Σύμφωνα με σημερινή ανάλυση του Politico, ο Αμερικανός πρόεδρος Ντόναλντ Τραμπ είναι αποφασισμένος να παραμερίσει το «εμπόδιο», όπως το αντιλαμβάνεται, της Ευρωπαϊκής Ένωσης, διχάζοντάς την με την τακτική του «διαίρει και βασίλευε».
Όπως επισημαίνεται στο σχετικό άρθρο, o Τραμπ μετά την πρώτη του θητεία στον Λευκό Οίκο, οπότε είχε επιχειρήσει, ανεπιτυχώς, να κηρύξει εμπορικό πόλεμο κατά της ΕΕ, τώρα επανέρχεται δριμύτερος. Και την ίδια ώρα, η κρίση ασφάλειας στην Ευρώπη, την οποία προκάλεσε με την απόσυρση της αμερικανικής υποστήριξης στην Ουκρανία, βγάζει στην επιφάνεια επικίνδυνα ρήγματα μεταξύ των «27».
Σύμφωνα με το Politico, ο Ντόναλντ Τραμπ εδώ και χρόνια τρέφει αποστροφή προς την Ευρώπη, και τώρα από τις πρώτες κιόλας εβδομάδες της δεύτερης προεδρικής θητείας του έχει δώσει τα σχετικά δείγματα γραφής. Στο πρώτο υπουργικό του συμβούλιο υποστήριξε ότι «η ΕΕ δημιουργήθηκε για να καταστρέψει τις ΗΠΑ», προαναγγέλλοντας την επιβολή δασμών στην Ένωση.
Ο υπουργός του των Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, σνόμπαρε την επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, ενώ ευρωβουλευτές που επισκέφθηκαν την Ουάσιγκτον αναγκάστηκαν να επιστρέψουν στη Γηραιά Ήπειρο με το μήνυμα ότι η κυβέρνηση Τραμπ απορρίπτει ως «λογοκρισία» τους αυστηρούς ευρωπαϊκούς κανόνες για τους τεχνολογικούς κολοσσούς.
Το «διαίρει και βασίλευε» και η κρίσιμη Σύνοδος Κορυφής
Όπως επισημαίνει το Politico, η εχθρική στάση της κυβέρνησης Τραμπ προς την ΕΕ ευθυγραμμίζεται με τη μακρά αντίστοιχη αντιπάθεια της Μόσχας έναντι της Ένωσης και πυροδοτεί κρίση στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η ΕΕ πασχίζει να αποδείξει τη σημασία της, την ώρα που Ευρωπαίοι ηγέτες, όπως ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν και ο Βρετανός πρωθυπουργός Κιρ Στάρμερ, αναλαμβάνουν τα ηνία της απάντησης της Γηραιάς Ηπείρου στον Τραμπ.
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, όπου οι «27» υποτίθεται ότι λαμβάνουν ομόφωνα σημαντικές αποφάσεις σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, εμφανίζεται διχασμένο και ανεπαρκώς προετοιμασμένο για να ανταποκριθεί στα δεδομένα που προκαλεί η σκληρή γραμμή του Τραμπ έναντι της Ουκρανίας του Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Εξ ου και ο χαμηλός πήχης των προσδοκιών Eυρωπαίων διπλωματών για κάποια σημαντική απόφαση στη σημερινή σύνοδο κορυφής των Βρυξελλών για τη συνέχιση της υποστήριξης προς το Κίεβο, λόγω της αντίθεσης του Ούγγρου πρωθυπουργού Βίκτορ Όρμπαν. Αλλά και οι προσπάθειες των Μακρόν και Στάρμερ να βρουν λύσεις αποκλείοντας τους φιλορώσους ηγέτες της ΕΕ και προσκαλώντας, αντίθετα, χώρες όπως ο Καναδάς και η Τουρκία στην πρόσφατη σύνοδο στο Λονδίνο.
Η κρίση που πυροδοτεί ο Τραμπ «μετακινεί ξανά το κέντρο βάρους της Ευρώπης στις εθνικές πρωτεύουσες. Ο ρόλος των θεσμών υπ’ αυτά τα συμφραζόμενα είναι μεν σημαντικός, αλλά όχι κρίσιμος για την αποστολή», επισημαίνει στο Politico ο διευθυντής του τμήματος για την Ευρώπη, της δεξαμενής σκέψης Eurasia Group, Μουτζτάμπα Ραχμάν. «Αυτή είναι η νέα ισορροπία και η νέα πραγματικότητα στην οποία πρέπει να προσαρμοστούν» οι κορυφαίοι αξιωματούχοι της ΕΕ, η πρόεδρος της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και ο επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντόνιο Κόστα, πρόσθεσε.
Οι παρεμβάσεις της ομάδας Τραμπ υπέρ της ευρωπαϊκής Ακροδεξιάς
«Ο Τραμπ προκαλεί τριγμούς στην ΕΕ όχι μόνον φλερτάροντας με τη Μόσχα και ανατρέποντας τα δεδομένα της δυτικής συμμαχίας, αλλά και με ευθείες παρεμβάσεις συνεργατών του στην πολιτική σκηνή ευρωπαϊκών χωρών με την υποστήριξή τους σε ακροδεξιά κόμματα», σχολιάζει το Politico.
