Οι υπουργοί Εξωτερικών των χωρών μελών ΕΕ πρόκειται να συζητήσουν τις τελευταίες εξελίξεις στη Μέση Ανατολή κατά τη σύνοδό τους σήμερα στις Βρυξέλλες.
Οι σημερινές συνομιλίες πραγματοποιούνται την ώρα που αυξάνει η διεθνής ανησυχία αφού οι ΗΠΑ έπληξαν πυρηνικές εγκαταστάσεις στο Ιράν, σε υποστήριξη προς τα πλήγματα που εξαπολύει εδώ και ημέρες το Ισραήλ εναντίον ιρανικών στόχων.
Ένα από τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ είναι πώς θα μπορέσουν να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση της κρίσης και στην επιστροφή στη διπλωματία.
Η επικεφαλής της ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής Κάγια Κάλας κάλεσε χθες, Κυριακή, όλες τις πλευρές «να κάνουν ένα βήμα πίσω, να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και να αποτρέψουν την περαιτέρω κλιμάκωση».
Ένα ακόμη ζήτημα στην ατζέντα των συνομιλιών των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ θα είναι τα συμπεράσματα έκθεσης, σύμφωνα με την οποία οι ενέργειες του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας δεν συνάδουν με τις αρχές Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ- Ισραήλ.
Η έκθεση αυτή της Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, της διπλωματικής υπηρεσίας της ΕΕ, δόθηκε στη δημοσιότητα την Παρασκευή και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «υπάρχουν ενδείξεις ότι το Ισραήλ παραβιάζει τις υποχρεώσεις του αναφορικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα βάσει του Άρθρου 2 της Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ- Ισραήλ».
«Οι συνεχιζόμενοι περιορισμοί, που επιβάλλει το Ισραήλ στην προμήθεια τροφίμων, φαρμάκων, ιατρικού εξοπλισμού και άλλων ζωτικής σημασίας εφοδίων, επηρεάζουν το σύνολο του πληθυσμού της Γάζας», αναφέρει η έκθεση.
Ερωτηθείς σχετικά Ισραηλινός αξιωματούχος χαρακτήρισε την Παρασκευή την έκθεση «μονόπλευρη», εκτιμώντας ότι «αποτελεί παράδειγμα των δύο μέτρων και δύο σταθμών που χρησιμοποιεί η ΕΕ έναντι του Ισραήλ».
Με βάση τη Συμφωνία Σύνδεσης ΕΕ-Ισραήλ, η οποία τέθηκε σε ισχύ το 2000, οι δύο πλευρές συμφώνησαν ότι η σχέση τους «θα βασίζεται στον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των δημοκρατικών αρχών».
Η έκθεση περιλαμβάνει μια ενότητα αφιερωμένη στην κατάσταση στη Γάζα, η οποία καλύπτει ζητήματα που σχετίζονται με την άρνηση παροχής ανθρωπιστικής βοήθειας, τις επιθέσεις με σημαντικό αριθμό θυμάτων, τις επιθέσεις σε νοσοκομεία και ιατρικές εγκαταστάσεις, τον εκτοπισμό και την έλλειψη λογοδοσίας.
Παράλληλα εξετάζει και την κατάσταση στην κατεχόμενη Δυτική Όχθη, περιλαμβανομένης της βίας εις βάρος Παλαιστινίων από τους εβραίους εποίκους.
Οι κυβερνήσεις των χωρών μελών της ΕΕ τώρα πρέπει να εξετάσουν αν και πώς θα απαντήσουν σε αυτή την έκθεση, με τους υπουργούς Εξωτερικών να εμφανίζονται διχασμένοι. Αν και κάποιοι τάσσονται υπέρ της λήψης μέτρων εις βάρος του Ισραήλ, δεν αναμένεται να ληφθούν σήμερα συγκεκριμένες αποφάσεις.
