Το πολυσυζητημένο νομοσχέδιο του Υπουργείου Παιδείας που πρόσφατα υπερψηφίστηκε από το Κοινοβούλιο θέτει τις προϋποθέσεις για μια ριζική βελτίωση της παρεχόμενης εκπαίδευσης στα Πανεπιστήμια. Αρκεί να σταθούν στο ύψος των ευθυνών τους όλοι οι εμπλεκόμενοι και να μην ξεθάβονται τα τσεκούρια του πολέμου χωρίς λόγο. Και φυσικά ενθυμούμενοι πάντα ότι καλύτερη Παιδεία σημαίνει αυτόματα καλύτερη κοινωνία.
Υπήρξε μεγάλη συζήτηση κι έντονη διαφωνία για την ίδρυση Πανεπιστημιακής Αστυνομίας – σύσσωμη η αντιπολίτευση, οι φοιτητικοί σύλλογοι, οι Πρυτανικές Αρχές αντέδρασαν. Ωστόσο, δε διαφώνησε ούτε ένας στην ανάγκη βελτίωσης της ασφάλειας στο χώρο του Πανεπιστημίου και στην ανάγκη φύλαξης των κτιρίων. Είναι φανερά μάταιο να περιμένει κανείς «αυτοκάθαρση» – δεν έγινε τόσα χρόνια, δε θα γίνει ποτέ και στο μεταξύ τα πράγματα γίνονται όλο και χειρότερα! Υπάρχουν Ιδρύματα που φοβάσαι να κυκλοφορήσεις, πιο βρώμικα από τρώγλη, που λειτουργούν ως μήτρες αναρχικών κι εμπόρων ναρκωτικών – αυτά δεν είναι θέματα του Πανεπιστημίου και του υπουργείου Παιδείας, είναι θέματα που αφορούν στην προστασία του πολίτη και στη Δικαιοσύνη. Κανένα αυτοδιοίκητο δεν απειλείται από την εφαρμογή του νόμου, από την προστασία των χώρων και τον έλεγχο της κυκλοφορίας για να μην παρεισφρέουν στοιχεία που εκμεταλλεύονταν το μέχρι σήμερα καθεστώς ασυδοσίας.
Γνωρίζω και σέβομαι απόλυτα ότι μια μερίδα συμπολιτών μας έχει μνήμες από την εποχή της πραγματικής δίωξης των φοιτητών επί χούντας. Όμως είναι λαϊκισμός του αισχίστου είδους να συγκρίνεται εκείνη η σκοτεινή εποχή με τη σημερινή: κανείς φοιτητής και καμιά ιδέα δε διώκεται από την αποτροπή του εγκλήματος και την τήρηση της τάξης όπως την ορίζει το Σύνταγμα. Από εκεί και πέρα, η αστυνομία οφείλει να λειτουργεί όπως ο VAR στο ποδόσφαιρο: μπορεί να μην την έχουμε συνηθίσει και να μας ξενίζει η παρουσία της, ωστόσο λόγο να τη φοβούνται έχουν μόνο οι παραβάτες. Μακάρι σύντομα να φτάσουμε στο σημείο να μην είναι απαραίτητη: θα σημαίνει ότι έχει επικρατήσει κουλτούρα σεβασμού του χώρου και του θεσμού του Πανεπιστημίου. Σήμερα όμως δεν υπάρχει αυτός ο σεβασμός, και είναι η ώρα να μπει πάτος στο βαρέλι! Και να εγγυηθούν άπαντες ότι δε θα υπάρξουν φαινόμενα αυταρχισμού και κατάχρησης εξουσίας!
