Με το «καλάθι του Νοικοκυριού» να διάγει την 21η εβδομάδα ζωής του, το σχέδιο της Κυβέρνησης για συγκράτηση του εισαγόμενου πληθωρισμού και της ακρίβειας συνεχίζει να «μοιράζει» χαμόγελα στους καταναλωτές.
Όλα ξεκίνησαν στις 2 Νοεμβρίου του 2022, όταν και παρουσιάστηκε για πρώτη φορά. Με Υπουργική Απόφαση, είχαν οριστεί 51 κατηγορίες προϊόντων, για καθεμία από τις οποίες τα σούπερ μάρκετ που εντάσσονται στο μέτρο, οφείλουν να διαθέτουν ένα τουλάχιστον προϊόν σε προσιτή τιμή στο «καλάθι του νοικοκυριού», ιδίως συγκριτικά με τα υπόλοιπα προϊόντα της ίδιας κατηγορίας.
Έκτοτε, το «καλάθι» συνεχώς μεγαλώνει, με νέα προϊόντα να προστίθενται συνεχώς σ’ αυτό. Σύμφωνα με ανάρτηση του Κυβερνητικού Εκπροσώπου, «από τα 1.134 προϊόντα που περιλαμβάνονται στο «καλάθι», 62 (ποσοστό 5,47%) παρουσίασαν αύξηση, 72 (6,35%) μείωση και 1.000 (88,18%) παρέμειναν σταθερά».
Η ευρεία αποδοχή του μέτρου οδήγησε την Κυβέρνηση να προχωρήσει ήδη σε αρκετές παραλλαγές του, αλλά και να σχεδιάζει σταδιακά τις επόμενες.
Καλάθι Χριστουγέννων
Το Υπουργείο Ανάπτυξης είχε θέσει σε ισχύ, από 14/12 έως και 4/1, το εορταστικό «καλάθι», στο οποίο περιλαμβάνονταν η γαλοπούλα, το μοσχάρι, τσουρέκια ή βασιλόπιτες, καθώς και οι σοκολάτες.
Καλάθι Αϊ-Βασίλη
Παράλληλα, από 14/12 έως 11/1 έγινε διαθέσιμο για τους καταναλωτές και το «καλάθι του Αϊ-Βασίλη» με 11 περίπου κατηγορίες παιχνιδιών (επιτραπέζια/παζλ, παιχνίδια με κούκλες, κουκλόσπιτα και άλλα αξεσουάρ, βρεφικά παιχνίδια, Φιγούρες δράσης, Παιχνίδια κατασκευών και δημιουργίας, οχήματα-τηλεκατευθυνόμενα, ηλεκτρονικά παιχνίδια, αθλητικά παιχνίδια, λούτρινα, μουσικά παιχνίδια), αλλά και με τη συμμετοχή 15 αλυσίδων καταστημάτων.
Καλάθι της Σαρακοστής
Για την περίοδο της Σαρακοστής, λίγο πριν την Καθαρά Δευτέρα, εγκαινιάστηκε το «καλάθι της Σαρακοστής», με το οποίο προστέθηκαν στα σούπερ μάρκετ προϊόντα με αυξημένη εποχική ζήτηση (χαλβάς, νηστίσιμες σαλάτες, αλοιφές π.χ. μελιτζανοσαλάτες, ταραμοσαλάτες κ.α., καθώς και δύο τουλάχιστον είδη από κατεψυγμένα θαλασσινά. Παράλληλα, οι σταθερές κατηγορίες του «καλαθιού» του νοικοκυριού τροποποιήθηκαν, είτε με την αύξηση των προϊόντων, είτε με υποδιαιρέσεις των υφιστάμενων κατηγοριών, προκειμένου να συμπεριληφθούν επιπλέον τύποι προϊόντων.
Ποια έρχονται το Πάσχα
Σήμερα, παρουσιάστηκε από την πολιτική ηγεσία του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων το «καλάθι των νονών», το οποίο δημιουργείται στα πρότυπα εκείνου που εφαρμόστηκε την περίοδο των Χριστουγέννων, στα καταστήματα παιχνιδιών και θα περιλαμβάνει 12 συνολικά κατηγορίες παιχνιδιών ως εξής: λαμπάδες και παιχνίδια, σοκολατένια αυγά, επιτραπέζια και παζλ, παιχνίδια με κούκλες, κουκλόσπιτα και άλλα αξεσουάρ (παιχνίδια μίμησης), βρεφικά παιχνίδια, φιγούρες δράσης, παιχνίδια κατασκευών και δημιουργίας , οχήματα – τηλεκατευθυνόμενα, ηλεκτρονικά παιχνίδια, αθλητικά παιχνίδια, λούτρινα και μουσικά παιχνίδια. Η εφαρμογή του θα ξεκινήσει στις 29 Μαρτίου.
Παράλληλα, το «καλάθι του Πάσχα», αναμένεται να αντικαταστήσει ουσιαστικά το «καλάθι της Σαρακοστής». Ουσιαστικά, το «καλάθι του νοικοκυριού» θα εμπλουτιστεί με προϊόντα που παραδοσιακά καταναλώνει ο κόσμος την πασχαλινή περίοδο. Το πασχαλινό «καλάθι» θα εφαρμοστεί πιθανότατα από την Τετάρτη 5 Απρίλιου.
