Σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post, το κόμμα του Μασκ βρίσκεται αντιμέτωπο με μεγάλες και σοβαρές προκλήσεις, που κυμαίνονται από το αμερικανό πολιτικό σύστημα που ευνοεί το δικομματικό μοντέλο μέχρι και τα εμπόδια από την ίδια του την ιδιοσυγκρασία.
Ο πλουσιότερος άνθρωπος στον κόσμο δήλωσε το Σάββατο ότι ίδρυσε ένα νέο πολιτικό κόμμα στις ΗΠΑ, το οποίο – σύμφωνα με εκείνον – «θα αντιπροσωπεύει το 80% των κεντρώων ψηφοφόρων».
Ο CEO της Tesla, Έλον Μασκ, πέρυσι χρησιμοποίησε τον πλούτο του για να υποστηρίξει τον Ντόναλντ Τραμπ στην προεκλογική του εκστρατεία, καθιστώντας τον «τον μεγαλύτερο πολιτικό δωρητή της χώρας». Αργότερα ηγήθηκε του Τμήματος Κυβερνητικής Αποδοτικότητας (DOGE) της κυβέρνησης Τραμπ με στόχο τον περιορισμό των κρατικών δαπανών. Ωστόσο, πλέον φαίνεται ότι δεν υποστηρίζει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, αλλά και τους περισσότερους Ρεπουμπλικανούς που βρίσκονται στο Κογκρέσο.
Την επόμενη ημέρα, λοιπόν, από την υπογραφή του «μεγάλου και ωραίου» νομοσχεδίου του Τραμπ, ο Μασκ ανακοίνωσε πώς θα ιδρύσει το «Κόμμα της Αμερικής», για να «δώσει πίσω στους πολίτες την ελευθερία τους».
Σύμφωνα με ανάλυση της Washington Post όμως, το κόμμα του Μασκ βρίσκεται αντιμέτωπο με μεγάλες και σοβαρές προκλήσεις, που κυμαίνονται από το αμερικανό πολιτικό σύστημα που ευνοεί το δικομματικό μοντέλο μέχρι και τα εμπόδια από την ίδια του την ιδιοσυγκρασία.
Ακολουθούν μερικά από τα μεγαλύτερα εμπόδια για το κόμμα του Έλον Μασκ, σύμφωνα με το δημοσίευμα της αμερικανικής εφημερίδας:
Θεσμικά εμπόδια και κανόνες ψηφοδελτίων
Το εκλογικό σύστημα των ΗΠΑ, ότι «ο νικητής τα παίρνει όλα» δεν είναι συμπεριλαμβάνει τα τρίτα κόμματα.
Σύμφωνα με τον Hans Noel, καθηγητή πολιτικής ιστορίας και πολιτικής μεθοδολογίας στο Πανεπιστήμιο Georgetown, «οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν έχουν θεσμούς που να επιτρέπουν σε τρίτα κόμματα να είναι επιτυχημένα. Πρέπει να κερδίσεις ολοκληρωτικά για να πάρεις οτιδήποτε».
Και συνέχισε: «Δεν είναι όπως σε άλλες Δημοκρατίες όπου ξεκινάς ένα μικρό κόμμα παίρνεις το 20 ή 30% των ψήφων και στη συνέχεια παίρνεις κάποιο μερίδιο των εδρών στο νομοθετικό σώμα και μπορείς να ξεκινήσεις από εκεί».
Πέρα από το πώς είναι διαμορφωμένο το πολιτικό σύστημα, εάν ο Μασκ θέλει να στηρίξει ομοσπονδιακούς υποψηφίους σε διαφορετικές πολιτείες ή να προωθήσει έναν υποψήφιο για προεδρία σε τρίτο κόμμα, θα πρέπει να συμμορφωθεί με τις ποικίλες απαιτήσεις που υπάρχουν για να μπει στα ψηφοδέλτια.
Η Ομοσπονδιακή Εκλογική Επιτροπή έχει κανόνες και απαιτήσεις για την εγγραφή ενός νέου πολιτικού κόμματος, όπως και οι πολιτείες, που συχνά περιλαμβάνουν απαιτήσεις κατοικίας και συλλογή υπογραφών από ψηφοφόρους.
