Ανανέωση: Πολιτική Σκοπιμότητα ή Θεσμική Αναγκαιότητα 

Σε αίθουσα στην ΕΣΗΕΑ πραγματοποιήθηκε εκδήλωση για το Σύνταγμα με πρωτοβουλία της ΔΗΜΑΡ. Ομιλητές στην ημερίδα που είχε τίτλο ” Συνταγματική Αναθεώρηση – Πολιτική Σκοπιμότητα ή Θεσμική Αναγκαιότητα “, ήταν ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ ο Θανάσης Θεοχαρόπουλος, ο κοινβουλευτικός εκπρόσπωπος του ΣΥΡΙΖΑ Νίκος Ξυδάκης, ο αντιπροέδρος της ΝΔ Κωστής Χατζηδάκης, ο καθηγητής νομικής Γιώργος Σωτηρέλης και ο νομικός Μανώλης Βελεγράκης απο το Κίνημα Αλλαγής.

Το παρών έδωσαν πολλά στελέχη της ΔΗΜΑΡ και του Κινήματος Αλλαγής. Μεταξύ αλλων οι Μανώλης Χριστοδουλάκης, Μανώλης Όθωνας, Παύλος Χρηστίδης, Χρήστος Πρωτόπαπας, οι βουλευτές της Δημοκρατικής Συμπαράταξης Γιώργος Καρράς και Εύη Χριστοφιλοπούλου, ο βουλευτής του Ποταμιού Σπύρος Δανέλης και οι πρώην βουλευτές Ασημίνα Ξυροτύρη, Γιάννης Αμοιρίδης και Θανάσης Οικονόμου.

Ακόμη παραβρέθηκαν οι: Αντώνης Ρουπακιώτης, Γιάννης Σγουρός, Γιώργος Ελενόπουλος, Ανδρέας Παπαδόπουλος, Γιάννης Μειμάρογλου, Παναγιώτης Βλάχος, Τάνια Καραγιάννη, Κώστας Ασκούνης, Γιώργος Θωμάς, Μιχάλης Χάλαρης, Παναγιώτης Ιωακειμίδης, Κατερίνα Δωρή, Μπάμπης Βακαλόπουλος, Σπύρος Κίντζιος πρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, Ιορδάνης Χατζηπαυλίδης αντιπρύτανης του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Φεστιβάλ Αθηνών Βαγγέλης Θεοδωρόπουλος και ο Κώστας Ναούμης που έχει διατελέσει για σειρα ετών γραμματέας του τομέα Δικαιοσύνης της ΝΔ.

Στις πα­ρεμ­βά­σεις τους οι ομι­λη­τές επε­σή­μα­ναν:

Θανά­σης Θεο­χα­ρό­που­λος Πρό­ε­δρος ΔΗ­ΜΑΡ

Θα εί­μα­στε πα­ρό­ντες στο διά­λο­γο, για ένα σύγ­χρο­νο συ­νταγ­μα­τι­κό χάρ­τη για­τί μόνο αν ανοί­ξει τώρα η δια­δι­κα­σία θα γί­νει εφι­κτό να ολο­κλη­ρω­θεί από την επό­με­νη κυ­βέρ­νη­ση, ώστε να μην χα­θεί ακό­μα μια πε­ντα­ε­τία.

Οφεί­λου­με όμως επι­τέ­λους να προ­ω­θή­σου­με εκεί­νες τις συ­νταγ­μα­τι­κές με­ταρ­ρυθ­μί­σεις που εί­ναι ώρι­μες και ανα­γκαί­ες

Χαρα­κτη­ρι­στι­κό πα­ρά­δειγ­μα ο νό­μος περί ευ­θύ­νης Υπουρ­γών στον οποίο υπάρ­χει ευ­ρεία συ­ναί­νε­ση. Την ανα­θε­ώ­ρη­ση του άρ­θρου 62 «περί ασυ­λί­ας των βου­λευ­τών», ώστε αυτή να μην υπάρ­χει αυ­το­δι­καί­ως ακό­μα και όταν κα­τη­γο­ρού­νται για αδι­κή­μα­τα του κοι­νού ποι­νι­κού δι­καί­ου. Ο δια­χω­ρι­σμός των σχέ­σε­ων εκ­κλη­σί­ας – κρά­τους εί­ναι μία επι­βε­βλη­μέ­νη προ­ο­δευ­τι­κή με­ταρ­ρύθ­μι­ση εκ­συγ­χρο­νι­σμού εάν θέ­λου­με επι­τέ­λους να γί­νου­με ένα κα­νο­νι­κό ευ­ρω­παϊ­κό κρά­τος.