Ένα από τα βασικά ζητήματα που θα απασχολήσει τους υπουργούς Εξωτερικών της ΕΕ είναι πώς θα μπορέσουν να συμβάλουν στην αποκλιμάκωση της κρίσης και στην επιστροφή στη διπλωματία, ενώ στην ατζέντα των συνομιλιών θα είναι τα συμπεράσματα έκθεσης, σύμφωνα με την οποία οι ενέργειες του Ισραήλ στη Λωρίδα της Γάζας δεν συνάδουν με τις αρχές Συμφωνίας Σύνδεσης ΕΕ- Ισραήλ.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας Jean-Noël Barrot προειδοποίησε κατά των προσπαθειών να επιβληθεί αλλαγή καθεστώτος στο Ιράν, ενώ σημείωσε την ανησυχία της χώρας του για την κλιμάκωση της σύγκρουσης στη Μέση Ανατολή, η οποία, όπως είπε, θα μπορούσε να είναι «καταστροφική» για την περιοχή με πολύ σοβαρές συνέπειες για την σταθερότητα.
Προσερχόμενος σε συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ, ο Barrot κάλεσε το Ιράν να μην αναλάβει δράση για την επιδείνωση της κατάστασης, προσθέτοντας ότι το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν αποτελεί «υπαρξιακό κίνδυνο» για το Ισραήλ, την ευρύτερη περιοχή και την Ευρώπη.
Ο υπουργός Εξωτερικών της Γερμανίας δήλωσε τη Δευτέρα ότι το Ιράν πρέπει να συμμετάσχει σε απευθείας συνομιλίες με τις Ηνωμένες Πολιτείες μετά τα αμερικανικά πλήγματα στις ιρανικές πυρηνικές εγκαταστάσεις, αν και η Ευρωπαϊκή Ένωση παραμένει έτοιμη να διαδραματίσει ρόλο στις διαπραγματεύσεις.
«Το Ιράν λέει ότι θέλει να διαπραγματευτεί μόνο με την Ευρώπη και το βλέπουμε αυτό ως ένα καλό σημάδι, αλλά λέμε επίσης ότι αυτό δεν αρκεί. Θέλουμε να δούμε τις Ηνωμένες Πολιτείες να συμμετέχουν», δήλωσε ο Γερμανός υπουργός Εξωτερικών Γιόχαν Βαντεφούλ, μιλώντας σε δημοσιογράφους στις Βρυξέλλες πριν από τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών της ΕΕ.
Να θυμήσουμε πως πριν τρεις ημέρες ολοκληρώθηκαν οι συνομιλίες μεταξύ των υπουργών Εξωτερικών της Βρετανίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας με τον Ιρανό ομόλογό τους στη Γενεύη.
Ο Γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό, ο οποίος μαζί με τους ομολόγους της Βρετανίας Ντέιβιντ Λάμι, της Γερμανίας Γιόχαν Βαντεφούλ, και την Ύπατη Εκπρόσωπο της Ευρωπαϊκής Ένωσης για Εξωτερικές Υποθέσεις και την Πολιτική Ασφαλείας Κάγια Κάλας, συναντήθηκαν με τον επικεφαλής της διπλωματίας του Ιράν, Αμπάς Αραγτσί.
Οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών επιθυμούν να δουν «τις συζητήσεις να συνεχίζονται. Ήμασταν σαφείς, το Ιράν δεν μπορεί να έχει πυρηνικά όπλα» δήλωσε ο Λάμι, μετά την ολοκλήρωση των συνομιλιών. Η Κάλας δήλωσε ότι και τα δύο μέρη συμφώνησαν να συζητήσουν τα πυρηνικά και «ευρύτερα ζητήματα».
Όπως τόνισαν οι Ευρωπαίοι υπουργοί Εξωτερικών, η περιφερειακή κλιμάκωση «δεν ωφελεί κανέναν» και γι’ αυτό «πρέπει να κάνουμε συζητήσεις».
