Το χειρόγραφο ευαγγέλιο επέστρεψε μετά από 105 χρόνια στη Δράμα - Η ιστορία της αρπαγής του

Ηταν ξημερώματα Μεγάλης Δευτέρας 27 Μαρτίου 1917, όταν στρατιώτες του βουλγαρικού κατοχικού στρατού, με επικεφαλής τον κομιτατζή Πανίτσα, εισήλθαν στη Μονή Παναγίας Εικοσιφοινίσσης, η οποία είναι χτισμένη σε υψόμετρο 753 μέτρων, στη βόρεια πλευρά του όρους Παγγαίου, ανάμεσα στις Σέρρες και τη Δράμα.

Αφού βιαιοπράγησαν κατά των μοναχών, άρπαξαν τα περισσότερα κειμήλια και τα μετέφεραν στη Βουλγαρία. Στο σκευοφυλάκιο της Μονής ήταν αποθησαυρισμένα πολλά και σημαντικά κειμήλια, ενώ ιδιαίτερα αξιόλογη ήταν η βιβλιοθήκη της, η οποία πριν την καταλήστευσή της από τους Βούλγαρους, αριθμούσε 1.300 τόμους βιβλίων, από τα οποία τα 400 ήταν χειρόγραφες μεμβράνες.

Ανάμεσα στους πολύτιμους θησαυρούς ήταν και ένα χειρόγραφο Ευαγγελιστάριο (τέλη 10ου με αρχές 11ου αι.), το οποίο, έπειτα από 105 χρόνια, επέστρεψε στη Μονή!

Ταυτοποίηση

Από το 2014 ανήκε στην ιδιωτική συλλογή τού υπό ίδρυση, τότε, Μουσείου της Βίβλου, το οποίο έχει έδρα τις ΗΠΑ, και πριν από δύο χρόνια ταυτοποιήθηκε από έναν επιμελητή του. Μετά την εξέλιξη, ο επικεφαλής επιμελητής του Μουσείου, ελλογιμώτατος Jeffrey Kloha, απηύθυνε επιστολή προς τον κ. Βαρθολομαίο με την οποία του γνωστοποίησε ότι στο πλαίσιο της συνεργασίας του Μουσείου με το Οικουμενικό Πατριαρχείο αποφασίστηκε η επιστροφή του χειρογράφου στη Μονή Εικοσιφοινίσσης. Ωστόσο, το χειρόγραφο επέστρεψε στη Δράμα μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, καθώς είχε προγραμματιστεί η παρουσίασή του σε περιοδική έκθεση που εγκαινίασε ο Οικουμενικός Πατριάρχης, κατά την επίσημη επίσκεψή του στις ΗΠΑ, τον Οκτώβριο του 2021.

Κώδικας 1424

Είναι το δεύτερο κατά σειρά χειρόγραφο κειμήλιο που επιστρέφεται στην πολύπαθη ιερά μονή, μετά τον επαναπατρισμό το 2016 ενός χειρόγραφου κειμένου του 9ου αιώνα, ανεκτίμητης ιστορικής αξίας, γνωστό ως Κώδικας 1424, που είχε στην κατοχή της η Λουθηρανική Θεολογική Σχολή του Σικάγου. Με την παράδοση του σημαντικού εκείνου κειμηλίου από τον τότε Αρχιεπίσκοπο Αμερικής, Δημήτριο, στον μακαριστό μητροπολίτη Δράμας, Παύλο, άνοιγε ο δρόμος για τον επαναπατρισμό κι άλλων πολύτιμων κειμηλίων που το 1917 αφαιρέθηκαν από το μοναστήρι της Εικοσιφοινίσσης, όπου φυλάσσεται η θαυματουργή αχειροποίητος εικόνα της Παναγίας.

Κατά τη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε ο τοποτηρητής της ιεράς μητρόπολης Δράμας, σεβασμιότατος μητροπολίτης Ξάνθης και Περιθεωρίου, Παντελεήμων, πλαισιωμένος από την ηγουμένη της ιεράς μονής Παναγίας Εικοσιφοινίσσης, μοναχή Αντωνίνη, δεν έκρυψε τη χαρά και την ικανοποίηση της τοπικής εκκλησίας της Δράμας αλλά και της αδελφότητας της Μονής για το σημαντικό γεγονός του επαναπατρισμού ενός τόσο σημαντικού κειμηλίου.

Μήνυμα

Επίσης, έστειλε μήνυμα προς τις βουλγαρικές Αρχές, υπογραμμίζοντας ότι «το γεγονός αυτό ας είναι ένα μήνυμα για τους γείτονές μας, τους ομοδόξους μας, τους Βουλγάρους, να κάνουν ό,τι κάνει το Μουσείο της Βίβλου, να επιστρέψουν αυτά τα οποία πήραν στον φυσικό τους χώρο».

Αναφερόμενος στη διαδρομή που ακολούθησε το πολύτιμο κειμήλιο μετά την κλοπή από το μοναστήρι, ο σεβασμιότατος τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι «με δημοπρασίες για 100 ολόκληρα χρόνια περιεφέρετο στις χώρες της Ευρώπης, για να καταλήξει στην Ουάσιγκτον. Από το 2014 το κατέχει το Μουσείο της Βίβλου, το οποίο έχει μια συνεργασία με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Ερεύνησαν την προέλευσή του και, μετά από πολλές έρευνες, διαπιστώθηκε ότι είναι Ευαγγελιστάριο με αριθμό 220, κωδικοποιημένο, της Μονής Εικοσιφοινίσσης. Τον Ιούνιο του 2020 ανακοινώνει στον Οικουμενικό Πατριάρχη, Βαρθολομαίο, ότι προτίθεται να το επιστρέψει. Ηδη εδώ και δέκα ημέρες το Ευαγγελιστάριο βρίσκεται στο μοναστήρι της Εικοσιφοινίσσης».

Παρουσία Ελπιδοφόρου

Η επίσημη παράδοση του κειμηλίου έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη 29 Σεπτεμβρίου στην Ιερά Σταυροπηγιακή Μονή Παναγίας Εικοσιφοινίσσης παρουσία του αρχιεπισκόπου Αμερικής, Ελπιδοφόρου, που θα εκπροσωπήσει τον Οικουμενικό Πατριάρχη, και του προέδρου του Μουσείου της Βίβλου. Η τελετή θα περιλαμβάνει μια ευχαριστήρια δοξολογία προς την Παναγία για τον επαναπατρισμό του σημαντικού κειμηλίου, την υπογραφή του πρωτόκολλου παράδοσης και παραλαβής και την ανταλλαγή χαιρετισμών.

Η μοναχή Αντωνίνη, στις δηλώσεις της, ευχαρίστησε θερμά και εγκάρδια όλους όσοι συνέβαλαν για την επιστροφή του κειμηλίου, σημειώνοντας ότι «πρώτα από όλους να ευχαριστήσω την Παναγία μας, που Αυτή ευδόκησε να μας φέρει αυτό το κειμήλιο και φώτισε όλους όσοι ασχολήθηκαν».