Ο Mac McCorkle, καθηγητής στη Σχολή Δημόσιας Πολιτικής Sanford στο Πανεπιστήμιο Duke, δήλωσε ότι τα κριτήρια για τα ψηφοδέλτια θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα «τρομακτικό» πρόβλημα
«Για να μπει στο ψηφοδέλτιο, θα υπάρξουν πολλές απαιτήσεις συλλογής υπογραφών», δήλωσε ο McCorkle, ο οποίος ήταν στο παρελθόν σύμβουλος των Δημοκρατικών, συμπληρώνοντας παράλληλα ότι πιθανότατα έχει αρκετά χρήματα για να μπορέσει να το κάνει αυτό.
Αυτές οι απαιτήσεις έχουν προκαλέσει πολλά πρποβλήματα σε υποψηφίους τρίτων κομμάτων. Κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών του 2024, κανένας αξιοσημείωτος υποψήφιος τρίτου κόμματος δεν εμφανίστηκε στα ψηφοδέλτια σε καμία από τις 50 πολιτείες.
Ιστορικά εμπόδια και πρόσφατες προκλήσεις
Πολιτικά κόμματα εκτός του αμερικανικού δικομματικού συστήματος υπάρχουν εδώ και πολύ καιρό, αλλά η εθνική τους απήχηση ήταν πάντα περιορισμένη.
Η τελευταία φορά που ένας προεδρικός υποψήφιος που δεν ήταν Ρεπουμπλικανός ή Δημοκρατικός κέρδισε ψήφους ήταν το 1968, όταν πέντε νότιες πολιτείες ψήφισαν τον υποψήφιο του Αμερικανικού Ανεξάρτητου Κόμματος, Τζορτζ Γουάλας.
Ο δισεκατομμυριούχος Ρος Περό πήρε περίπου το 19% της λαϊκής ψήφου το 1992 αλλά δεν πήρε εκλέκτορες. «Ο Περό τα πήγε εκπληκτικά καλά… αλλά δεν ήρθε πρώτος σε καμία πολιτεία, και ο τρόπος με τον οποίο λειτουργεί το σύστημα, σημαίνει ότι δεν είχε τίποτα», δήλωσε ο Νοέλ.
Η υποψηφιότητα του Ραλφ Νάντερ για την προεδρία το 2000 με το Κόμμα των Πρασίνων, όπως υποστηρίζουν οι ειδικοί, συνέβαλε σε ένα τόσο αμφίρροπο αποτέλεσμα στη Φλόριντα που ο Ρεπουμπλικάνος Τζορτζ Μπους κέρδισε τις εκλογές μόνο μετά την παρέμβαση του το Ανώτατου Δικαστηρίου. Παρόλα αυτά, ο Νάντερ έλαβε μηδενικές εκλογικές ψήφους.
Οι ανεξάρτητοι γερουσιαστές Μπέρνι Σάντερς (Βερμόντ) και Άνγκους Κινγκ (Μέιν), συνεργάζονται με τους Δημοκρατικούς. Δύο πρώην γερουσιαστές που εγκατέλειψαν το Δημοκρατικό Κόμμα και έγιναν ανεξάρτητοι ενώ ήταν ακόμη στην εξουσία, η Κίρστεν Σίνεμα από την Αριζόνα και ο Τζο Μάντσιν ΙΙΙ από τη Δυτική Βιρτζίνια, δεν έθεσαν υποψηφιότητα το 2024. Ο Τζάστιν Άμας εκπροσώπησε το Μίσιγκαν στη Βουλή των Αντιπροσώπων, ξεκινώντας ως Ρεπουμπλικάνος, αλλά εγκατέλειψε το κόμμα το 2019 και έγινε Φιλελεύθερος το 2020. Αφού σκέφτηκε μια φιλελεύθερη προεδρική υποψηφιότητα, αποφάσισε να μην επιδιώξει επανεκλογή.
Πεδίο εφαρμογής και στρατηγική
Ο Μασκ έγραψε το Σάββατο στο X ότι στόχος του είναι οι ενδιάμεσες εκλογές του επόμενου έτους.
Παρομοίασε τη στρατηγική του με την τακτική του Έλληνα στρατηγού, Επαμεινώνδα, εναντίον των Σπαρτιατών: «Εξαιρετικά συγκεντρωμένη δύναμη σε μια ακριβή τοποθεσία στο πεδίο της μάχης».
Ο Μασκ είχε προηγουμένως σκεφτεί τη δυνατότητα να επηρεάσει τη σύνθεση του Κογκρέσου, εστιάζοντας σε έναν μικρό αριθμό εδρών στη Γερουσία και τη Βουλή των Αντιπροσώπων, αλλά δεν έχει κατονομάσει συγκεκριμένους στόχους.
