Στο πλαίσιο των ενεργειακών και επισιτιστικών κρίσεων, που επιδεινώνονται από τις γεωπολιτικές αντιφάσεις στην περιοχή της Ανατολικής Ευρώπης, η ζήτηση για εναλλακτικές διαδρομές μεταφοράς που συνδέουν την Ασία με τον Παλαιό Κόσμο έχει πολλαπλασιαστεί. Συγκεκριμένα, μιλάμε για τον Μεσαίο Διάδρομο που διέρχεται από το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν, η ανάπτυξη του logistics του οποίου έχει υποστηριχθεί στο υψηλότερο διεθνές επίπεδο τα τελευταία δύο χρόνια. Το διεθνές συνέδριο “AlongtheMiddleCorridor: Geopolitics, SecurityandEconomics”, που πραγματοποιήθηκε χθες στο Μπακού στο Πανεπιστήμιο AΔA, είχε επίσης στόχο την προώθηση του δυναμικού μεταφορών και υλικοτεχνικής υποστήριξης του Μεσαίου Διαδρόμου, στο οποίο συμμετείχε ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίεβ.
Η γεωπολιτική κρίση, που συνεχίζεται εδώ και εννέα μήνες, προκλήθηκε από τον πόλεμο στην Ουκρανία και οι αντιρωσικές κυρώσεις που επιβλήθηκαν από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και άλλες χώρες του δυτικού μπλοκ αναμόρφωσαν ποιοτικά τη διαμετακομιστική και υλικοτεχνική εικόνα της Ευρασίας. Σημαντική αύξηση έχει σημειωθεί στον αριθμό των αιτήσεων από μεταφορείς και εταιρείες logistics στην Ευρώπη, την Τουρκία, τα κράτη της Κεντρικής Ασίας (CA), την Κίνα, ακόμη και την Ιαπωνία, που αναλαμβάνουν την πρωτοβουλία να επεκτείνουν τις δυνατότητες του Δρόμου του Μεταξιού, αυξάνοντας την εμπορευματική κυκλοφορία κατά μήκος μερικών διαδρομών του Μεσαίου Διαδρόμου.
Αξίζει να σημειωθεί ότι τους τελευταίους δύο μήνες η κατάσταση γύρω από αυτή τη διαδρομή έχει γίνει ακόμη πιο τεταμένη: το πρώτο δεκαήμερο του Οκτωβρίου εισήχθησαν αντικυρώσεις με διάταγμα της κυβέρνησης της Ρωσικής Ομοσπονδίας: απαγόρευση της διεθνούς οδικής μεταφοράς φορτίων μέσω Ρωσίας για μεταφορικές εταιρείες από την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Ουκρανία, τη Μεγάλη Βρετανία, τη Βόρεια Ιρλανδίακαι Νορβηγία. Η απαγόρευση θα ισχύει έως τις 31 Δεκεμβρίου 2022 (με προοπτική περαιτέρω παράτασής της) και θα επηρεάσει σχεδόν το σύνολο των οδικών εμπορευματικών μεταφορών από τις χώρες της Κεντρικής Ασίας προς τα δυτικά.
Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι σε αυτό το πλαίσιο υπάρχει μια μετατόπιση των υφιστάμενων σιδηροδρομικών και οδικών διαδρομών από βορρά προς νότο στους διαδρόμους διέλευσης που διέρχονται από το έδαφος του Αζερμπαϊτζάν. Οι προοπτικές των μεταφορικών φορέων του Μεσαίου Διαδρόμου και ο ρόλος του Μπακού στη διαμόρφωση της αντίστοιχης υποδομής συζητήθηκαν για άλλη μια φορά στο διεθνές συνέδριο που πραγματοποιήθηκε στις 25 Νοεμβρίου στο Μπακού με θέμα «Along the Middle Corridor: Geopolitics, Security and Economics ”
«Η ευνοϊκή γεωγραφική θέση του Αζερμπαϊτζάν, που βρίσκεται στη συμβολή δύο ηπείρων – Ευρώπης και Ασίας, είναι, φυσικά, ένα πλεονέκτημα που επιτρέπει στη χώρα μας να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη δημιουργία δεσμών», δήλωσε ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεβ στη διάσκεψη. «Πριν από πέντε χρόνια, μαζί με τους εταίρους μας, ξεκινήσαμε το σιδηροδρομικό έργο Μπακού-Τιφλίδα-Καρς (BTK) και σήμερα, βλέποντας την αύξηση του όγκου του διαμετακομιστικών φορτίων μέσω της χώρας μας, αρχίζουμε να επενδύουμε στην επέκταση του γεωργιανού τμήματος του έργου BTK».
