Οι βελγικές αρχές σφράγισαν την Πέμπτη δύο γραφεία στο Ευρωκοινοβούλιο, στο πλαίσιο μιας ευρύτερης έρευνας για δωροδοκία γύρω από τις δραστηριότητες λόμπι του κινεζικού τεχνολογικού κολοσσού Huawei στην Ευρώπη. Η επιχείρηση επανάφερε μνήμες από το σκάνδαλο του Καταργκέιτ το 2022, όταν το κράτος του Κόλπου κατηγορήθηκε ότι προσπάθησε να επηρεάσει ευρωβουλευτές μέσω δωροδοκιών και δώρων.
Το Καταργκέιτ είχε πυροδοτήσει σχέδια από τους κορυφαίους ηγέτες της ΕΕ για πάταξη της διαφθοράς και των σκοτεινών πρακτικών λόμπι. Ωστόσο, ένα μπλοκ συντηρητικών βουλευτών – συμπεριλαμβανομένης της πολιτικής ομάδας της προέδρου του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ρομπέρτα Μέτσολα – εμπόδισαν τη δημιουργία ενός “κοινού σώματος ηθικής” που θα μπορούσε να φέρει υπόλογους τους νομοθέτες .
Την Πέμπτη αναβίωσαν οι εκκλήσεις για ξεμπλοκάρισμα των απαραίτητων αυτών μεταρρυθμίσεων.
«Αυτές οι εξελίξεις υπογραμμίζουν την κρίσιμη ανάγκη για ισχυρή εποπτεία και λογοδοσία», δήλωσε ο Ρουμάνος Σοσιαλδημοκράτης Βίκτορ Νεγκρέσκου, αντιπρόεδρος του Κοινοβουλίου για θέματα διαφάνειας και καταπολέμησης της διαφθοράς.
Από την πλευρά του, ο Ολλανδός Φιλελεύθερος, Μπαρτ Γκρουτχούις, είπε ότι η Ευρωβουλή πρέπει «να αποδείξει ότι μάθαμε από το Καταργκέιτ… δεν υπάρχουν αν ή αλλά, θα πρέπει να ληφθούν σαφή και ισχυρά μέτρα».
Η δεξιά πλειοψηφία του Ευρωκοινοβουλίου, υπό την ηγεσία του κεντροδεξιού Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος (ΕΛΚ), από την έναρξη της νέας θητείας του, έχει επιβραδύνει την εφαρμογή ενός κοινού οργάνου δεοντολογίας. Το ΕΛΚ είναι η μεγαλύτερη ευρωπαϊκή πολιτική ομάδα και εδώ και καιρό αντιτίθεται στη δημιουργία ενός τέτοιου οργάνου, υποστηρίζοντας ότι θα μπορούσε να μεταβληθεί σε ένα ανεξέλεγκτο πειθαρχικό σώμα για τους βουλευτές. Το ΕΛΚ έχει κωλυσιεργήσει τον διορισμό των εμπειρογνωμόνων του συγκεκριμένου οργάνου και, πριν από δύο εβδομάδες, ψήφισε μαζί με ακροδεξιά κόμματα την περικοπή 110.000 ευρώ που είχαν διατεθεί στο νέο θεσμό.
Κι όμως, ήταν η ίδια η Μέτσολα που προώθησε την ιδέα στον απόηχο του σκανδάλου Καταργκέιτ κατά την περασμένη θητεία. Το όργανο δεοντολογίας ήταν μέρος ενός σχεδίου μεταρρύθμισης 14 σημείων που ξεκίνησε από την Μαλτέζα πρόεδρο του κοινοβουλίου το 2023, το οποίο περιελάμβανε επίσης την ευαισθητοποίηση σχετικά με τις υποχρεώσεις διαφάνειας και ζητήματα σύγκρουσης συμφερόντων, καθώς και εκπαίδευση για καταγγελίες.
