Με τρόπο που θα ζήλευαν και οι πιο ευφάνταστοι σεναριογράφοι του Χόλιγουντ εξελίσσεται ο πόλεμος στην Ουκρανία, τόσο σε διπλωματικό, όσο και σε επίπεδο μυστικών υπηρεσιών, καθώς, μια νέα φονική βομβιστική επίθεση στη Μόσχα την Τετάρτη, ακολούθησε την παρουσίαση του νέου ειρηνευτικού σχεδίου από τον Ζελένσκι. Το απόγευμα της Τετάρτης, τρεις άνθρωποι – μεταξύ των οποίων δύο αστυνομικοί – σκοτώθηκαν σε έκρηξη στη Μόσχα, σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές.
Δύο αστυνομικοί της τροχαίας είδαν ένα «ύποπτο άτομο» κοντά σε ένα περιπολικό στην οδό Yeletskaya της πόλης και, όταν πλησίασαν τον ύποπτο για να τον συλλάβουν, εξερράγη ένας εκρηκτικός μηχανισμός, σύμφωνα με την Ερευνητική Επιτροπή της Ρωσίας.
Σύμφωνα με ρωσικά μέσα ενημέρωσης, το τρίτο θύμα ήταν ο ύποπτος, αλλά αυτό δεν έχει επιβεβαιωθεί επίσημα.
Η έκρηξη σημειώθηκε κοντά στο σημείο όπου ένας ανώτερος Ρώσος στρατηγός σκοτώθηκε σε βομβιστική επίθεση με αυτοκίνητο στην πρωτεύουσα τη Δευτέρα. Ο υποστράτηγος Φανίλ Σαρβάροφ σκοτώθηκε όταν εξερράγη εκρηκτικός μηχανισμός που είχε τοποθετηθεί κάτω από ένα αυτοκίνητο.
Βρετανικό σχέδιο αποσταθεροποίησης της Ρωσίας «εκ των έσω»
Η Washington Post σε μια πρώτη προσέγγιση στο ουκρανικό σχέδιο, στο οποίο «βλέπει» μια, για πρώτη φορά, «υποχώρηση» του Κιέβου στο κρίσιμο ζήτημα του εδαφικού, προσθέτει στο ίδιο άρθρο και τη νέα βομβιστική επίθεση, φιλοξενώντας τις αρχικές εκτιμήσεις δύο Ρώσων αναλυτών, οι οποίοι βλέπουν πλέον πίσω από τις δύο απανωτές τρομοκρατικές ενέργειες, ένα σχέδιο αποσταθεροποίησης της Ρωσίας εκ των έσω, που προσπαθούν να προκαλέσουν οι ουκρανικές και βρετανικές, κυρίως, μυστικές υπηρεσίες.
Η Ουκρανία δεν ανέλαβε την ευθύνη για τις επιθέσεις, γράφει η εφημερίδα, αλλά η Ρωσία έχει αφήσει να εννοηθεί ότι το Κίεβο θα μπορούσε να βρίσκεται πίσω από αυτές.
Και προσθέτει: «Δύο εξέχοντες Ρώσοι στρατιωτικοί μπλόγκερ έδειξαν με το δάχτυλο τις ουκρανικές και ευρωπαϊκές ειδικές υπηρεσίες, τις οποίες κατηγόρησαν για την επίθεση, με στόχο “α αποσταθεροποιήσουν τη Ρωσία εκ των έσω”.
»”Πιστεύω ότι οι ουκρανικές (βρετανικές και αμερικανικές) υπηρεσίες πληροφοριών προσπαθούν να ανοίξουν ένα δεύτερο (ανατρεπτικό) μέτωπο εντός της Ρωσίας», έγραψε στο ιστολόγιό του στο Telegram ο στρατιωτικός ανταποκριτής των κρατικών μέσων ενημέρωσης, Αλεξάντρ Σλαντκόφ.
Ο Σλαντκόφ αμφισβητεί επίσης το κατά πόσον το σύστημα παρακολούθησης CCTV που έχει ενισχυθεί στη Μόσχα τα τελευταία χρόνια θα βοηθήσει στον εντοπισμό των υπευθύνων για την επίθεση και σημείωσε ότι εάν τα αποτελέσματα της έρευνας δεν δημοσιευτούν αυτή την εβδομάδα, αυτό θα αποτελεί «επίδειξη αδυναμίας».
