Σταθερή θεσμική υπόσταση με εξασφαλισμένη χρηματοδότηση αποκτά η συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου και Ισραήλ, υπό την αιγίδα των ΗΠΑ – το περίφημο σχήμα «3+1». Με τη στήριξη Ρεπουμπλικανών και Δημοκρατικών βουλευτών κατατέθηκε στη Βουλή των Αντιπροσώπων νομοσχέδιο «για τη Συνεργασία στην Αντιμετώπιση της Τρομοκρατίας και για τη Θαλάσσια Ασφάλεια στην Ανατολική Μεσόγειο μεταξύ ΗΠΑ – Ελλάδας – Ισραήλ του 2025». Βασική εισηγήτρια είναι η βουλευτής των Ρεπουμπλικανών από τη Νέα Υόρκη, Νικόλ Μαλλιωτάκη, και την επικουρούν ο επίσης Ρεπουμπλικανός Τόμας Κιν Τζούνιορ και οι Δημοκρατικοί Νταν Γκόλντμαν και Τζος Γκοτχάιμερ.
Το νομοσχέδιο αναμένεται να ενσωματωθεί ως τροπολογία στο αντίστοιχο για τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ, που εγκρίνει τις χρηματοδοτήσεις για τις αμυντικές δαπάνες. Καθώς έχει διακομματική στήριξη και έχει συνταχθεί με τρόπο που να εναρμονίζεται με την εξοικονόμηση πόρων (που επιβάλλει η νέα υπηρεσία DOGE υπό τον Έλον Μασκ), αναμένεται να εγκριθεί με ευκολία.
Προβλέπει χρηματοδότηση για το πρόγραμμα «Trireme» στη βάση της Σούδας, που αφορά την παροχή εξειδικευμένης εκπαίδευσης για την ενίσχυση της θαλάσσιας ασφάλειας στην Ανατολική Μεσόγειο. Συμμετέχουν οι ΗΠΑ, μαζί με την Ελλάδα, την Κύπρο και το Ισραήλ. Στη βάση του συγκεκριμένου προγράμματος, το Πεντάγωνο καλείται να συνεργαστεί με το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ώστε να υιοθετηθεί ενιαία στρατηγική θαλάσσιας ασφάλειας των «3+1».
Αντίστοιχη στρατηγική θα πρέπει να διαμορφωθεί και για θέματα αντιμετώπισης της τρομοκρατίας. Σε αυτό το πλαίσιο προβλέπεται η δημιουργία του προγράμματος «Cerberus», το οποίο θα πραγματοποιείται σε εγκαταστάσεις αντιτρομοκρατικής εκπαίδευσης που θα δημιουργηθούν στο κέντρο Cyclops στην Κύπρο. Με άλλα άρθρα του νομοσχεδίου καταργείται οριστικά το εμπάργκο πώλησης όπλων στην Κυπριακή Δημοκρατία, μονιμοποιείται η διακοινοβουλευτική ομάδα συνεργασίας για θέματα ασφάλειας των «3+1» και διασφαλίζεται πρόσθετη χρηματοδότηση για το κοινό πρόγραμμα Διεθνούς Στρατιωτικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης (IMET).
Το νομοσχέδιο αποτελεί ένα κομμάτι του ευρύτερου παζλ, που έχει ξεκινήσει να συντίθεται εδώ και καιρό, με τη συνεργασία Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ για το υποθαλάσσιο καλώδιο ηλεκτρικής διασύνδεσης. Η εμπλοκή που υπήρξε τους προηγούμενους μήνες με τις έρευνες του ιταλικού σκάφους φαίνεται ότι ξεπεράστηκε, μετά τις συναντήσεις του Κυριάκου Μητσοτάκη αρχικά με τον Εμανουέλ Μακρόν και πιο πρόσφατα με τον Μπενιαμίν Νετανιάχου.
Ο ΑΔΜΗΕ πήρε το «πράσινο φως» να υποβάλει αίτημα έκδοσης NAVTEX στο υπουργείο Εξωτερικών ώστε στη συνέχεια η Υδρογραφική Υπηρεσία του Πολεμικού Ναυτικού να σχεδιάσει χάρτη για τις έρευνες στα ανατολικά της Κάσου και της Καρπάθου. Ότι θα υπήρχε αντίδραση της Τουρκίας ήταν αναμενόμενο. Ακριβώς για αυτό προϋπόθεση των κινήσεων ήταν η εξασφάλιση της διεθνούς στήριξης. Το ένα σκέλος είναι το ευρωπαϊκό με αιχμή τη Γαλλία. Το δεύτερο είναι η ομάδα των «3+1» με αιχμή των τριών το Ισραήλ και την προσθήκη του ειδικού βάρους των ΗΠΑ.
Το Ισραήλ βρίσκεται το τελευταίο διάστημα σε σκιώδη θερμή σύγκρουση με την Τουρκία, βομβαρδίζοντας βάσεις στη Συρία, όπου η Άγκυρα θέλει να αναπτύξει τουρκικά αμυντικά συστήματα, μεταξύ των οποίων και τους S-400. Η σύγκρουση με την Τουρκία ήταν από τις βασικές παραμέτρους που έθεσε χθες ο πρωθυπουργός του Ισραήλ στον Ντόναλντ Τραμπ, κατά τη συνάντηση που είχαν στον Λευκό Οίκο.
Η συγκυρία αυτή ευνοεί την καλλιέργεια της συνεργασίας Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ με τις ευλογίες των ΗΠΑ. Το διακομματικό νομοσχέδιο έρχεται να διαμορφώσει τις συνθήκες ώστε η συνεργασία να συνεχιστεί σε βάθος χρόνου.