Ιδιαίτερο θόρυβο προκάλεσε και η επαναφορά της βάσης του 10, παρ’ότι κάθε Σεπτέμβρη με την ανακοίνωση των βάσεων καθίστατο όλο και πιο σαφής η ανάγκη να επαναφερθεί. Ποιο το νόημα να μπαίνει κανείς σε μια Σχολή γράφοντας το όνομά του στην κόλλα των εξετάσεων; Πολλοί θα μπουν έτσι, πολύ λιγότεροι θα φοιτήσουν, ακόμη λιγότεροι θα αποφοιτήσουν και πραγματικά ελάχιστοι θα ωφεληθούν – ένα πανεπιστημιακό τμήμα με τόσο χαμηλή βάση πιθανότατα είναι μια μηχανή παραγωγής άνεργων πτυχιούχων. Δεν παραγνωρίζω τις βραχυχρόνιες συνέπειες, τμήματα θα μείνουν σχεδόν άδεια, τοπικές οικονομίες θα υποφέρουν και πολλοί γονείς και μαθητές θα βρεθούν μπροστά σε κρίσιμες αποφάσεις πολύ νωρίς. Όμως είναι πάγιο αίτημα της κοινωνίας, η φοίτηση στο Πανεπιστήμιο και η αποφοίτηση από αυτό να σημαίνουν κάτι για τον φοιτητή και το επαγγελματικό του μέλλον. Χρειάζονται λιγότεροι αλλά πιο εξειδικευμένοι πτυχιούχοι σε ευθεία σύνδεση με την αγορά εργασίας. Και φυσικά χρειάζεται κρατική μέριμνα και διέξοδοι για όσους δεν τα καταφέρουν: το δημοφιλές «ταξικό» επιχείρημα περί δυνατότητας των πιο ευκατάστατων να σπουδάσουν τα παιδιά τους ιδιωτικά οφείλει να ακυρώνεται στην πράξη από τα προγράμματα και τα εναλλακτικά σχέδια δράσης για τους μη φοιτητές. Είναι ακόμη στην αρχή αυτή η προσπάθεια, όμως το να φέρουν όλοι τον τίτλο του φοιτητή απλώς μεταθέτει το πρόβλημα για αργότερα.
Μεγάλη κουβέντα και για την οριοθέτηση του χρόνου φοίτησης και τους λεγόμενους «αιώνιους» φοιτητές, χωρίς κανένα αντίκρυσμα: το Πανεπιστήμιο οφείλει να έχει εξασφαλισμένες δικλείδες ασφαλείας για όσους εμφανώς ενδιαφέρονται να συνεχίσουν τις σπουδές τους αλλά λόγω ανάγκης, εργασίας, στράτευσης ή οποιάσδηποτε άλλης δυσκολίας καθυστερούν περισσότερο του επιτρεπτέου. Ιδιαίτερα οι φοιτητές αυτοί δικαιούνται το σεβασμό και τη βοήθεια όλων – και οι καλοί λογαριασμοί κάνουν τους καλούς φίλους. Κάθε σχολή οφείλει να έχει συγκεκριμένο, αμετάβλητο κανονισμό σπουδών και όλες εκείνες τις δομές που εγγυώνται στήριξη σε όσους καθυστερούν ή δυσκολεύονται. Παράλληλα να υπάρχει σαφέστατο πλαίσιο αξιολόγησης των διδασκόντων. Το υποκριτικό όμως είναι ότι κόπτονται για τους αιώνιους φοιτητές αυτοί που μόνο στόχο έχουν την παράταση της φοιτητικής ιδιότητας γιατί βολέυονται παντοιοτρόπως – ε, αυτοί ακριβώς πρέπει να ξεβολευτούν!
Ξεπερνώντας λοιπόν όλες τις ιδεοληψίες και τις αγκυλώσεις, καθίσταται σαφές γιατί το Νομοσχέδιο είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση, η κοινωνία απαιτεί να γίνουν πολλά ακόμη. Γιατί το Πανεπιστήμιο είναι βέβαια οι κτιριακές υποδομές, είναι όμως πρωτίστως οι Αρχες, οι διδάσκοντες, οι εργαζόμενοι και οι φοιτητές. Όλοι μας έχουμε ευθύνη για την κατάντια του, οι πιο πολλοί όχι γιατί παρανομήσαμε αλλά γιατί κοιτάξαμε πως θα πάρουμε το πτυχίο και θα απεμπλακούμε από τα κακώς κείμενα. Η διαχρονική κακοποίηση του χώρου και του θεσμού του Πανεπιστημίου κι ο σταδιακός υποβιβασμός του σε ένα χώρο συναλλαγής, διαπλοκής και ισορροπίας συμφερόντων έγινε από κάποιους που εκμεταλλεύτηκαν τη θέση τους, κυρίως όμως έγινε με τη σιωπηρή ανοχή όλων μας, είτε από τη θέση του φοιτητή είτε από τη θέση του γονέα
Είναι η ώρα λοιπόν να πάμε μπροστά, για ένα Πανεπιστήμιο πιο ανθρώπινο, πιο ζωντανό, πιο εξωστρεφές. Οι συνεχείς διαχρονικές διακρίσεις των αποφοίτων των ελληνικών Πανεπιστημίων καταδεικνύουν ότι υπάρχει η μαγιά για ακόμη καλύτερο μέλλον, φτάνει επιτέλους το Πανεπιστήμιο να εκμεταλλευτεί το δυναμικό του και να προστατέψει τον εαυτό του. Και θεωρώ ότι το πρώτο βήμα μόλις έγινε.
*Αχιλλέας Κέλλας, Πολιτικός Μηχανικός, Γενικός Γραμματέας Δ.Ε ΤΕΕ Κεντρικής και Δυτικής Θεσσαλίας.