Ένας άλλος στρατιωτικός δημοσιογράφος, ο Αλεξάντρ Κοτς, έγραψε ότι η έκρηξη «φέρει σαφώς την κοροϊδευτική υπογραφή» των ειδικών υπηρεσιών από την Ουκρανία και τη Βρετανία. «Πρόκειται για μια τυπική βρετανική αντι-κρίση: σπέρνουν πανικό στον πληθυσμό, τον αποσταθεροποιούν εκ των έσω, δημιουργούν αίσθημα ανασφάλειας, υπονομεύουν την εξουσία των αρχών και των υπηρεσιών ασφαλείας, προκαλούν τη δυσαρέσκεια του κοινού με την ειδική στρατιωτική επιχείρηση και προκαλούν συγκεντρώσεις που ζητούν τον άμεσο τερματισμό της», έγραψε ο Κοτς.
«Πρώτη φορά υποχώρηση»
Η εφημερίδα υποστηρίζει επίσης, ότι το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων που παρουσίασε την Τετάρτη ο πρόεδρος της Ουκρανίας, Βολοντίμιρ Ζελένσκι, αφήνει για πρώτη φορά να εννοηθούν «υποχωρήσεις» στο εδαφικό.
Ειδικότερα η αμερικανική εφημερίδα ισχυρίζεται ότι η νέα εκδοχή του ειρηνευτικού σχεδίου «υποδηλώνει ότι είναι ανοιχτός (σσ: ο Ζελένσκι) στην απόσυρση στρατευμάτων από την ανατολική Ουκρανία για τη δημιουργία μιας αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης, εάν η Ρωσία συμφωνήσει να κάνει το ίδιο (…)».
Το ζήτημα του εδάφους παραμένει το βασικό «αγκάθι» των διαπραγματεύσεων, με την Ρωσία να απαιτεί την κατοχή ολόκληρου του Ντονμπάς – δηλαδή και των κομματιών που βρίσκονται υπό ουκρανικό έλεγχο – και την Ουκρανία να υποστηρίζει ότι η παραχώρηση της γης της θα ενθαρρύνει τη Ρωσία να επιτεθεί ξανά.
Ως εκ τούτου η εφημερίδα δεν τρέφει ελπίδες: «Το προσχέδιο των 20 σημείων που δημοσίευσε ο Ζελένσκι την Τετάρτη απέχει πολύ από το να είναι τελικό και δεν έχει συμφωνηθεί από τη Ρωσία, η οποία πιθανότατα θα αντιταχθεί σε πολλά σημαντικά σημεία, συμπεριλαμβανομένης της απαίτησης και από τις δύο πλευρές να αποσύρουν τις δυνάμεις τους από την ανατολική Ουκρανία.(…)».
«Ελεύθερη Οικονομική Ζώνη» αντί εκατέρωθεν κατοχής
Ωστόσο, αυτό το τελευταίο σχέδιο αν και καθιστά σαφές ότι η Ουκρανία εξακολουθεί να αντιτίθεται στην ιδέα ότι θα αναγκαστεί να αποσύρει τα στρατεύματά της από τα ανατολικά, ωστόσο θα εξετάσει το ενδεχόμενο να το πράξει εάν η Ρωσία κάνει το ίδιο.
Ο στόχος θα είναι η δημιουργία μιας ελεύθερης οικονομικής ζώνης που δεν θα ελέγχεται από κανέναν από τους δύο στρατούς, δήλωσε ο Ζελένσκι.
Οποιαδήποτε τέτοια συμφωνία, ωστόσο, συνεχίζει το άρθρο, θα απαιτούσε εθνικό δημοψήφισμα, το οποίο θα ήταν δύσκολο να οργανωθεί χωρίς να έχει τεθεί σε ισχύ κατάπαυση του πυρός. Θα απαιτούσε επίσης τη συμφωνία της Ρωσίας με αυτό και άλλα σημεία του εγγράφου, κάτι που παραμένει απίθανο.
