Νέα δέσμη μέτρων από την κυβέρνηση, σε μία ακόμη προσπάθεια να ενεργοποιηθεί μία μεγάλη ομάδα εν δυνάμει ιδιοκτητών κατοικίας, προκειμένου να αποκτήσουν το δικό τους σπίτι.
Την Τετάρτη, ανακοινώθηκε ότι διευρύνονται τα κριτήρια αξιολόγησης και επιλεξιμότητας και παρατείνεται η χρονική διάρκεια υπαγωγής στο πρόγραμμα «Σπίτι μου 2» με πόρους του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που διαχειρίζεται η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα, με τροποποίηση της Κοινής Υπουργικής Απόφασης των υπουργών Οικονομικών, Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κοινωνικής Συνοχής και Οικογένειας.
Με την τροποποίηση της ΚΥΑ, τα νέα εισοδηματικά κριτήρια διαμορφώνονται ως εξής:
Το ελάχιστο όριο εισοδήματος παραμένει στις 10.000 ευρώ για άγαμους, έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης, καθώς και για μονογονεϊκές οικογένειες.
Ωστόσο, το μέγιστο όριο εισοδήματος βάσει του τελευταίου φορολογικού έτους ή του μέσου όρου της τελευταίας τριετίας αυξάνεται στις:
- 25. 000 ευρώ (από 20.000 ευρώ) για τους άγαμους.
- 35. 000 ευρώ (από 28.000 ευρώ) για τους έγγαμους ή μέρη συμφώνου συμβίωσης. Το ποσό αυτό προσαυξάνεται κατά 5.000 ευρώ ανά παιδί (έναντι 4.000 ευρώ ανά παιδί).
- 39. 000 ευρώ (από 31.000 ευρώ) για μονογονεϊκές οικογένειες. Με την προσαύξηση των 5.000 ευρώ ανά παιδί, πέραν του πρώτου, να παραμένει σταθερή.
Ως προς το κατώτατο εισοδηματικό όριο των 10.000 ευρώ λαμβάνεται υπόψη το σύνολο των ετήσιων φορολογητέων εισοδημάτων –πραγματικών ή τεκμαρτών– ανεξαρτήτως της πηγής προέλευσης και του κωδικού εγγραφής τους στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του τελευταίου φορολογικού έτους, πλέον των εισοδημάτων, επίσης του τελευταίου φορολογικού έτους που αφορούν αποκλειστικά σε συντάξεις και προνοιακά επιδόματα των εξαρτώμενων τέκνων τους.
Σε σχέση με το ανώτατο ανά περίπτωση εισοδηματικό όριο, στο ετήσιο φορολογητέο εισόδημα –πραγματικό ή τεκμαρτό– ανεξαρτήτως κατηγορίας και του κωδικού εγγραφής του στη Δήλωση Φορολογίας Εισοδήματος Φυσικών Προσώπων του τελευταίου φορολογικού έτους, δεν περιλαμβάνεται το εισόδημα εκείνο, το οποίο αθροιστικά απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος του ν. 4172/2013, σύμφωνα με το ισχύον πλαίσιο για το έτος 2024, για τη λήψη του επιδόματος θέρμανσης.
Παράταση για ένταξη στο πρόγραμμα
Καταληκτική ημερομηνία υπαγωγής στο πρόγραμμα έχει οριστεί η 31η Μαΐου 2026, (έναντι της 31ης Δεκεμβρίου 2025) με δυνατότητα παράτασης κατόπιν απόφασης του αρμοδίου για την Ειδική Υπηρεσία Συντονισμού Ταμείου Ανάκαμψης (ΕΥΣΤΑ), εφόσον υπάρχουν διαθέσιμοι πόροι.
Ως καταληκτική ημερομηνία σύναψης σύμβασης δανεισμού τελικού αποδέκτη ορίζεται η 31η Αυγούστου 2026 (έναντι της 30ής Ιουνίου 2026).
Η βεντάλια «ανοίγει», αλλά οι προκλήσεις παραμένουν
Παρ’ ότι «ανοίγει» η βεντάλια των εισοδηματικών κριτηρίων, ενώ προγενέστερα είχε πραγματοποιηθεί και επέκταση της ηλικίας των δικαιούχων, τα προβλήματα παραμένουν.
Η «κόκκινη ζώνη» των κλειστών κατοικιών αποτελεί τη μεγαλύτερη πρόκληση του στεγαστικού ζητήματος, με την κυβέρνηση να επιχειρεί διευκόλυνση των νέων ζευγαριών και των οικογενειών με χαμηλά έως μεσαία εισοδήματα και παράλληλα, αναζωογόνηση περιοχών όπου η ζήτηση παραμένει αδύναμη λόγω της υψηλής τιμής ή της παλαιότητας των κατοικιών.
Τα στοιχεία προκαλούν εντονότατο προβληματισμό, με το οικονομικό επιτελείο να καλείται ώστε να βρεθεί λύση το συντομότερο δυνατόν.