«Δεδομένων των οριακών διαφορών στο νομοθετικό σώμα, αυτό θα ήταν αρκετό για να εξασφαλίσει καθοριστική ψήφο σε αμφιλεγόμενους νόμους, διασφαλίζοντας ότι εξυπηρετούν την πραγματική βούληση του λαού», έγραψε ο Μασκ στο X την Παρασκευή.
Αν και ο καθηγητής ΜακΚόρκλ πιστεύει ότι οι υποψήφιοι του Μασκ δεν θα κερδίσουν, είπε ότι μπορούν να λειτουργήσουν ως «παράγοντες πρόκλησης σύγχυσης» υπονομεύοντας τους Ρεπουμπλικάνους υποψήφιους και συγκεντρώνοντας αρκετές ψήφους για να κάνουν τη διαφορά σε αμφίρροπες πολιτείες όπως η Βόρεια Καρολίνα. Οι υποψήφιοι του Μασκ θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις ενδιάμεσες εκλογές, όταν «πιθανότατα θα υπάρξει μείωση των ψηφοφόρων MAGA», δήλωσε ο ΜακΚόρκλ.
Ο Μασκ αντιτίθεται στο φορολογικό νομοσχέδιο που ψήφισαν οι Ρεπουμπλικάνοι και υπέγραψε ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα. Μια πλειοψηφία Αμερικανών αντιτίθεται επίσης σε αυτό, σύμφωνα με δημοσκόπηση της Washington Post-Ipsos που διεξήχθη τον περασμένο μήνα. Το 63% του κοινού στη δημοσκόπηση δήλωσε ότι η εκτιμώμενη αύξηση των χρεών κατά 3 τρισεκατομμύρια δολάρια είναι απαράδεκτη.
Ο ΜακΚόρκλ υποστήριξε ότι η αντίθεση του δισεκατομμυριούχου στις δαπάνες δεν αποτελεί ακόμη μακροπρόθεσμη στρατηγική του κόμματος και ότι τα τεράστια ομοσπονδιακά συμβόλαια που εξασφαλίζονται από τις εταιρείες που διευθύνει θα μπορούσαν να υπονομεύσουν το μήνυμά του: «Ο τύπος που έχει περισσότερες κυβερνητικές συμβάσεις από ό,τι μπορεί κανείς να φανταστεί, θα είναι το πρόσωπο των Φιλελεύθερων; Δεν ξέρω».
Διχασμός στο κοινό του
Το Σάββατο, ο Μασκ φάνηκε να συμφωνεί με έναν χρήστη στο X που παρουσίασε μια κομματική πλατφόρμα που ζητά τη μείωση του εθνικού χρέους, τον εκσυγχρονισμό του στρατού με τεχνητή νοημοσύνη και ρομποτική, την υποστήριξη της ελευθερίας του λόγου, την υποστήριξη της τεχνολογίας και της γεννητικότητας καθώς και υιοθέτηση κεντρώων πολιτικών σε όλους τους υπόλοιπους τομείς.
Ωστόσο, το 80% του «κέντρου» που ο Μασκ λέει ότι επιδιώκει, σύμφωνα με τον Νόελ, δεν έχει απαραίτητα την απαιτούμενη συνοχή για να σχηματίσει ένα πολιτικό κόμμα. «Οι άνθρωποι έχουν δεσμούς με τα υπάρχοντα κόμματα και είναι απογοητευμένοι μαζί τους και δεν τους αρέσουν. Έχουν ανησυχίες, αλλά δεν υπάρχει κάποια εκλογική περιφέρεια που μπορεί να διεκδικήσει. Τι κυνηγάει;…Αυτό το 80% δεν είναι καθόλου ξεκάθαρο».
Συγκέντρωση πολιτικών συμμάχων
Στον απόηχο της αποχώρησής του από την ομοσπονδιακή κυβέρνηση και της επακόλουθης ρήξης του με τον Τραμπ και τους Ρεπουμπλικάνους, η επιρροή του Μασκ στο κόμμα φαίνεται να μειώνεται. Ο σύμμαχος του Τραμπ, Τζέιμς Φίσμπακ, έχει ήδη δηλώσει ότι ιδρύει μια ισχυρή επιτροπή πολιτικής δράσης για να δυσκολέψει τις πολιτικές προσπάθειες του Μασκ.
Ενώ ο πλούτος του Μασκ έχει εξυπηρετήσει τις πολιτικές του κινήσεις, τα ισχυρά πολιτικά κόμματα μπορούν να συγκεντρώσουν χρήματα από δίκτυα ενδιαφερόμενων ψηφοφόρων, δήλωσε ο Νόελ.