Η δημιουργία μιας ελεύθερης οικονομικής ζώνης θα απαιτούσε σημαντική δουλειά για να προσδιοριστεί ποιος θα ελέγχει την περιοχή, συμπεριλαμβανομένων ενδεχομένως ξένων ειρηνευτικών δυνάμεων. Η Ρωσία έχει προηγουμένως αντιταχθεί στην ιδέα της ανάπτυξης ξένων στρατευμάτων στην Ουκρανία και οι δύο πλευρές πιθανότατα θα δυσκολευτούν να συμφωνήσουν ποιες χώρες θα συνεισφέρουν στρατεύματα σε μια τέτοια αποστολή.
Μια τέτοια ρύθμιση προτάθηκε από τις Ηνωμένες Πολιτείες, οι οποίες έχουν επανειλημμένα θέσει διάφορες προτάσεις που θα έδιναν προτεραιότητα στις μπίζνες μετά τον πόλεμο. Ο Ζελένσκι είχε δηλώσει προηγουμένως ότι εάν οι ουκρανικές δυνάμεις αποσυρθούν από οποιαδήποτε περιοχή, θα ήταν λογικό οι ρωσικές δυνάμεις να αποσύρουν την ίδια ποσότητα. Είχε επίσης εκφράσει σκεπτικισμό σχετικά με το πώς θα εξασφαλιστεί μια τέτοια ζώνη, επικαλούμενος πιθανές «ευπάθειες στη ρωσική διείσδυση».
Η Ρωσία έχει δηλώσει προηγουμένως ότι ακόμη και αν αποσύρει τον στρατό της από ορισμένες περιοχές, θέλει να εξακολουθεί να ελέγχει την περιοχή με μονάδες της αστυνομίας και της εθνοφρουράς.
Απαξιωτική η πρώτη αντίδραση της Μόσχας
Η Ρωσία θα επιδιώξει σημαντικές αλλαγές στο τελευταίο ειρηνευτικό σχέδιο των ΗΠΑ για τον τερματισμό του πολέμου της στην Ουκρανία, συμπεριλαμβανομένων περισσότερων περιορισμών στον στρατό του Κιέβου, σύμφωνα με πρόσωπο κοντά στο Κρεμλίνο, το οποίο επικαλείται το Bloomberg.
Η Μόσχα θεωρεί το 20 σημείων σχέδιο που εκπονήθηκε μεταξύ της Ουκρανίας και των ΗΠΑ ως αφετηρία για περαιτέρω διαπραγματεύσεις, καθώς στερείται διατάξεων σημαντικών για τη Ρωσία και δεν απαντά σε πολλά ερωτήματα, ανέφερε το πρόσωπο αυτό, ζητώντας να μην κατονομαστεί λόγω της ευαίσθητης φύσης του θέματος.
Ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν έχει σχολιάσει ακόμη τις τελευταίες προτάσεις για τερματισμό της σύγκρουσης, όπως διαμορφώθηκαν μετά από εβδομάδες διαπραγματεύσεων στις οποίες συμμετείχαν αξιωματούχοι των ΗΠΑ, της Ουκρανίας και της Ρωσίας. Ο απεσταλμένος του Κρεμλίνου Κίριλ Ντμίτριεφ, ο οποίος συναντήθηκε με την αμερικανική ομάδα στη Φλόριντα το Σαββατοκύριακο, ενημέρωσε τον Ρώσο πρόεδρο για τα αποτελέσματα και η Μόσχα θα συνεχίσει σύντομα τις επαφές με την Ουάσιγκτον, δήλωσε την Τετάρτη ο Ντμίτρι Πεσκόφ, εκπρόσωπος του Πούτιν.
Ο πρόεδρος της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι δήλωσε στους δημοσιογράφους αργά την Τρίτη ότι εξακολουθούν να υπάρχουν διαφορές μεταξύ Κιέβου και Ουάσιγκτον σε εδαφικά ζητήματα και στη διαχείριση του πυρηνικού σταθμού Ζαπορίζια, τον οποίο κατέλαβε η Ρωσία το 2022. Παρ’ όλα αυτά, έδωσε την αισιόδοξη εκτίμηση ότι οι διαπραγματεύσεις «έχουν πλησιάσει σημαντικά στην οριστικοποίηση των εγγράφων».
Ισορροπίες
Ενώ η Ρωσία δεν έχει εγκρίνει την τελευταία έκδοση του σχεδίου των 20 σημείων, δεν επιθυμεί να απομακρύνει τον Αμερικανό πρόεδρο απορρίπτοντάς το εντελώς. Ο Τραμπ δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι οι συνομιλίες πηγαίνουν «καλά» και ότι υπάρχει πιθανότητα να ολοκληρωθεί σύντομα η συμφωνία, αν και οι ελπίδες των ΗΠΑ για συμφωνία μέχρι τα Χριστούγεννα ναυάγησαν.
