Από γνωστό ενεργό ρήγμα προήλθε το ισχυρός σεισμός των 6 Ρίχτερ στην Ελασσόνα. Συγκεκριμένα το επίκεντρο της δόνησης εντοπίζεται 10 χλμ. δυτικά της πόλης του Τυρνάβου, στην Λάρισα.
Ο σεισμός ήταν επιφανειακός και γι’ αυτό τον λόγο έγινε αισθητός και σε αρκετές περιοχές στην Αττική.
Πάντως δεν είναι η πρώτη φορά που η συγκεκριμένη περιοχή «ταλαιπωρείται» από σεισμούς, ενώ οι ειδικοί είχαν προβλέψει ένα χρόνο πριν πως το συγκεκριμένο ρήγμα μπορεί να δώσει και σεισμό μέχρι 6 Ρίχτερ, όπως κι έγινε.
Τον Αύγουστο του 2019 το συγκεκριμένο ρήγμα στην περιοχή του Τυρνάβου έδωσε μία σειρά από σεισμούς μικρού μεγέθους.
Ο μεγαλύτερος σεισμός που καταγράφηκε τότε ήταν της τάξεως των 3,1 ρίχτερ.
Τότε ο διευθυντής Ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου, Αθ. Γκανάς, είχε δηλώσει στην ΕΡΤ πως το συγκεκριμένο ρήγμα είναι το μοναδικό μεγάλο ρήγμα στην ευρύτερη περιοχή που μπορεί να δώσει σεισμό μέχρι και 6 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ.
Την τελευταία 10ετία, στην περιοχή μεταξύ Δαμασίου και Δομένικου έχουν καταγραφεί περίπου 150 σεισμοί στη συγκεκριμένη περιοχή, σύμφωνα με τα στοιχεία του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου.
Αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι το ρήγμα του Τυρνάβου έχει αποτελέσει στο παρελθόν αντικείμενο μελέτης, τόσο για Ελληνες, αλλά και Ιταλούς γεωλόγους.
Δείτε τι είχε πει ο Αθ. Γκανάς και τον Σεπτέμβριο του 2017
20 γνωστά ρήγματα στη Θεσσαλία. 2 από αυτά μπορεί να δώσουν σεισμό πάνω από 6 Ρίχτερ, δήλωσε στο ραδιόφωνο της ΕΡΤ ο γνωστός σεισμολόγος. «Το ρήγμα που έδωσε το προχθεσινό σεισμό είναι ένα μικρό ρήγμα που εκτείνεται βόρεια της λίμνης Κρεμαστών. Δεν μας ανησυχεί καθόλου. Σε αυτή την περιοχή υπάρχει μια ζώνη από τέτοια μικρά ρήγματα, από λίμνη Κρεμαστών ως Λίμνη Μέγδοβα, τα οποία δίνουν σεισμούς ασθενείς και εκτονώνεται η ενέργεια».
Ιδιαίτερα αισθητή έγινε στη Λάρισα αλλά και την Καρδίτσα, το Βόλο και τα Τρίκαλα η σεισμική δόνηση έντασης 4,9 ρίχτερ με επίκεντρο στα Άγραφα στις 11 Σεπτεμβρίου στις 19.20.
Καθησυχαστικός εμφανίστηκε, μιλώντας στην ΕΡΤ Λάρισας, ο διευθυντής ερευνών του Γεωδυναμικού Ινστιτούτου του Αστεροσκοπείου Αθηνών Θανάσης Γκανάς.
«Το ρήγμα που έδωσε το προχθεσινό σεισμό είναι ένα μικρό ρήγμα που εκτείνεται βόρεια της λίμνης Κρεμαστών. Δεν μας ανησυχεί καθόλου. Σε αυτή την περιοχή υπάρχει μια ζώνη από τέτοια μικρά ρήγματα, από λίμνη Κρεμαστών ως Λίμνη Μέγδοβα, τα οποία δίνουν σεισμούς ασθενείς και εκτονώνεται η ενέργεια».
Ο σεισμός δεν συνδέεται με τις ασθενείς σεισμικές δονήσεις των 3 ρίχτερ περίπου που έγιναν αισθητές τις προηγούμενες ημέρες στην Καρδίτσα. Αυτές προέρχονται από άλλο ρήγμα κοντά στην πόλη της Καρδίτσας, το οποίο επίσης δεν ανησυχεί τους σεισμολόγους.
Ωστόσο, στη Θεσσαλία υπάρχουν 2 μεγάλα γνωστά ρήγματα που έχουν να δώσουν ισχυρό σεισμό περισσότερους από τρεις αιώνες! Δηλαδή για περισσότερα από 300 χρόνια η ενέργεια δεν έχει εκτονωθεί και αυτό σημαίνει ότι όταν αυτό συμβεί δεν αποκλείεται το μέγεθος του σεισμού να φτάσει τα 7 ρίχτερ!
Όπως είπε στην ΕΡΤ Λάρισας ο σεισμολόγος Θανάσης Γκανάς, πρόκειται για το ρήγμα στη Νότια Θεσσαλία από το Μαυρομάτι Καρδίτσας ως τη Νέα Αγχίαλο Μαγνησίας που μπορεί να δώσει σεισμό μέχρι και 7 ρίχτερ και το ρήγμα στην περιοχή Τύρναβος-Αργυροπούλι-Ροδιά που μπορεί να δώσει σεισμό 6 με 6,5 ρίχτερ.
Το άλλο μεγάλο ρήγμα που περνάει από τους Σοφάδες Καρδίτσας, με το μεγάλο σεισμό του 1954 θεωρείται ασφαλές καθώς η εκτόνωση της σεισμογενούς δραστηριότητας διαρκεί για 1000 χρόνια!