Η Μέτσολα «δεν κατάφερε να λάβει τα απαραίτητα μέτρα για να ξεφύγει από την αδιαφάνεια που επιτρέπει τέτοιες πρακτικές» που στήριξαν το Καταργκέιτ και παίζουν ρόλο στις νέες κατηγορίες για δωροδοκία της Huawei, δήλωσε η Μανόν Όμπρι, συμπρόεδρος της ομάδας της Αριστεράς.
Ο Λοράν Βίντσε, επικεφαλής νομοθέτης του ΕΛΚ στην επιτροπή συνταγματικών υποθέσεων, απέρριψε την Πέμπτη τη σύνδεση μεταξύ της νέας έρευνας για δωροδοκία και του οργάνου δεοντολογίας. «Κανένας νόμος ή φορέας δεοντολογίας δεν θα είναι ποτέ αρκετός για να αποτρέψει κάθε παράτυπη ή ακόμα και εγκληματική δραστηριότητα», είπε, προσθέτοντας ότι περίπου το 85 τοις εκατό των μελών του ΕΛΚ απέρριψε το όργανο ηθικής κατά τη δημιουργία του.
Αντίθετα, ο Βίντσε έστρεψε το δάχτυλο στις βελγικές αρχές: «Είναι ανησυχητικό το γεγονός ότι το Καταργκέιτ δεν έχει οδηγήσει μέχρι στιγμής σε κατηγορίες κατά των ευρωβουλευτών, ενώ πρόσφατα διέρρευσε μια νέα βελγική έρευνα, που αμαυρώνει περαιτέρω τη φήμη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου».
«Καλώ για μεγαλύτερο επαγγελματισμό από τις βελγικές αρχές, ειδικά όταν οι δηλώσεις τους επηρεάζουν το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ως θεσμικό όργανο», είπε ο Βίντσε.
Άλλοι ευρωβουλευτές όμως ζήτησαν αυστηρότερες απαιτήσεις διαφάνειας, συμπεριλαμβανομένης της τελικής έναρξης λειτουργίας του φορέα δεοντολογίας.
«Αυτό το νέο σκάνδαλο διαφθοράς αποκαλύπτει για άλλη μια φορά τις αποτυχίες των ευρωπαϊκών θεσμών στη διασφάλιση της ακεραιότητας των ευρωπαίων εκπροσώπων και της προστασίας της δημοκρατίας», είπε η Όμπρι.
Ένα από τα τελευταία βήματα του μεταρρυθμιστικού σχεδίου 14 σημείων της Μετσόλα περιλαμβάνει νέους κανονισμούς διαφάνειας για τη διοίκηση της Ευρωβουλής και βρίσκεται σε διαδικασία επίσημης έγκρισης. Οι βουλευτές θα πρέπει να δηλώνουν συναντήσεις με εκπροσώπους ομάδων συμφερόντων και εκπροσώπους τρίτων χωρών σε μια βάση δεδομένων, χωρίς να πρέπει να αποκαλύπτουν τα ονόματα των ατόμων που συναντούν.
Υπάρχει όμως μια ειδοποιός διαφορά: τα μέλη των πολιτικών ομάδων, σε αντίθεση με το διοικητικό προσωπικό, θα πρέπει να αναφέρουν τις συναντήσεις τους μόνο σε εθελοντική βάση, και μέχρι στιγμής μόνο οι Φιλελεύθεροι, το Renew Europe, οι Πράσινοι και η Αριστερά επιβεβαίωσαν ότι θα ζητήσουν από τους βουλευτές τους να δηλώνουν τις συναντήσεις τους. Δύο αξιωματούχοι δήλωσαν ότι οι πολιτικές ομάδες του Κοινοβουλίου διαπραγματεύονται επί του παρόντος για να ακολουθήσουν ένα κοινό σύστημα δήλωσης συνεδριάσεων. Με τις νέες καταγγελίες της Πέμπτης για δωροδοκία, διαφθορά, πλαστογραφία εγγράφων και ξέπλυμα βρώμικου χρήματος, αναμένεται να αυξηθεί περαιτέρω η πίεση στα μέλη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου να πατάξουν τις πρακτικές κακόβουλου λόμπινγκ.