Πρέ­πει να εναρ­μο­νί­σου­με τον συ­νταγ­μα­τι­κό μας χάρ­τη με τις σύγ­χρο­νες ανά­γκες και να αντα­πο­κρι­θού­με σε ζη­τή­μα­τα που έχουν ωρι­μά­σει και απο­τε­λούν αι­τή­μα­τα της κοι­νω­νί­ας και κοι­νούς τό­πους του πο­λι­τι­κού συ­στή­μα­τος αλλά μα­κριά από ένα νέο εί­δος συ­νταγ­μα­τι­κού λαϊ­κι­σμού.

Νίκος Ξυδά­κης Βου­λευ­τής Β Αθη­νών – Κοι­νο­βου­λευ­τι­κός Εκπρό­σω­πος ΣΥ­ΡΙ­ΖΑ

«Η ανα­θε­ώ­ρη­ση εί­ναι κο­ρυ­φαία κοι­νο­βου­λευ­τι­κή δια­δι­κα­σία. Ειδι­κά σε αυ­τήν τη συ­γκυ­ρία, που η Ελλά­δα βγαί­νει από την κρί­ση, πέρα από οι­κο­νο­μι­κά τραυ­μα­τι­σμέ­νη και θε­σμι­κά πλη­γω­μέ­νη, η όλη προ­σπά­θεια παίρ­νει μια ιστο­ρι­κή διά­στα­ση. Οφεί­λει το πο­λι­τι­κό σύ­στη­μα λοι­πόν να ενι­σχύ­σει τους θε­σμούς και να επα­να­φέ­ρει την πί­στη των πο­λι­τών στη δη­μο­κρα­τία.

Χωρίς να πα­ρα­βλέ­που­με ότι η πο­λι­τι­κή εί­ναι πε­δίο αντα­γω­νι­σμών συ­γκρού­σε­ων, μπο­ρού­με να προ­χω­ρή­σου­με με αί­σθη­ση ευ­θύ­νης προς μια σύν­θε­ση, ει­δι­κά σε ένα τρί­πτυ­χο θε­μά­των: Στη διά­κρι­ση ρό­λων εκ­κλη­σί­ας-κρά­τους, στη βου­λευ­τι­κή ασυ­λία και την ευ­θύ­νη υπουρ­γών, αλλά και στον τρό­πο εκλο­γής του Προ­έ­δρου της Δημο­κρα­τί­ας.

Αυτά εί­ναι το μί­νι­μουμ για να απο­φύ­γει η χώρα στο μέλ­λον θε­σμι­κές ακρο­βα­σί­ες, που στο πα­ρελ­θόν στοί­χι­σαν. Παράλ­λη­λα να μεί­νου­με πι­στοί στην προ­ο­δευ­τι­κή συ­νταγ­μα­τι­κή μας πα­ρά­δο­ση δια­σφα­λί­ζο­ντας τα κοι­νω­νι­κά δι­καιώ­μα­τα».

Κωστής Χατζη­δά­κης Αντι­πρό­ε­δρος Νέας Δημο­κρα­τί­ας

Η ση­με­ρι­νή συ­ζή­τη­ση εί­ναι φυ­σι­κά ση­μα­ντι­κή και ιδιαί­τε­ρα επί­και­ρη. Επι­τρέψ­τε μου όμως να ξε­κι­νή­σω λέ­γο­ντας το εξής. Ότι εί­ναι επί­σης ση­μα­ντι­κό να θυ­μό­μα­στε πως η πο­ρεία που ακο­λου­θούν οι χώ­ρες δεν εί­ναι τόσο θέμα Συντάγ­μα­τος. Είναι θέμα εφαρ­μο­γής του Συντάγ­μα­τος και γε­νι­κό­τε­ρης νο­ο­τρο­πί­ας. Στη Νέα Δημο­κρα­τία θε­ω­ρού­με ότι μια γεν­ναία συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση μπο­ρεί να βοη­θή­σει τη χώρα μας να προ­χω­ρή­σει μπρο­στά.