Κατά τη διάρκεια της πρόσφατης επίσκεψης εργασίας στη Γεωργία ο αρχηγός του κράτους μίλησε επίσης για την ταχεία υλοποίηση των σχεδίων επέκτασης της χωρητικότητας των σιδηροδρομικών υποδομών του διαδρόμου BTK. Τότε ανακοινώθηκαν σχέδια για την αύξηση της χωρητικότητας του Διεθνούς Θαλάσσιου Εμπορικού Λιμένα του Μπακού από 15 σε 25 εκατομμύρια τόνους ετησίως, καθώς και για αύξηση της χωρητικότητας του σιδηροδρόμου Μπακού-Τιφλίδα-Καρς μέχρι 5 εκατομμύρια τόνους. Σε σχέση με αυτό σχεδιάζεται ότι το 2022-2023 το Αζερμπαϊτζάν θα κάνει πρόσθετες επενδύσεις στην ανάπτυξη του σιδηροδρομικού διαδρόμου. Επιπλέον, όλα αυτά τα έργα θα υλοποιηθούν με συνέπεια και χωρίς καθυστέρηση στο άμεσο μέλλον, για τα οποία θα διατεθούν τα απαραίτητα δημοσιονομικά κονδύλια. Προβλέπεται η υλοποίηση αυτών των έργων σε στενή συνεργασία με τη Γεωργία και την Τουρκία ειδικότερα και οι κοινές προσπάθειες θα στοχεύουν στην αύξηση της μεταφορικής ικανότητας στα στενά τμήματα αυτού του αυτοκινητόδρομου. Αναμένεται ότι στο εγγύς μέλλον, χάρη στην επενδυτική συνεργασία του Αζερμπαϊτζάν, θα επιταχυνθούν οι εργασίες στη Γεωργία για την ολοκλήρωση της κατασκευής του σιδηροδρομικού τμήματος Marabda – Τουρκικά σύνορα, καθώς και ο ρυθμός κατασκευής τερματικών logistics στη γεωργιανή πόλη Αχαλκαλάκι και το τουρκικό Καρς και αυτοί οι κόμβοι μεταφορών θα αυξήσουν περαιτέρω το δυναμικό φορτίου BTK.
Τα προαναφερόμενα έργα έχουν αποκτήσει ιδιαίτερη περιφερειακή σημασία όπως αποδεικνύεται από τη διπλάσια αύξηση της εμπορευματικής κίνησης που καταγράφηκε φέτος ανάμεσα στα βασικά λιμάνια των ανατολικών και δυτικών ακτών της Κασπίας Θάλασσας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι για την επέκταση των δυνατοτήτων του Διακασπιακού Διαδρόμου το Καζακστάν, το Αζερμπαϊτζάν, η Γεωργία και η Τουρκία υπέγραψαν προχθές οδικό χάρτη για τη σύγχρονη εξάλειψη των σημείων συμφόρησης και την ανάπτυξη του Μεσαίου Διαδρόμου το 2022-2027. Η απόφαση αυτή ελήφθη την Παρασκευή μετά τα αποτελέσματα της δεύτερης τριμερούς συνάντησης των Υπουργών Εξωτερικών και Μεταφορών που πραγματοποιήθηκε στο Ακτάου: τέσσερις χώρες που συμμετέχουν στη Διακασπιακή Οδό (TITR) σχεδιάζουν να αυξήσουν τη μεταφορική ικανότητα της διαδρομής αυτής από 6 σε 10 εκατομμύρια τόνους μέχρι το 2025.