«Μέσω αυτής της διαδικασίας αποκτάς επαφή με πολλούς ανθρώπους που όχι μόνο σου δίνουν χρήματα, αλλά μπορεί να κάνουν και άλλα πράγματα για σένα — ή τουλάχιστον να σε ψηφίσουν», δήλωσε.
Ένα νέο κόμμα, πρόσθεσε, θα χρειαστεί ασυνήθιστα αφοσιωμένους ψηφοφόρους με την ενέργεια να κάνουν προεκλογικές εκστρατείες, ακόμη και μετά από αρχικές ήττες. «Δεν αγοράζεται αυτό», είπε.
Υπάρχει τουλάχιστον ένας Ρεπουμπλικανός στο Κογκρέσο με φιλελεύθερη σκέψη και απέχθεια στις δαπάνες, τον οποίο ο Μασκ συνεχίζει να υποστηρίζει: ο βουλευτής Τόμας Μάσι (Κεντάκι). Δύο μη Ρεπουμπλικανικές ομάδες, η Libertarian National Committee και η κεντρώα πολιτική ομάδα No Labels, λένε ότι θέλουν να συνεργαστούν με τον Μασκ.
Υπομονή
Θα μπορέσει ένας ιδιόρρυθμος δισεκατομμυριούχος, ευρέως γνωστός για την τάση του να αψηφά τους κανόνες και να θέτει φιλόδοξους στόχους για τις ομάδες του και τον σχεδιασμό διαστημόπλοιων και ηλεκτρικών αυτοκινήτων, να ανεχτεί τις ατελείωτες διαδικασίες για να υποβάλει υποψήφιους σε ψηφοδέλτια μόνο και μόνο για να χάσουν ενδεχομένως τις εκλογές;
Ο Νοέλ και ο ΜακΚόρκλ λένε ότι ίσως χρειαστεί να αντιμετωπίσει ήττες του κόμματος πριν δει πολιτική επιτυχία.
«Δεν είμαι σίγουρος ότι έχει την υπομονή», είπε ο ΜακΚόρκλ. «Πώς θα ελέγξει τους υποψηφίους; Θα υπάρξουν πολλοί wannabes που θα σκεφτούν: «Ο Έλον Μασκ θα με χρηματοδοτήσει. Γιατί όχι;»… Έτσι, μπορεί να βρεθεί εκτεθειμένος αν προσπαθήσει να βάλει πολλούς ανθρώπους στα ψηφοδέλτια».
Ο Μασκ κατάλαβε νωρίτερα φέτος – με σκληρό τρόπο – ότι υπάρχουν όρια στην επίδραση που έχουν τα χρήματα στην πολιτική. Οι ομάδες του επένδυσαν πάνω από 20 εκατομμύρια δολάρια για να στηρίξουν έναν υποψήφιο στις εκλογές για το Ανώτατο Δικαστήριο του Ουισκόνσιν. Η αναμέτρηση κόστισε συνολικά πάνω από 100 εκατομμύρια δολάρια. Παρά τις δαπάνες και τη γεμάτη υπερβολές ρητορική του Μασκ, ο οποίος υποστήριξε ότι το αποτέλεσμα θα μπορούσε να καθορίσει την πορεία του δυτικού πολιτισμού λόγω των επιπτώσεών του για την ατζέντα Τραμπ, τελικά κέρδισε η φιλελεύθερη υποψήφια Σούζαν Κρόφορντ.
Ο Μασκ εμφανίζεται επίσης να σκέφτεται τους τελευταίους μήνες πόσα χρήματα πρέπει να συνεχίσει δαπανά για πολιτικούς σκοπούς.
Μετά την ήττα του υποψηφίου του στο Ουισκόνσιν, ο Μασκ είχε δηλώσει ότι σχεδιάζει να περιορίσει κατά πολύ τις δαπάνες του για την πολιτική στο μέλλον, αφήνοντας όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να επανέλθει δυναμικά εάν δει τον λόγο να το κάνει.
Ο ΜακΚόρκλ λέει ότι δεν μπορεί να πιστέψει πως ο Μασκ θα περάσει «την υπόλοιπη ζωή του προσπαθώντας να δημιουργήσει νέο κόμμα». «Νομίζω ότι όλο αυτό έχει να κάνει με τη σύγκρουσή του με τον Τραμπ και με την προσπάθειά του να πλήξει την πολιτική κληρονομιά του Τραμπ αυτή τη στιγμή», κατέληξε ο καθηγητής.