Οι ανησυχίες της Ρωσίας αφορούν εγγυήσεις κατά της μελλοντικής επέκτασης του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς και διασφάλιση ουκρανικής ουδετερότητας σε περίπτωση ένταξής της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με άτομο κοντά στο Κρεμλίνο.
Το σχέδιο επίσης δεν περιλαμβάνει τους περιορισμούς που επιδιώκει η Ρωσία στις μεταπολεμικές ένοπλες δυνάμεις του Κιέβου και δεν παρέχει σαφείς διαβεβαιώσεις για το καθεστώς της ρωσικής γλώσσας στην Ουκρανία. Η Ρωσία επιθυμεί επίσης σαφήνεια αναφορικά με το ζήτημα της άρσης των κυρώσεων και τα εκατοντάδες δισεκατομμύρια δολάρια παγωμένων ρωσικών κρατικών περιουσιακών στοιχείων στη Δύση.
Η Ρωσία θέλει η Ουκρανία να παραδώσει εδάφη στο Ντονέτσκ, τα οποία τα στρατεύματα του Πούτιν δεν έχουν κατακτήσει κατά τη διάρκεια των μαχών. Η Ουκρανία απορρίπτει το αίτημα, φοβούμενη ότι η παράδοση της βαριά οχυρωμένης περιοχής θα την άφηνε ευάλωτη σε τυχόν νέα ρωσική επίθεση.
Η Ουκρανία έχει στόχο να πείσει τον Τραμπ να προτείνει στη Ρωσία το πάγωμα του πολέμου κατά μήκος της τρέχουσας γραμμής, δήλωσε ο Ζελένσκι.
Η Ρωσία υπονοεί επί του παρόντος ότι θα μπορούσε να αποσύρει τα στρατεύματά της από τις περιοχές Ντνιεπροπετρόφσκ, Νικολάιεφ, Σούμι και Χάρκοβο, σύμφωνα με τον Ουκρανό πρόεδρο. Αλλά η Μόσχα θέλει επίσης η Ουκρανία να αποσυρθεί από την περιοχή που εξακολουθεί να ελέγχει στο Ντονέτσκ, την οποία ζητούν οι ΗΠΑ να χαρακτηριστεί «ελεύθερη οικονομική» ή «αποστρατιωτικοποιημένη» ζώνη, δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Βρισκόμαστε σε μια κατάσταση όπου οι Ρώσοι θέλουν να αποσυρθούμε από την περιοχή του Ντονέτσκ, ενώ οι Αμερικανοί προσπαθούν να βρουν έναν τρόπο αυτό να μην είναι “απόσυρση” – επειδή είμαστε κατά της απόσυρσης», δήλωσε ο Ζελένσκι. Η παραχώρηση οποιασδήποτε γης θα ήταν δύσκολο να εφαρμοστεί από την κυβέρνηση στο Κίεβο, καθώς θα παραβίαζε την ουκρανική νομοθεσία και θα απαιτούσε δημοψήφισμα.
Στο πλαίσιο του συμβιβασμού, ο Ζελένσκι δεσμεύτηκε να διεξαγάγει προεδρικές εκλογές «το συντομότερο δυνατό» μετά την επίτευξη εκεχειρίας. Η εκεχειρία θα τεθεί σε ισχύ την ημέρα υπογραφής της ειρηνευτικής συμφωνίας, υπό την παρακολούθηση διεθνών μεσολαβητών.
Η Ουκρανία θα μπορούσε να διατηρήσει στρατό έως και 800.000 στρατιωτών σε καιρό ειρήνης και οποιαδήποτε παραβίαση της εκεχειρίας από τη Ρωσία θα ενεργοποιούσε τις εγγυήσεις ασφαλείας των ΗΠΑ, δήλωσε ο Ζελένσκι.
«Λίστα επιθυμιών» του Ζελένσκι
Διαφορετική είναι η εικόνα για την ρωσική αντίδραση που παρουσιάζουν τα ρωσικά ΜΜΕ. Στη Ρωσία, η ειρηνευτική συμφωνία που δημοσιοποίησε το Κίεβο αντιμετωπίστηκε με δυσπιστία και μεγάλο σκεπτικισμό.