Με δε­δο­μέ­νη την από­κλι­ση των δύο με­γα­λύ­τε­ρων κομ­μά­των, προ­τεί­να­με να τε­θούν προς ανα­θε­ώ­ρη­ση από την πα­ρού­σα Βουλή όλα τα άρ­θρα που θα προ­τα­θούν από κάθε δη­μο­κρα­τι­κή πλευ­ρά του Κοι­νο­βου­λί­ου. Ώστε να υπάρ­ξει ου­σια­στι­κή συ­ζή­τη­ση για τις προ­τει­νό­με­νες λύ­σεις στην προ­ε­κλο­γι­κή πε­ρί­ο­δο. Και στη συ­νέ­χεια το εκλο­γι­κό σώμα το ίδιο να απο­φα­σί­σει για την κα­τεύ­θυν­ση των αλ­λα­γών στις ερ­χό­με­νες εκλο­γές.

Ανε­ξάρ­τη­τα από την πο­ρεία που θα λά­βει τε­λι­κά η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, επι­τρέψ­τε που να ανα­φερ­θώ προ­σω­πι­κά σε 3 θέ­μα­τα που θε­ω­ρώ με­γά­λης ση­μα­σί­ας. Να ξε­κα­θα­ρί­σω ότι δεν πρό­κει­ται να ανα­φερ­θώ στον νόμο περί ευ­θύ­νης υπουρ­γών, ο οποί­ος έχει συ­ζη­τη­θεί τόσο πολύ που δεν έχω να προ­σθέ­σω κάτι νέο. Το πρώ­το θέμα στο Σύνταγ­μα έχει να κά­νει με τα ιδιω­τι­κά πα­νε­πι­στή­μια. Ένα άλλο με­γά­λο ζή­τη­μα εί­ναι η ανά­γκη για απο­σύν­δε­ση της εκλο­γής του προ­έ­δρου της Δημο­κρα­τί­ας από τη διά­λυ­ση της Βου­λής και την προ­κή­ρυ­ξη εκλο­γών. Η τρί­τη αλ­λα­γή έχει να κά­νει με τη θέ­σπι­ση ορί­ου στο έλ­λειμ­μα του προ­ϋ­πο­λο­γι­σμού, το οποίο οι κυ­βερ­νή­σεις δεν θα μπο­ρούν να ξε­περ­νούν. Η συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, ακό­μα και αν όλα πάνε κατ’ ευχή, δεν θα αντι­με­τω­πί­σει όλα τα με­γά­λα προ­βλή­μα­τα της χώ­ρας μας. Δεν εί­ναι σω­στό, όμως, να ευ­τε­λι­στεί και να γί­νει αντι­κεί­με­νο μι­κρο­κομ­μα­τι­κών σκο­πι­μο­τή­των. Στο χέρι μας εί­ναι, ανε­ξάρ­τη­τα από τις δια­φο­ρές μας, να συ­μπε­ρι­φερ­θού­με υπεύ­θυ­να, δη­μο­κρα­τι­κά και συ­ναι­νε­τι­κά.

Μανό­λης Βελε­γρά­κης, νο­μι­κός, μέ­λος του το­μέα Θεσμών του Κινή­μα­τος Αλλα­γής

Πρό­τα­ση ανα­θε­ώ­ρη­σης εντός ή προς το πέ­ρας δει­νής οι­κο­νο­μι­κής κρί­σης ήταν αυτή βου­λευ­τών του κόμ­μα­τος των Φιλε­λευ­θέ­ρων το 1932, που προ­έ­βλε­παν την ενί­σχυ­ση της Εκτε­λε­στι­κής Εξου­σί­ας και ιδί­ως την πρό­βλε­ψη ότι η Κυβέρ­νη­ση μπο­ρεί να ανα­στέλ­λει την εφαρ­μο­γή δια­τά­ξε­ων του Συντάγ­μα­τος όχι μό­νον σε πε­ρί­πτω­ση κή­ρυ­ξη πο­λέ­μου ή γε­νι­κής επι­στρά­τευ­σης αλλά και σε πε­ρί­πτω­ση εσω­τε­ρι­κού κιν­δύ­νου. Η οι­κο­νο­μι­κή κρί­ση που δι­ήλ­θε η χώρα δεν έχει ευ­τυ­χώς σή­με­ρα οδη­γή­σει τις κυ­ρί­αρ­χες και δη­μο­κρα­τι­κές ακό­μη δυ­νά­μεις στην υιο­θέ­τη­ση αντί­στοι­χης κα­τεύ­θυν­σης θέ­σε­ων, εν­δει­κτι­κό της δη­μο­κρα­τι­κής ωρί­μαν­σης όχι μό­νον του πο­λι­τι­κού μας συ­στή­μα­τος αλλά και της κοι­νω­νί­ας μας