«Καλούμε το Ιράν να συνεχίσει τις συνομιλίες του με τις Ηνωμένες Πολιτείες» πρόσθεσε ο Λάμι, συμπληρώνοντας ότι «αυτή είναι μια επικίνδυνη στιγμή» και είναι «εξαιρετικά σημαντικό» να μην δούμε περιφερειακή κλιμάκωση της σύγκρουσης μεταξύ Ιράν και Ισραήλ.
Έκτακτη συνεδρίαση του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ
Επίσης, το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών συνεδρίασε εκτάκτως, την ώρα που οι εχθροπραξίες μεταξύ Ισραήλ και Ιράν συνεχίζονται αμείωτες, απειλώντας να αποσταθεροποιήσουν τη Μέση Ανατολή και να υπονομεύσουν τις παγκόσμιες προσπάθειες μη διάδοσης.
Μιλώντας ενώπιον του Συμβουλίου, ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες προειδοποίησε για τις ολέθριες συνέπειες της συνέχισης των συγκρούσεων. «Υπάρχουν στιγμές όπου οι επιλογές ενώπιον μας δεν είναι απλώς σημαντικές, είναι καθοριστικές», ανέφερε. «Δεν οδηγούμαστε σταδιακά σε κρίση, τρέχουμε προς αυτήν».
Ο Γκουτέρες κάλεσε όλα τα μέρη να «δώσουν μια ευκαιρία στην ειρήνη», τονίζοντας ότι «η επέκταση αυτής της σύγκρουσης θα μπορούσε να ανάψει μια φωτιά που κανείς δεν θα μπορέσει να ελέγξει», υπογραμμίζοντας ότι το «κεντρικό ζήτημα αυτής της σύγκρουσης είναι το πυρηνικό ζήτημα», τονίζοντας ότι η Συνθήκη Μη Διάδοσης Πυρηνικών Όπλων (NPT) αποτελεί «θεμέλιο λίθο της διεθνούς ασφάλειας» και ότι το Ιράν «οφείλει να την σεβαστεί».
Αν και το Ιράν «έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν επιδιώκει την απόκτηση πυρηνικών όπλων», ο Γκουτέρες αναγνώρισε ένα «έλλειμμα εμπιστοσύνης» που μπορεί να γεφυρωθεί μόνο μέσω «διπλωματίας για την επίτευξη αξιόπιστης, συνολικής και επαληθεύσιμης λύσης». Απηύθυνε έκκληση για άμεση παύση των εχθροπραξιών και επιστροφή σε σοβαρές διαπραγματεύσεις.
Παρουσιάζοντας μια ζοφερή εικόνα της κατάστασης επί του πεδίου, η Αναπληρώτρια Γενική Γραμματέας για Πολιτικές και Ειρηνευτικές Υποθέσεις, Ρόζμαρι ΝτιΚάρλο, δήλωσε ότι «η έκταση και η ένταση των επιθέσεων σε Ιράν και Ισραήλ συνεχίζουν να διευρύνονται, με σοβαρές συνέπειες για τους αμάχους και στις δύο χώρες».
Η ΝτιΚάρλο ανέφερε ότι το Ισραήλ έχει πλήξει «πάνω από 100 στρατιωτικούς στόχους και πυρηνικές εγκαταστάσεις», συμπεριλαμβανομένων της βάσης πυραύλων στο Κερμανσάχ, των πυρηνικών εγκαταστάσεων στο Νατάνζ και το Ισφαχάν, καθώς και του αντιδραστήρα βαρέος ύδατος στο Χοντάμπ.
Παράλληλα, οι ιρανικές αεροπορικές επιδρομές έχουν πλήξει πολλαπλούς πολιτικούς στόχους στο Ισραήλ, συμπεριλαμβανομένων του Ινστιτούτου Έρευνας Weizmann, του πετροχημικού συγκροτήματος Bazan και του Ιατρικού Κέντρου Soroka.