Ο πρώτος αναπληρωτής πρόεδρος της Επιτροπής Διεθνών Υποθέσεων της Κρατικής Δούμας, Ντμίτρι Νοβίκοφ, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα Gazeta.Ru χαρακτήρισε το «σχέδιο Ζελένσκι» ως προφανή χειραγώγηση.
«Η εκδοχή του ειρηνευτικού σχεδίου που παρουσίασε ο Ζελένσκι δεν ανταποκρίνεται καθόλου στις απαιτήσεις της ρωσικής πλευράς. Πρόκειται για μια ακόμη προφανή χειραγώγηση εκ μέρους του Κιέβου», δήλωσε ο βουλευτής.
Κατά τη γνώμη του, η ουκρανική πλευρά επιβεβαίωσε για άλλη μια φορά ότι δεν επιθυμεί να διαμορφώσει μια θέση που να συνδέεται με την επίτευξη ειρήνης και συμβιβαστικής λύσης.
«Όταν οι πλευρές θέλουν πραγματικά να επιτύχουν την ειρήνη, δεν προσποιούνται ότι η Κριμαία και ο Ντονμπάς δεν αποτελούν μέρος της Ρωσικής Ομοσπονδίας. Αυτά είναι γεγονότα συνταγματικά κατοχυρωμένα. Επομένως, το σχέδιο του Ζελένσκι δεν φαίνεται πια αστείο, αλλά πολύ χυδαίο, και είναι αδύνατο να το συζητήσουμε σοβαρά», κατέληξε ο Νοβίκοφ.
Με τη σειρά του, ο βουλευτής της Κρατικής Δούμας Αλεξέι Τσέπα θεώρησε ότι ο Ζελένσκι παρουσίασε το ειρηνευτικό σχέδιο των 20 σημείων ως ένα ακόμη «PR project».
«Η Μόσχα δήλωσε ότι δεν πρέπει να ανακοινώνονται τα σημεία του σχεδίου πριν από την ώρα τους, μέχρι να επιτευχθεί τελική συμφωνία.
Το γεγονός ότι το Κίεβο δεν τήρησε αυτόν τον όρο δείχνει ότι πρόκειται για ένα ακόμη PR-πρότζεκτ του Ζελένσκι και μια προσπάθεια να εκμεταλλευτεί τα ενδιάμεσα αποτελέσματα», δήλωσε ο βουλευτής σε συνέντευξή του στην «Gazeta.Ru».
Στη Μόσχα και την Ουάσινγκτον έχουν συνηθίσει εδώ και καιρό σε τέτοιες τακτικές του Κιέβου, και γι’ αυτό η πρόταση δεν θα προκαλέσει σοβαρή αναταραχή, σημείωσε ο πολιτικός αναλυτής του ιδρύματος «Βαλντάι» Αντρέι Κορτούν. Είναι βέβαιος ότι η Ρωσία θα επιμείνει ώστε οι βασικές απαιτήσεις, που διατυπώθηκαν το περασμένο καλοκαίρι στην ομιλία του προέδρου, να ληφθούν υπόψη κατά την προετοιμασία της συμφωνίας.
«Κάθε πλευρά των διαπραγματεύσεων προσπαθεί να περάσει τη μπάλα στην άλλη πλευρά του γηπέδου. Τώρα ο Ζελένσκι θα πει ότι το Κίεβο έκανε τις προτάσεις του και τις συνεννοήθηκε με τους Ευρωπαίους και Αμερικανούς εταίρους, και γι’ αυτό τώρα είναι η Μόσχα που καθυστερεί τις διαπραγματεύσεις. Φυσικά, το Κίεβο θα κατηγορήσει τη Μόσχα για έλλειψη ευελιξίας, αλλά έχει ήδη επιδειχθεί κάποια ευελιξία. Επομένως, είναι απίθανο η ρωσική πλευρά να αποδεχτεί την ουκρανική πρόταση χωρίς πολύ σοβαρές τροποποιήσεις και διορθώσεις. Νομίζω ότι αυτό το καταλαβαίνουν ακόμη και στην Ουκρανία», εκτιμά ο πολιτικός αναλυτής.
