Έλεγε ο Ινοχ Πάουελ, ο άνθρωπος που έσπειρε τον σπόρο του λαϊκισμού και του ρατσισμού στο βρετανικό Συντηρητικό Κόμμα στα τέλη της δεκαετίας του ’60, ότι κάθε πολιτική σταδιοδρομία καταλήγει αναπόφευκτα στην αποτυχία. Ακόμη δεν έχει γραφτεί το τελευταίο κεφάλαιο της πορείας του Μπόρις Τζόνσον, αλλά έναν μόλις χρόνο από την εκλογική του νίκη τον Δεκέμβριο του 2019 το άστρο του πιο δημοφιλούς βρετανού πολιτικού των τελευταίων δεκαετιών έχει ξεθωριάσει.
Η είδηση για την άφιξη του εμβολίου, του ιερού Γκράαλ στο οποίο είχαν εναποθέσει όλες τις ελπίδες τους οι άνθρωποι της Ντάουνινγκ Στριτ, δεν έχει βελτιώσει τη δημοτικότητα του βρετανού πρωθυπουργού. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε την περασμένη Παρασκευή, το 56% των Βρετανών έχει αρνητική άποψη για τον Τζόνσον, έναντι 35% που εξακολουθεί να τον υποστηρίζει.
Η κυβέρνηση που υποσχέθηκε μια επανάσταση στις υποδομές και την τεχνολογία που θα εξασφάλιζε ευημερία για όλους επωφελήθηκε από μια εξαίρεση στους κανόνες της ΕΕ για να πηδήξει την ουρά και να ανακοινώσει πρώτη το καλό νέο ενός εμβολίου που παρασκευάστηκε με γερμανικό κεφάλαιο και αναπτύχθηκε από γερμανούς επιστήμονες. Η ομάδα που ανακοίνωσε το τέλος της γραφειοκρατίας και τον θρίαμβο της αποτελεσματικότητας παγιδεύτηκε τις τελευταίες ημέρες σε μια συζήτηση για το αν το “ scotch egg” (το σκωτσέζικο αυγό) μπορεί να θεωρηθεί «ουσιώδης τροφή». Κατά πόσον δηλαδή οι παμπ μπορούν να σερβίρουν αλκοόλ αν συνοδεύει αυτό το τόσο δημοφιλές πιάτο, όπως απαιτεί ο νόμος.
Ο πολιτικός που οραματίστηκε μια παγκόσμια στρατηγική, την Global Britain, με την οποία η χώρα θα ανακτούσε τον ρόλο της στον κόσμο μετά το Brexit, κατέληξε να αναζωπυρώσει το κίνημα ανεξαρτησίας της Σκωτίας, να ερεθίσει την ερχόμενη αμερικανική κυβέρνηση και να αυξήσει την απόστασή του από την ΕΕ. Τελειώνει τον χρόνο, δε, με την ανταρσία σχεδόν 60 συντηρητικών βουλευτών που θέτει σε κίνδυνο την κοινοβουλευτική πλειοψηφία.
Παραδόξως, κανείς δεν είναι πραγματικά δυσαρεστημένος. Ο Τζόνσον δεν εξαπάτησε κανέναν. «Ολοι ήξεραν ότι ο Τζόνσον θα ήταν μια καταστροφή», λέει ο Φίνταν Ο’ Τουλ, ο ιρλανδός συγγραφέας που έχει περιγράψει με τον καλύτερο τρόπο τη σημερινή Αγγλία και την πολιτική της τάξη. «Οσοι τον γνώριζαν, καταλάβαιναν ότι ήταν ένας τεμπέλης, δειλός και εγωκεντρικός, που ελάχιστα ενδιαφερόταν για τις λεπτομέρειες της διακυβέρνησης».
Ο Τζόνσον δεν είναι υπεύθυνος για μια πανδημία που αιφνιδίασε όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου και έστειλε τον ίδιο στο νοσοκομείο. Είναι υπεύθυνος, αντίθετα, για το ότι η Βρετανία είναι η ευρωπαϊκή χώρα με τους περισσότερους θανάτους από Covid-19 (πάνω από 60.000) και το ότι το ΑΕΠ του 2020 θα είναι μειωμένο κατά 11,3%. Η πρώτη απάντηση στην απειλή ήταν μια σειρά από κοινοτοπίες, όπως το να τραγουδάς δύο φορές το «Να ζήσεις» για να υπολογίζεις τον χρόνο που χρειάζεται για να πλένεις τα χέρια σου, καθώς και η «ανοσία της αγέλης», το να αφήσεις να πεθάνουν δηλαδή μερικές δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι για να λυθεί το πρόβλημα.
Η διόρθωση ήταν δραστική, με μια καραντίνα που παρατάθηκε περισσότερο χρόνο από την υπόλοιπη Ευρώπη και βύθισε την οικονομία σε χειμερία νάρκη. Εγιναν καταστροφικά λάθη, με αποτέλεσμα μεταξύ άλλων να υπάρξουν 25.000 θάνατοι σε οίκους ευγηρίας. Εγκαταλείφθηκε πρόωρα το σύστημα ιχνηλάτησης, για να επιστρέψει λίγες εβδομάδες αργότερα. Δόθηκαν ανόητες υποσχέσεις, όπως το ότι «θα απαλλαγούμε από την πανδημία μέχρι τη Μεγάλη Εβδομάδα … το καλοκαίρι … τα Χριστούγεννα».
«Δεν είμαστε πια μια μεγάλη δύναμη», είπε πριν από έναν μήνα ο πρώην πρωθυπουργός Τζον Μέιτζορ. «Ούτε θα ξαναγίνουμε ποτέ. Σε έναν κόσμο με 8 δισεκατομμύρια κατοίκους, οι Βρετανοί είναι λιγότερο από 1%».
Η παραίτηση του Ντόμινικ Κάμινγκς, που ήταν στενός συνεργάτης του Τζόνσον και ο ιδεολόγος του Brexit, ανακούφισε πολλούς συντηρητικούς, αποκάλυψε όμως μια άβολη πραγματικότητα: ο πρωθυπουργός δεν έχει κανένα σχέδιο για τη χώρα και ο κατακερματισμός της κοινοβουλευτικής του ομάδας μπορεί να καταστήσει το Ηνωμένο Βασίλειο ακυβέρνητο.
*O Ράφα ντε Μιγκέλ είναι ανταποκριτής της El Pais στο Λονδίνο