Άλλω­στε το Σύνταγ­μα και η εφαρ­μο­γή του δεν απέ­φυ­γαν και αυτά τη βα­ριά φθο­ρά από την κρί­ση.Το ίδιο το Σύνταγ­μα, ο θε­με­λιώ­δης νο­μι­κός κα­νό­νας λει­τουρ­γί­ας του κρά­τους μας απέ­κτη­σε στην ου­σία ένα σιω­πη­ρό προ­οί­μιο με το εξής πε­ρί­που πε­ριε­χό­με­νο: «Οι κα­τω­τέ­ρω δια­τά­ξεις του Συντάγ­μα­τος ισχύ­ουν, εφό­σον υπάρ­χουν χρή­μα­τα για το σκο­πό αυτό».

Η αντι­στρο­φή της σχέ­σης οι­κο­νο­μί­ας και δι­καί­ου/​πο­λι­τι­κης είχε ως συ­νέ­πεια να ει­σά­γο­νται δια­τά­ξεις πρό­δη­λα πολ­λές φο­ρές αντι­συ­νταγ­μα­τι­κές, ανα­ντί­στοι­χες προς το επί­πε­δο νο­μι­κού πο­λι­τι­σμού το οποίο είχε κα­τα­κτή­σει η χώρα. Στη συ­νέ­χεια το κύ­ρος των δια­τά­ξε­ων αυ­τών διε­σώ­ζε­το και μά­λι­στα κατά πε­ρί­πτω­ση και με του­λά­χι­στον αμ­φι­σβη­τού­με­να κρι­τή­ρια από τη δι­κα­στι­κή εξου­σία, πράγ­μα που με­τέ­φε­ρε τη θε­σμι­κή κρί­ση στην Τρίτη εξου­σία.

Εξάλ­λου, η κυ­νι­κή ερ­γα­λειο­ποί­η­ση συ­νταγ­μα­τι­κών δια­δι­κα­σιών, η δια­στρο­φή του αλη­θούς σκο­πού τέ­τοιων δια­δι­κα­σιών δεν μπο­ρεί παρά να οξύ­νει την κρί­ση αξιο­πι­στί­ας των θε­σμών: Ποιά ανά­γκη θα υπήρ­χε σή­με­ρα για ανα­θε­ώ­ρη­ση των δια­τά­ξε­ων για τη διά­λυ­ση της βου­λής σε πε­ρί­πτω­ση αδυ­να­μί­ας εκλο­γής Προ­έ­δρου της δη­μο­κρα­τί­ας, αν δεν υπήρ­χε το προη­γού­με­νο του 1990 και του 2015, και αν κάθε προ­ε­δρι­κή εκλο­γή δεν αντι­με­τω­πι­ζό­ταν ως μέσο ανα­τρο­πής της κυ­βέρ­νη­σης; Ποιά ανά­γκη θα υπήρ­χε για τρο­πο­ποί­η­ση των δια­τά­ξε­ων για τη διά­λυ­ση της βου­λής, αν το κρί­σι­μο εθνι­κό θέμα δεν χρη­σι­μο­ποιεί­το το 2004, το 2007, το 2009 και το Μάιο του 2012, για τη διά­λυ­ση της Βου­λής, αντί της πα­ραί­τη­σης της κυ­βέρ­νη­σης και της απο­τυ­χί­ας διε­ρευ­νη­τι­κών εντο­λών.

Θα υπήρ­χε συ­ζή­τη­ση για τον τρό­πο εκλο­γής της ηγε­σί­ας της Δικαιο­σύ­νης, αν δεν υπήρ­χαν τραυ­μα­τι­κές στιγ­μές σε αντί­στοι­χες επι­λο­γές στο πα­ρελ­θόν;

Και τα πα­ρα­δείγ­μα­τα μπο­ρούν να πολ­λα­πλα­σια­στούν.

Γιώρ­γος Χ. Σωτη­ρέ­λης κα­θη­γη­τής Συνταγ­μα­τι­κού Δικαί­ου στο Πανε­πι­στή­μιο Αθη­νών

Το με­γά­λο πρό­βλη­μα της συ­γκε­κρι­μέ­νης δια­δι­κα­σί­ας για την ανα­θε­ώ­ρη­ση του Συντάγ­μα­τος δεν εί­ναι η έλ­λει­ψη από­ψε­ων και προ­τά­σε­ων αλλά η πο­λι­τι­κή ανα­ξιο­πι­στία των κομ­μά­των και η πε­ρίσ­σεια δι­χα­στι­κών αντι­λή­ψε­ων και συ­μπε­ρι­φο­ρών.

