διαταραχών στη συγκομιδή σιτηρών και ελαιούχων σπόρων στην Ουκρανία, σε συνδυασμό με την απειλή των εμπορικών περιορισμών στις εξαγωγές δημητριακών και άλλων βασικών τροφίμων από τη Ρωσία, θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επισιτιστική ασφάλεια πολλών χωρών, κυρίως οικονομικά ευάλωτων».
Τα πρώτα σημάδια διαταραχών της εφοδιαστικής αλυσίδας φάνηκαν λίγες μέρες μόνο μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, με πολλές ευρωπαϊκές αγορές, όπως η Ισπανία, η Ιταλία και η Γερμανία να καταγράφουν ελλείψεις σε ηλιέλαιο στα ράφια των σούπερ μάρκετ, καθώς οι καταναλωτές «στόκαραν» για να έχουν απόθεμα. Για την αντιμετώπιση του φαινομένου, οι ευρωπαϊκές αλυσίδες επέβαλαν πλαφόν στον αριθμό των τεμαχίων.
Την ίδια τακτική ακολουθεί πλέον και η Ελλάδα, ξεκινώντας σε πρώτη φάση από τα ηλεκτρονικά καταστήματα. Eτσι, μεγάλες αλυσίδες e-supermarket, όπως η Σκλαβενίτης και η My Market, έβαλαν προληπτικά «όριο» μέχρι 4 τεμάχια σε συγκεκριμένους κωδικούς αλεύρων και ηλιέλαιου, γεγονός που αποδεικνύει την ανησυχία του κλάδου για την ομαλή τροφοδοσία της αγοράς.
Αναλυτικά, για αγορές από το ηλεκτρονικό κατάστημα της «Σκλαβενίτη», έχει μπει πλαφόν μέχρι τέσσερις συσκευασίες για αγορά αλεύρων και ηλιέλαιο σε δημοφιλείς κωδικούς τόσο σε επώνυμα προϊόντα όσο και σε ιδιωτικής ετικέτας, με την ένδειξη «μέγιστη διαθέσιμη ποσότητα» ανά παραγγελία.
Αντίστοιχα, στο ηλεκτρονικό κατάστημα της αλυσίδας My Market το πλαφόν διαμορφώνεται στα 4 τεμάχια για τις συσκευασίες ηλιέλαιο του 1 και 2 λίτρων, ενώ για τις συσκευασίες των 5 λίτρων υπάρχει πλαφόν από μία έως τέσσερις συσκευασίες, ανάλογα με τη μάρκα.
Η ΑΒ Βασιλόπουλος, αν και δεν έχει βάλει προς το παρόν όρια στις αγορές των εν λόγω προϊόντων, πέντε κωδικοί ηλιέλαιου και έξι αλεύρων (για όλες τις χρήσεις και μαλακό) εμφανίζονται ως μη διαθέσιμοι.
Ανάλογα μέτρα δεν αποκλείεται να εφαρμοστούν το προσεχές διάστημα και στα φυσικά καταστήματα, με τους επιχειρηματίες να τηρούν στάση αναμονής. Πάντως, παράγοντες της αγορές επισημαίνουν ότι τα αποθέματα της χώρας μας σε άλευρα αρκούν μόλις για 2 μήνες. Μάλιστα, σύμφωνα με τον FAO, η εξάρτηση της Ελλάδας σε σιτάρι από τη Ρωσία και την Ουκρανία είναι μεγαλύτερη από 20%.
Παράλληλα, έκδηλη είναι και η ανησυχία για ανατιμήσεις, ειδικά σε άλευρα και ηλιέλαιο, υπό το φόβο των ελλείψεων. Ενδεικτικά, η τιμή του ηλιέλαιου έχει ξεπεράσει τα 3,60 ευρώ το λίτρο, ενώ το αλεύρι από το 1,25-1,28 ευρώ το κιλό στις αρχές Μαρτίου έχει φτάσει μέχρι και στο 1,5 ευρώ.
Στο πλαίσιο αυτό, στο τραπέζι της κυβέρνησης βρίσκεται η μείωση του ΦΠΑ από το 13% μέχρι να αποκατασταθεί η τροφοδοσία της αγοράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, τα σούπερ μάρκετ έχουν προτείνει τη δημιουργία μιας ειδικής κατηγορίας με συντελεστή 10% ή 11%. Μιλώντας στον ΑΝΤ1, ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, Αδωνις Γεωργιάδης, δήλωσε ότι «τα άλευρα και το ηλιέλαιο, πλην της ενέργειας, είναι τα βασικά προϊόντα που έχουν επηρεαστεί περισσότερο από τον πόλεμο στην Ουκρανία», τονίζοντας ότι «δεν μπορώ να αποκλείσω μείωση του ΦΠΑ σε προϊόντα όπως αυτά. Η κυβέρνηση είναι πάνω από το πρόβλημα, ενώ πιέζει την Ε.Ε. για να δοθεί μια πανευρωπαϊκή λύση».
