Σε πολλά χρηματιστήρια, μια ετήσια απόδοση της τάξης του 10%, του 20% ή και του 50% θεωρείται εξαιρετική και άκρως ικανοποιητική. Όμως, υπάρχουν και ορισμένες αγορές, όπου αυτά τα μεγέθη δεν είναι… «αποδεκτά».
Όπως για παράδειγμα συμβαίνει στη Ζιμπάμπουε της ανατολικής Αφρικής, όπου το εγχώριο χρηματιστήριο μετράει σωρευτικά κέρδη, τα οποία προκαλούν ζάλη: 800% μέσα στους πρώτους έξι μήνες του 2023!
Φυσικά, αυτό το εξωφρενικό ποσοστό δεν συνιστά απότοκο της ισχυρής ανάπτυξης και των σημαντικών ξένων επενδύσεων. Το ακριβώς αντίθετο μάλιστα. Είναι αποτέλεσμα των ανησυχιών ότι η χώρα βρίσκεται προ των πυλών μιας νέας νομισματική και οικονομικής κρίσης.
Οι επενδυτές προεξοφλούν μια εκτίναξη του πληθωρισμού τους επόμενους μήνες και γι’ αυτό τον λόγο σπεύδουν να επενδύσουν στις ντόπιες μετοχές, προκειμένου να «διαφυλάξουν» την αξία των χρημάτων τους.
Η τοπική χρηματιστηριακή αγορά μπορεί να είναι σχετικά μικρή -έχει κεφαλαιοποίησης μόλις 1,8 δισ. δολαρίων– αλλά αποτελεί ένα μέρος, όπου οι ντόπιοι μπορούν εύκολα να επενδύσουν.
Το τοπικό νόμισμα (δολάριο Ζιμπάμπουε) κατρακυλά σχεδόν κάθε μέρα σε νέο ιστορικό χαμηλό και έτσι, ελάχιστες εταιρείες το αποδέχονται για μια σειρά αγοραπωλησιών, από ακίνητα και αυτοκίνητα έως και… καύσιμα.
Το μεγαλύτερο χαρτονόμισμα της κεντρικής τράπεζας είναι αξίας 100 τοπικών δολαρίων. Όμως, αυτό δεν αρκεί για να αγοράσεις ούτε μία ντομάτα.
Έτσι, πολλά από αυτά τα «άχρηστα» χρήματα σε εγχώριο νόμισμα κατευθύνονται στο χρηματιστήριο μετοχών, εξηγεί ο Τατέντα Νεμάνγκβε, αναλυτής της Harare.
Αποτέλεσμα είναι η τοπική αγορά, η οποία είναι η παλαιότερη σ’ όλη την Αφρική (ιδρύθηκε το 1894), να εμφανίζει την καλύτερη επίδοση παγκοσμίως, απέχοντας παρασάγγας από τη δεύτερη και την τρίτη. Για να γίνεται αντιληπτή η χαώδης διαφορά, αξίζει να αναφερθεί ότι η αμερικανική αγορά εμφανίζει κέρδη… 16%.
Δεν είναι τυχαίο ότι, σύμφωνα με τα επικαιροποιημένα στοιχεία, οι εγχώριοι μικροεπενδυτές ξεπερνούν τους 23.000! Από την άλλη πλευρά, όμως, οι ξένοι επενδυτές έχουν γίνει είδος προς εξαφάνιση, καθώς ευθύνονται μόλις για το 15% των ημερήσιων συναλλαγών, η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα 650.000 δολάρια.
Πάντως, οι απότομες διακυμάνσεις στην αγορά της Ζιμπάμπουε δεν αποτελούν σπάνιο φαινόμενο, κάτι που φυσικά σχετίζεται με την αστάθεια της εγχώριας οικονομίας. Το 2020, για παράδειγμα, ο κύριος χρηματιστηριακός δείκτης έκανε ράλι άνω του 1.000%.
Μάλιστα, εκείνη την χρονική περίοδο, οι εποπτικές αρχές αναγκάστηκαν να βάλουν «λουκέτο» για πέντε εβδομάδες. Αυτό δεν αποκλείεται να συμβεί και φέτος, αν και προς το παρόν ο πρόεδρος του χρηματιστηρίου αποφεύγει να τοποθετηθεί επισήμως.