Στις 4 Απριλίου διαθέσιμο και το «Καλάθι του Πάσχα»
Στις 4 Απριλίου θα είναι διαθέσιμο και το «Καλάθι του Πάσχα»που ουσιαστικά αντικαθιστά το «καλάθι της Σαρακοστής» και δημιουργείται για να καλύψει τις ανάγκες των καταναλωτών στις αγορές τροφίμων για το πασχαλινό τους τραπέζι και θα περιλαμβάνει αρνί, τσουρέκια κτλ.
Ο κ. Γεωργιάδης επεσήμανε πως πρόκειται για ένα επιτυχημένο μέτρο που είχε ουσιαστικά αποτελέσματα και τα οποία δεν θα ήταν εφικτά με την μείωση του ΦΠΑ, καθώς όπως υπογράμμισε “η μείωση του ΦΠΑ που παραμένει το ζητούμενο για την αντιπολίτευση δεν φέρνει μείωση του πληθωρισμού”.
Όπως άλλωστε εξήγησε ο Σωτήρης Αναγνωστόπουλος, Γενικός Γραμματέας Εμπορίου και Προστασίας του Καταναλωτή, στην Ισπανία ο ΦΠΑ στα τρόφιμα έπεσε στο 0% από 4% ή 5% ανάλογα με την κατηγορία τροφίμων τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2023, ωστόσο στις τιμές των τροφίμων υπήρξε αύξηση 4,5% ενώ στην Ελλάδα που εφαρμόστηκαν μέτρα όπως το Καλάθι και το market pass η αντίστοιχη αύξηση ήταν 2,5%.
Από την πλευρά του ο Αναπληρωτής Υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για τις Στρατηγικές Επενδύσεις, Νίκος Παπαθανάσης, σημείωσε ότι το καλάθι έχει φτάσει ήδη τα 60 είδη και αποτελεί ένα εργαλείο “ανάχωμα για την ακρίβεια”. Ο ίδιος τόνισε ότι μαζί με το καλάθι υπάρχει επιπλέον και η Κάρτα αγορών, όπως και ο e καταναλωτής όπου μπορεί κανείς να δει όλες τις τιμές των προϊόντων και η Ελλάδα είναι η μόνη χώρα στην Ευρώπη που το εφαρμόζει. Σε ό,τι αφορά το καλάθι του Νοικοκυριού ο κ.Παπαθανάσης τόνισε ότι επεκτείνεται μέχρι τον Ιούνιο.
Προς επίρρωσιν όλων των προαναφερθέντων, παρουσιάστηκε μελέτη που εκπόνησαν το Εθνικό Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών και το Πανεπιστήμιο Philips της Κύπρου με θέμα: «Ανάλυση Συμπεριφοράς των Τιμών των Προϊόντων του Καλαθιού του Νοικοκυριού και Σύγκριση αυτών με τα Στοιχεία Τιμών της ΕΛΣΤΑΤ της Περιόδου Ιανουάριος 2022 – Ιανουάριος 2023».
Η συγκεκριμένη έρευνα έγινε ανεξάρτητα και την παρουσίασαν ο καθηγητής του ΕΚΠΑ, Νικόλαος Ηρειώτης και ο πρόεδρος του Philips University, Φίλιππος Κωνσταντίνου.
Σύμφωνα με την μελέτη, η αξία του καλαθιού όλων των εταιρειών από την 1η εβδομάδα εφαρμογής του έως και την 15η εβδομάδα έχει μειωθεί για όλες τις εταιρείες, με μεγαλύτερη μεταβολή για την περίοδο να είναι -22,18% ενώ από τις 12 εταιρείες οι 11 είχαν μείωση πάνω από -7% και η εναπομείνασα μείωση -3,34%.
Από την έρευνα προέκυψε ότι η λειτουργία του καλαθιού υπήρξε επιτυχής, πως πρόκειται για ένα αποτελεσματικό εργαλείο στα χέρια της πολιτείας το οποίο λειτουργεί υπέρ των καταναλωτών δεν δημιουργεί προβλήματα στην λειτουργία της ελεύθερης οικονομίας ενώ η παρούσα έρευνα επιβεβαιώνει και ενισχύει τα αποτελέσματα της πρώτης που είχε αναδείξει τη θετική συμβολή του καλαθιού του νοικοκυριού στο καταναλωτικό κοινό.
Σύμφωνα με την μελέτη, υπάρχουν βάσιμα στοιχεία ότι μεταξύ των εταιρειών υπήρξε ανταγωνισμός στην αξία Καλαθιών που προσέφεραν εβδομαδιαίως, ο οποίος λειτούργησε υπέρ των καταναλωτών. Αυτό συμβαίνει χωρίς να έχει ανακύψει πρόβλημα ανταγωνισμού καθώς βάσει ΕΛΣΤΑΤ, οι τιμές του σχετικού δείκτη εμφανίζουν αύξηση στις αξίες των αντίστοιχων αγαθών
Παράταση του μέτρου
Επισημαίνεται ότι αναμένεται τρίμηνη παράταση του «καλαθιού του νοικοκυριού» έως τις 30 Ιουνίου, με σχετική νομοθετική ρύθμιση. Το «καλάθι του νοικοκυριού», σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία και με βάση την έγκριση που είχε δώσει η Επιτροπή Ανταγωνισμού, θα διαρκέσει έως τις 31 Μαρτίου.