Ταυτόχρονα το Μπακού, με την ενεργό υποστήριξη της Άγκυρας και άλλων εταίρων στον Νότιο Καύκασο και την Κεντρική Ασία, λαμβάνοντας υπόψη το αυξημένο ενδιαφέρον των μεταφορέων στην Κίνα και την Ευρώπη, επιδιώκει να διαφοροποιήσει τις δυνατότητες του Μεσαίου Διαδρόμου μέσω του σχηματισμού ενός άλλου κλάδου του – του διαδρόμου Ζανγκεζούρ (διάδρομος που συνδέει το κύριο τμήμα του Αζερμπαϊτζάν με τον θύλακα του – το Ναχτσιβάν μέσω του εδάφους της Αρμενίας).
«Η δημιουργία του διαδρόμου Ζανγκεζούρ δεν στρέφεται εναντίον κανενός, αυτό το έργο θα ωφελήσει όλους τους ενδιαφερόμενους. Δεν νομίζω ότι η Αρμενία είναι ικανή να μπλοκάρει αυτόν τον διάδρομο. Όσο για το Ιράν, νομίζω ότι ούτε αυτό θα το κάνει, δεδομένου του ενδιαφέροντός του για περιφερειακά επικοινωνιακά έργα», δήλωσε ο Πρόεδρος Ιλχάμ Αλίεβ, τονίζοντας ότι οι νέες πρωτοβουλίες μεταφορών θα εξυπηρετήσουν τα συμφέροντα όλων των χωρών της περιοχής.
Το άνοιγμα του διαδρόμου Ζανγκεζούρ, που θα μπορούσε να έχει σημαντική επίδραση στις δυνατότητες επέκτασης του Μεσαίου Διαδρόμου, θα συμβάλει σε σημαντικές αλλαγές στον χάρτη μεταφορών της περιοχής, δήλωσε ο αναπληρωτής υπουργός Ψηφιακής Ανάπτυξης και Μεταφορών του Αζερμπαϊτζάν Ραχμάν Γκουμέτοβ. Σύμφωνα με τον υπουργό ο διάδρομος Ζανγκεζούρ είναι η συντομότερη οδός διέλευσης που μπορεί να διαφοροποιήσει τις συγκοινωνιακές συνδέσεις μεταξύ της Κίνας, των χωρών της Κεντρικής Ασίας και της Ευρώπης.
Γι’ αυτό, ακόμη και παρά την καταστροφική θέση της Αρμενίας, η οποία καθυστερεί με κάθε δυνατό τρόπο τη διαδικασία ανάπτυξης της διαδρομής μέσω της επικράτειάς της και δεν πραγματοποιεί καμία πρακτική δουλειά προς αυτή την κατεύθυνση, το Αζερμπαϊτζάν κάνει συγκεκριμένα βήματα. Ειδικότερα, για δεύτερη χρονιά στην οικονομική περιφέρεια του Ανατολικού Ζανγκεζούρ της χώρας εφαρμόζεται πρόγραμμα επένδυσης κεφαλαίου για την κατασκευή αυτοκινητοδρόμων και σιδηροδρομικών υποδομών. Μέχρι σήμερα η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου μήκους 124 χιλιομέτρων Horadiz – Agbend –με τα κρατικά σύνορα της Αρμενίας έχει ολοκληρωθεί κατά 60% και έχει προγραμματιστεί η θέση σε λειτουργία τουμέχρι το τέλος του 2023 και η τοποθέτηση του σιδηροδρόμου Horadiz-Agbend (110 km) έχει ολοκληρωθεί κατά 40% και αυτό το τμήμα θα ολοκληρωθεί περίπου το 2024.
Αξίζει να υπενθυμίσουμε ότι οι βασικές προσπάθειες του Αζερμπαϊτζάν μετά τη νίκη στον Πατριωτικό Πόλεμο και την απελευθέρωση της περιοχής του Καραμπάχ από την κατοχή είχαν ως στόχο τη δημιουργία διακρατικών διαδρόμων μεταφορών στον Νότιο Καύκασο και τη μετατροπή της περιοχής σε έδαφος ειρήνης και συνεργασίας. Αυτό έγινε κάτι παραπάνω από θετικά αποδεκτό στο υψηλότερο διεθνές επίπεδο, κάτι που επιβεβαίωσε η διάσκεψη στο Μπακού.