Η ΝτιΚάρλο ανέφερε ότι σύμφωνα με το ιρανικό υπουργείο Υγείας, έως τις 19 Ιουνίου «224 άνθρωποι είχαν σκοτωθεί και πάνω από 2.500 είχαν τραυματιστεί από ισραηλινά πλήγματα», με το 90% των θυμάτων να είναι άμαχοι. Άλλες εκτιμήσεις, ανέφερε, ανεβάζουν τον αριθμό των νεκρών σε διπλάσιο.
Από την ισραηλινή πλευρά, το γραφείο του πρωθυπουργού επιβεβαίωσε 24 θανάτους και 915 τραυματισμούς, «στην πλειονότητά τους αμάχους».
Προειδοποίησε επιπλέον ότι «βρισκόμαστε στο χείλος μιας γενικευμένης σύγκρουσης και ανθρωπιστικής κρίσης», προσθέτοντας ότι το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο πρέπει να τηρείται, περιλαμβανομένης της απαγόρευσης επιθέσεων σε αμάχους και ιατρικές εγκαταστάσεις. Η κ. ΝτιΚάρλο υπογράμμισε τις περιφερειακές επιπτώσεις, κάνοντας αναφορά σε εκτοξεύσεις πυραύλων από τους Χούθι στην Υεμένη προς το Ισραήλ και σε αυξημένες εντάσεις με ένοπλες ομάδες στο Ιράκ, στον Λίβανο και στη Συρία.
Αναφερόμενος στη διάσταση του πυρηνικού κινδύνου, ο Γενικός Διευθυντής του Διεθνούς Οργανισμού Ατομικής Ενέργειας (IAEA), Ραφαέλ Μαριάνο Γκρόσι, παρείχε λεπτομερή ενημέρωση για την κατάσταση των ιρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων μετά τα ισραηλινά πλήγματα.
«Οι επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις της Ισλαμικής Δημοκρατίας του Ιράν προκάλεσαν σοβαρή υποβάθμιση της πυρηνικής ασφάλειας και προστασίας», δήλωσε ο κ. Γκρόσι, σημειώνοντας ωστόσο ότι «μέχρι στιγμής δεν υπήρξε ραδιολογική διαρροή που να επηρεάζει τον πληθυσμό».
Ο Γκρόσι περιέγραψε εκτεταμένες ζημιές σε πολλές εγκαταστάσεις: στο Νατάνζ επλήγησαν οι ηλεκτρικές υποδομές και η κύρια αίθουσα φυγοκέντρησης· στο Ισφαχάν υπέστησαν ζημιές τέσσερα βασικά κτίρια: ο αντιδραστήρας στο Χοντάμπ (Αράκ) επλήγη αν και δεν ήταν σε λειτουργία· και τα κέντρα κατασκευής φυγοκεντρητών στην Τεχεράνη και το Καράτζ καταστράφηκαν.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στον Πυρηνικό Σταθμό του Μπουσέρ, τονίζοντας ότι «άμεσο πλήγμα θα μπορούσε να οδηγήσει σε πολύ μεγάλη διαρροή ραδιενέργειας στο περιβάλλον». Τόνισε ακόμη ότι οποιαδήποτε επίθεση που θα διακόψει την εξωτερική παροχή ρεύματος στο Μπουσέρ «θα μπορούσε να προκαλέσει τήξη του πυρήνα του αντιδραστήρα».
«Οι πυρηνικές εγκαταστάσεις και τα υλικά δεν πρέπει να καλύπτονται από την ομίχλη του πολέμου», υπογράμμισε ο Γκρόσι, επαναλαμβάνοντας τη σταθερή θέση του IAEA ότι «ένοπλες επιθέσεις σε πυρηνικές εγκαταστάσεις δεν πρέπει ποτέ να πραγματοποιούνται».
Απηύθυνε επίσης, έκκληση για μέγιστη αυτοσυγκράτηση και επιβεβαίωσε ότι ο Οργανισμός είναι έτοιμος να συνεργαστεί με όλα τα μέρη, να προσφέρει τεχνική υποστήριξη και να επαναλάβει τις επιθεωρήσεις όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες.
