Οι διατάξεις της τροπολογίας του υπουργείου Δικαιοσύνης προβλέπουν –απαιτείται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος– τη μετατροπή μεταβατικών εδρών σε δικαστικά γραφεία τηλεματικής και την ίδρυση νέων τέτοιων δικαστικών γραφείων το αργότερο μέχρι να εκπνεύσει το 2026.
Η δίκη από απόσταση, όπου στη δικαστική αίθουσα βρίσκονται μόνο οι λειτουργοί της Θέμιδας, διευρύνθηκε διεθνώς κατά τη διάρκεια της πανδημίας.
Τότε, μέσω της χρήσης λογισμικών απομακρυσμένης επικοινωνίας, οθονών και εργαλείων ηλεκτρονικού διαμοιρασμού εγγράφων, που κάνουν χρήση τόσο οι δικαστές όσο και οι διάδικοι, πραγματοποιήθηκε ένας μεγάλος αριθμός δικών σε Ευρώπη και ΗΠΑ.
Στην Ελλάδα το συγκεκριμένο μοντέλο εκδίκασης δικαστικών υποθέσεων αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικά από τον Σεπτέμβριο του 2024, με σειρά προτεινόμενων διατάξεων σε –προς ψήφιση– σχέδιο νόμου του υπουργείου Δικαιοσύνης να προσδιορίζει τον τρόπο με τον οποίο θα λαμβάνουν χώρα οι τηλεματικές συνεδριάσεις στα δικαστήρια της χώρας. Το νέο μοντέλο θα τεθεί σε πλήρη εφαρμογή από το 2026.
Κατά την πραγματοποίηση των δικών από απόσταση, ο κατηγορούμενος βρίσκεται στο σωφρονιστικό ίδρυμα, οι εκπρόσωποι της δικαστικής αρχής στην έδρα τους και οι δικηγόροι ή οι μεταφραστές σε οποιοδήποτε σημείο κατάλληλο για την ομαλή διεξαγωγή της διαδικασίας.
Οι διατάξεις της τροπολογίας του υπουργείου Δικαιοσύνης προβλέπουν –απαιτείται η έκδοση Προεδρικού Διατάγματος– τη μετατροπή μεταβατικών εδρών σε δικαστικά γραφεία τηλεματικής και την ίδρυση νέων τέτοιων δικαστικών γραφείων το αργότερο μέχρι να εκπνεύσει το 2026. Ωστόσο, τα δικαστικά γραφεία τηλεματικής θα τεθούν σε λειτουργία, πιλοτικά, από τις 16 Σεπτεμβρίου 2024, λίγους μήνες μετά την προβλεπόμενη ολοκλήρωση (18.4.2024) του εν εξελίξει έργου του υπουργείου Δικαιοσύνης («Υπηρεσίες τηλεδιάσκεψης σε δικαστήρια και σωφρονιστικά καταστήματα και παροχή υπηρεσιών ενημέρωσης της πορείας των πινακίων και των εκθεμάτων δικαστηρίων – ηλεκτρονικό πινάκιο»). Σήμερα, κατά τη συνήθη πρακτική, στις μεταβατικές έδρες πραγματοποιούνται συνεδριάσεις σε συγκεκριμένες ημέρες ανά μήνα, με τους εκπροσώπους των δικαστικών αρχών να μεταβαίνουν σε αυτές από γειτονικούς νομούς και περιοχές (π.χ. από τα Ιωάννινα στην Πρέβεζα).
«Ως δικαστικό γραφείο τηλεματικής νοείται ο απομακρυσμένος τόπος ο οποίος λειτουργεί ως υπηρεσία του δικαστηρίου, με το οποίο συνδέεται με χρήση τεχνολογιών απομακρυσμένης σύνδεσης, για τη διεξαγωγή τηλεματικών συνεδριάσεων. Στο δικαστικό γραφείο τηλεματικής παρέχεται από το προσωπικό του δικαστηρίου, με τη χρήση των τεχνολογιών απομακρυσμένης σύνδεσης, προσωρινή και οριστική δικαστική προστασία και, γενικότερα, υπηρεσίες δικαιοσύνης, στις υποθέσεις που υπάγονται στην κατά τόπο αρμοδιότητα του γραφείου» αναφέρει η παράγραφος 3 του άρθρου 2 (Κεφ. Β΄) για τις αρμοδιότητες των τακτικών διοικητικών δικαστηρίων.
Προβλέπεται ακόμη η δυνατότητα εξέτασης από απόσταση μαρτύρων, πραγματογνωμόνων και διαδίκων, όπως και η ανάρτηση των εκθεμάτων, όχι μόνο έξω από την αίθουσα συνεδριάσεων αλλά και στην ιστοσελίδα του κάθε δικαστηρίου.
Οπως ανέφερε, πρόσφατα, σε ημερίδα του υπουργείου Ψηφιακής Διακυβέρνησης ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Δικαιοσύνης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων Πάνος Αλεξανδρής, στην Ελλάδα η τηλεματική δίκη είναι αναγκαία λόγω και των γεωγραφικών ιδιαιτεροτήτων της χώρας, που δεν επιτρέπουν σε πολλές περιπτώσεις την έγκαιρη προσέλευση στο δικαστήριο των διαδίκων.