Μόνο στην Αθήνα, πάνω από ένα στα τέσσερα σπίτια στο κέντρο είναι κλειστά, ενώ, πολύ υψηλά ποσοστά παρατηρούνται επίσης και σε άλλες περιοχές της Αττικής, ειδικά στον Πειραιά, αλλά και τις νότιες και δυτικές συνοικίες του λεκανοπεδίου, όπου υπάρχει και μεγαλύτερη συγκέντρωση κατοικιών. Αυτό είναι ένα από τα βασικότερα συμπεράσματα σχετικής έρευνας που πραγματοποίησε η Redataset του ομίλου Resolute Cepal Greece, αξιοποιώντας στοιχεία από την απογραφή κτιρίων της ΕΛΣΤΑΤ.
Από την έρευνα προκύπτει μία διαφοροποίηση ανάμεσα στο κέντρο της Αθήνας και τον Πειραιά και τις υπόλοιπες περιοχές της Αττικής, που αναπτύχθηκαν μεταγενέστερα.
Η «ακτινογραφία» των ανεκμετάλλευτων ακινήτων
Συγκεκριμένα, φαίνεται πως σε εκείνες, ειδικά στα βόρεια και τα νότια προάστια, τα κενά σπίτια είναι σαφώς λιγότερα, όχι μόνο σε απόλυτα νούμερα, αλλά και ως ποσοστό επί του συνόλου του οικιστικού αποθέματος. Όμως, ξεκάθαρα το μεγάλο πρόβλημα αφορά τον Δήμο Αθηναίων, όπου εντοπίζονται 117.137 κενές κατοικίες, ή 26,8% του συνόλου.
Πρόκειται για ακίνητα που ανήκουν σε ιδιώτες, αλλά και σε φορείς του Δημοσίου, είτε αφορούν τον στενό ή τον ευρύτερο δημόσιο τομέα (ΕΦΚΑ, δήμος, ιδρύματα κ.ά.), ενώ κάποια βρίσκονται και στα χαρτοφυλάκια των τραπεζών και των εταιρειών διαχείρισης απαιτήσεων (servicers).
Υψηλή συγκέντρωση κενών κατοικιών παρατηρείται, επίσης, στον Δήμο του Πειραιά με 22,1% και 21.712 κενά σπίτια, όπως και στο Περιστέρι με 13.212 κενά ακίνητα. Στου Ζωγράφου, μία περιοχή που επίσης καταγράφει υψηλή ζήτηση για ενοικίαση, λόγω της Πανεπιστημιούπολης, εντοπίζονται σχεδόν 10.000 κλειστά ακίνητα ή 21,6% του συνόλου.
Αντιθέτως, στα βόρεια προάστια τη χειρότερη εικόνα παρουσιάζει η Κηφισιά με 18,4% κενών κατοικιών ή 6.441 συνολικά, ενώ, σε άλλες δημοφιλείς περιοχές, όπως τα Βριλήσσια ή η Αγία Παρασκευή, τα ποσοστά δεν ξεπερνούν το 9% και 10,2% αντίστοιχα και τα 1.267 και 2.977 κενά σπίτια. Σε περιοχές χαμηλών και μεσαίων εισοδημάτων, τα κενά σπίτια είναι πολύ περισσότερα σε σύγκριση με τις περιοχές υψηλότερων εισοδημάτων.
Εντωμεταξύ, ακόμη και με τα κίνητρα που έχουν δοθεί από την κυβέρνηση για την επιστροφή κάποιων από αυτά τα ακίνητα στην αγορά, δεν είναι καθόλου σαφές ότι αυτό θα συμβεί, λόγω του μεγάλου κόστους που απαιτείται.
Η Εθνική Τράπεζα υπολόγισε ότι έχουν λείψει από την αγορά κεφάλαια ύψους 35 δισ. ευρώ για έργα επισκευής και συντήρησης κατοικιών πανελλαδικά την περίοδο της οικονομικής κρίσης. Το αποτέλεσμα είναι να υπολογίζεται ότι περίπου 250.000 κατοικίες έχουν υποβαθμιστεί σήμερα σε τέτοιο βαθμό, ώστε να είναι μη κατοικήσιμες και ως εκ τούτου εκτός αγοράς.
Επομένως, μέτρα όπως η πρόσφατη ψήφιση της φοροαπαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος από ενοίκια για τα πρώτα τρία χρόνια μίσθωσης ενός σπιτιού, που ήταν κλειστό τα προηγούμενα τρία χρόνια, δύσκολα θα μπορέσουν να επαναφέρουν τέτοια ακίνητα στην αγορά.
Παράλληλα, το πρόγραμμα «Ανακαινίζω – Νοικιάζω», παρ’ ότι φαίνεται πως έχει μεγάλη αποδοχή, έχει προϋπολογισμό μόλις 50 εκατ. ευρώ, όταν σε πολλές περιπτώσεις τα κεφάλαια που απαιτούνται για να καταστούν κατοικήσιμα (και συνεπώς και εκμισθώσιμα) σπίτια που έχουν μείνει ακατοίκητα για πολλά χρόνια, είναι πολλαπλάσια.
Μέσω του συγκεκριμένου προγράμματος επιδοτούνται εργασίες ανακαίνισης μπάνιου / κουζίνας, επισκευές ηλεκτρολογικών και υδραυλικών εγκαταστάσεων, δομικών στοιχείων, πλακιδίων, χρωματισμών και θυρών.