Οι πιο απαισιόδοξοι πολιτικοί παρατηρητές στην Ευρώπη θεωρούν ότι ο Τραμπ και η κυβέρνησή του υποστηρίζουν τις ακροδεξιές λαϊκιστικές δυνάμεις στη Γηραιά Ήπειρο για να διαλυθεί η ΕΕ ως έχει σήμερα και να μετατραπεί σε μια χαλαρότερη συνομοσπονδία κρατών, που θα υποτάσσεται ευκολότερα στις ορέξεις της αμερικανικής κυβέρνησης – ή ίσως και του Πούτιν.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Διεθνών Σχέσεων του βελγικού Πανεπιστημίου UCLouvain και ειδικού στις ευρω-αμερικανικές σχέσεις, Tanguy Struye de Swielande, «αυτό που έκανε ο Αμερικανός αντιπρόεδρος Βανς στο Μόναχο δείχνει μια επιθυμία να καταστραφεί η προοδευτική Ευρωπαϊκή Ένωση για να δημιουργηθεί μια νέα, που θα είναι σύμμαχος των ΗΠΑ, μια Ευρώπη των εθνών με συντηρητική ροπή».
Απροθυμία της κυβέρνησης Τραμπ για συναντήσεις με αξιωματούχους της ΕΕ
Σε αντίθεση με την πρώτη θητεία του, όπου έστω και απρόθυμα ο Τραμπ συναντάτο με αξιωματούχους της ΕΕ, αυτή τη φορά δεν δείχνει την παραμικρή διάθεση. Από όλους τους Ευρωπαίους ηγέτες, μόνον στην εθνικίστρια Ιταλίδα πρωθυπουργό Τζόρτζια Μελόνι και στον φίλο του Βίκτορ Όρμπαν της Ουκρανίας εστάλη πρόσκληση για την ορκωμοσία του στις 20 Ιανουαρίου στην Ουάσιγκτον, όπως και σε άλλους ακροδεξιούς Ευρωπαίους πολιτικούς που συναθροίστηκαν στο Καπιτώλιο.
Και μολονότι η Φον ντερ Λάιεν είχε ένα τετ-α-τετ στο Μόναχο με τον Τζέι Ντι Βανς -που έχει επανειλημμένως προκαλέσει την οργή των Ευρωπαίων-, δεν έχει ακόμη συναντηθεί με τον Τραμπ, όπως ούτε και ο Αντόνιο Κόστα. Ο αντιπρόεδρος της Κομισιόν, Μάρος Σέφκοβιτς, πήγε στην Ουάσιγκτον τον Ιανουάριο και όχι μόνον επέστρεψε με άδεια χέρια, αλλά μία εβδομάδα αργότερα πληροφορήθηκε πως ο Τραμπ ήταν έτοιμος να επιβάλει ακόμη χειρότερους δασμούς στην ΕΕ απ’ ό,τι φοβόντουσαν στις Βρυξέλλες.
Ανάλογη ήταν η εμπειρία και της επικεφαλής της ευρωπαϊκής διπλωματίας, Κάγια Κάλας, που επρόκειτο να συναντηθεί με τον ΥΠΕΞ του Τραμπ τον περασμένο μήνα, αλλά, φθάνοντας στην Ουάσιγκτον, πληροφορήθηκε ότι ο Μάρκο Ρούμπιο αδυνατούσε να τη δει λόγω «προβλημάτων προγραμματισμού». «Αυτή είναι η ωμή πραγματικότητα της διατλαντικής ρήξης. Φυσικά, υπάρχει κάποιος ρόλος για τους θεσμούς, αλλά δεν θα είναι όπως παλαιότερα», τονίζει ο Ραχμάν.
Οι δασμοί στην Ευρώπη και η νέα πραγματικότητα στις διατλαντικές σχέσεις
Σύμφωνα με το Politico, από τους αξιωματούχους της ΕΕ την προσοχή του Τραμπ αναμένεται να προσελκύσουν μόνον εκείνοι που ασκούν έλεγχο στους κοινοτικούς πόρους και τη σκληρή πολιτική της Ένωσης, όπως η πρόεδρος της Κομισιόν, Φον ντερ Λάιεν. Όταν ο Αμερικανός πρόεδρος επιβάλει δασμούς κατά της ΕΕ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα είναι εκείνη που θα απαντήσει με αντίμετρα και είναι αυτή που μπορεί να επιβάλει πρόστιμα σε αμερικανικούς κολοσσούς τεχνολογίας.
Παρ’ όλα αυτά, όπως καταλήγει η ανάλυση του Politico, αχτίδα ελπίδας για την ΕΕ είναι ότι τόσο ο Τραμπ όσο και η Ρωσία του Πούτιν ενδιαφέρονται αρκετά για την Ένωση, ώστε να επενδύσουν ενέργεια για να τη βγάλουν εντελώς εκτός κάδρου. «Ακούμε συνέχεια ότι η ΕΕ δεν έχει επιρροή, ότι δεν μετράμε», είπε ένας αξιωματούχος της ΕΕ, προσθέτοντας: «Αλλά αν βρίσκουν Τραμπ και Πούτιν κοινό έδαφος για να μας προσδιορίσουν ως εχθρό τους, πιθανότατα οφείλεται στο ότι σε τελική ανάλυση σε κάτι μετράμε».