Ο κ. Γκανάς και η ομάδα του ερευνούν την περιοχή της Θεσσαλίας καταγράφοντας και διερευνώντας τα πιο επίφοβα σημεία της.
«Η Θεσσαλία έχει 20 γνωστά ρήγματα. Ωστόσο υπάρχουν και τα λεγόμενα αθέατα ρήγματα, εκείνα που δεν φαίνονται. Κρυφά ρήγματα κάτω από το υπέδαφος και κοντά σε μεγάλες πόλεις. Προσπαθούμε να τα εντοπίσουμε» εξηγεί ο κ. Γκανάς
Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας η ομάδα ανακάλυψε και ένα ρήγμα που δεν γνώριζε: είναι το ρήγμα της Γυρτώνης, μέρος του οποίου περνάει κάτω από τη νέα Εθνική Οδό Αθήνας-Θεσσαλονίκης. Επίσης, έρευνες γίνονται στα ρήγματα της Κάρλας.
«Η Λάρισα έχει αρκετά ρήγματα, ωστόσο έχουμε αναφορές για μεγάλο σεισμό που έκανε στην περιοχή το 1941 με ζημιές και θύματα. Εκεί που έχει πολλούς αιώνες να κάνει μεγάλο σεισμό είναι στη Βόρεια Θεσσαλία, Τρίκαλα, Ελασσόνα, Κάτω Όλυμπος» επισημαίνει ο σεισμολόγος.
Ο μεγάλος σεισμός του 1892
Ο σεισμός της 9ης Ιανουαρίου 1892 είχε επίκεντρο στην πεδιάδα ανατολικά – βορειοανατολικά της Λάρισας. Εκδηλώθηκε 10 χρόνια μετά την προσάρτηση της Θεσσαλίας στην Ελλάδα, δεν προκάλεσε ανθρώπινα θύματα, είχε όμως έναν μικρό αριθμό τραυματιών. Οι υλικές ζημιές ήταν περιορισμένες.
Αυτές παρατηρήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή της Λάρισας, Τυρνάβου και Αγιάς, κατελάμβανε έκταση 1800 τ. χλμ. και είχε σχήμα έλλειψης, με τον μεγάλο άξονα σε κατεύθυνση από ΔΒΔ προς ΑΝΑ. Πέρα των μακροσεισμικών αποτελεσμάτων, που είχε ο σεισμός στους ανθρώπους και στις τεχνικές κατασκευές, το έδαφος της πεδιάδας, βορειοανατολικά της Λάρισας, η οποία κατά τον χρόνο εκδήλωσής του ήταν πλημμυρισμένη από τον ποταμό Πηνειό και την λίμνη Κάρλα, ρευστοποιήθηκε σε διάφορα σημεία» σημειώνει ο συγγραφέας του βιβλίου, Γιάννης Παπαϊωάννου.
Τα συμπεράσματα
Από την επανεξέταση του σεισμού, ο συγγραφέας κατέληξε στα εξής συμπεράσματα:
α) Ο σεισμός είχε μικρό εστιακό βάθος.
β) Το ρήγμα το οποίο ενεργοποιήθηκε βρισκόταν σε μικρή απόσταση από την Λάρισα και τον Τύρναβο και έτσι εξηγούνται οι μικρές οριζόντιες εντάσεις του σεισμού, αφού οι μιναρέδες των τζαμιών, που ήταν πολλοί στις δύο αυτές πόλεις, παρέμειναν ανέπαφοι.
γ) Η σχετικά υψηλή ένταση του σεισμού, η οποία παρατηρήθηκε στην πόλη της Αγιάς, παρά το μέτριο μέγεθός του και την ικανή επικεντρική του απόσταση από αυτή οφείλεται και στο φαινόμενο της κατευθυντικότητας (directivity effect), επειδή η φορά διάρρηξης του ρήγματος είχε κατεύθυνση προς αυτή.
δ) Οι βλάβες που παρατηρήθηκαν στα κτίρια των τριών πόλεων κκαι των γύρω οικισμών οφείλονται και στην υψηλή τρωτότητά τους λόγω: 1) της γήρανσης των παλαιότερων, της οθωμανικής περιόδου και
2) της έλλειψης αντισεισμικής προστασίας των νεώτερων, της περιόδου από την προσάρτηση της Θεσσαλίας τον Οκτώβριο του 1881 και μετά, επειδή εκ κατασκευής δεν πληρούσαν τους στοιχειώδεις στατικούς κανόνες και αυτούς της οικοδομικής τέχνης.
Η περιοχή της Θεσσαλίας και ειδικότερα ο Βόλος και η Λάρισα έχουν χαρακτηριστεί ως περιοχές μέτριας έως υψηλής σεισμικότητας κατά τον εικοστό αιώνα. Οι σημαντικότεροι σεισμοί που έπληξαν την περιοχή είναι
ο σεισμός της Λάρισας (1 Μαρτίου 1941), το επίκεντρο του οποίου ήταν λίγα χιλιόμετρα ΒΑ της Λάρισας, ο σεισμός των Σοφάδων (30 Απριλίου 1954), της Μαγνησίας (19 Απριλίου 1955), η σεισμική έξαρση του 1957 (8
Μαρτίου), η οποία είχε ως συνέπεια σημαντικές καταστροφές στην πόλη του Βόλου και οι σεισμοί του Βόλου – Αλμυρού (9 Ιουλίου 1980).
Από το 19° αιώνα οι πληροφορίες για τη σεισμική ιστορία της Λάρισας και γενικότερα της Θεσσαλίας είναι λιγοστές. Οι περιηγητές που πέρασαν κατά καιρούς από την πόλη αναφέρουν ότι γίνονταν αισθητοί πολλοί σεισμοί, μερικοί από τους οποίους προκαλούσαν βλάβες.