Είναι γνω­στό, βέ­βαια, ότι αυ­τές οι δύο συ­γκε­κρι­μέ­νες πο­λι­τι­κές πα­θο­γέ­νειες εί­ναι δο­μι­κές και δια­χρο­νι­κές. Ωστό­σο, εί­ναι επί­σης γνω­στό ότι μετά την κρί­ση το πρό­βλη­μα αυτό έχει πα­ρο­ξυν­θεί, επη­ρε­ά­ζο­ντας αναμ­φι­σβή­τη­τα και την συ­νταγ­μα­τι­κή ανα­θε­ώ­ρη­ση, τόσο με τις πολ­λα­πλές στρε­βλώ­σεις του νο­ή­μα­τός της όσο και με την υπο­τα­γή της σε λαϊ­κι­στι­κές ή πα­ρελ­κυ­στι­κές λο­γι­κές.

Το με­γά­λο δε ζη­τού­με­νο εί­ναι η πλή­ρης απε­μπλο­κή από τις πο­λω­τι­κές και εκ­βια­στι­κές λο­γι­κές που επι­κρά­τη­σαν έως τώρα και η ει­λι­κρι­νής προ­σχώ­ρη­ση όλων σε μια νη­φά­λια και εποι­κο­δο­μη­τι­κή δια­βού­λευ­ση. Μόνον έτσι θα μπο­ρέ­σει η προ­βλε­πό­με­νη από τον Κανο­νι­σμό της Βου­λής Επι­τρο­πή Ανα­θε­ώ­ρη­σης να προ­ε­τοι­μά­σει μια τε­λι­κή πρό­τα­ση, που θα στη­ρι­χθεί στις ευ­ρύ­τε­ρες εφι­κτές συ­ναι­νέ­σεις και συ­γκλί­σεις.

Υπάρ­χουν χον­δρι­κά τρεις ομά­δες προ­τά­σε­ων. Η μια ομά­δα, που συ­γκε­ντρώ­νει ού­τως ή άλ­λως ευ­ρεία συ­ναί­νε­ση, μπο­ρεί να ψη­φι­σθεί ευ­χε­ρώς και χω­ρίς προ­βλή­μα­τα, τόσο στην πρώ­τη όσο και στην δεύ­τε­ρη Βουλή. Η δεύ­τε­ρη ομά­δα, που συ­γκε­ντρώ­νει με­ρι­κή συ­ναί­νε­ση, πρέ­πει να τύ­χει ιδιαί­τε­ρης επε­ξερ­γα­σί­ας στην Βουλή, ώστε να εξο­μα­λυν­θούν οι δια­φο­ρές και να ανα­ζη­τη­θούν κοι­νοί τό­ποι πριν ψη­φι­σθούν οι ανα­θε­ω­ρη­τέ­ες δια­τά­ξεις που εντάσ­σο­νται σε αυ­τήν. Υπάρ­χει όμως και μια τρί­τη ομά­δα προ­τά­σε­ων, που κα­τ’αρ­χήν δεν συ­γκε­ντρώ­νουν συ­ναί­νε­ση (πχ ιδιω­τι­κά πα­νε­πι­στή­μια, σχέ­σεις κρά­τους-εκ­κλη­σί­ας). Η μόνη λύση, ως προς αυ­τές, εί­ναι να εξα­ντλη­θούν όλα τα πε­ρι­θώ­ρια –χω­ρίς πά­ντως εκ­βια­στι­κές λο­γι­κές…– ώστε να ανα­ζη­τη­θεί ένας ελά­χι­στος πα­ρο­νο­μα­στής, προ­κει­μέ­νου να κρι­θούν οι σχε­τι­κές δια­τά­ξεις ανα­θε­ω­ρη­τέ­ες.

Από εκεί και πέρα απο­μέ­νει ανοι­χτό το ζή­τη­μα των εγ­γυ­ή­σε­ων που μπο­ρούν να συμ­φω­νη­θούν, είτε σε σχέ­ση με την δια­δι­κα­σία (πχ πλειο­ψη­φία κάτω από 180 στην πρώ­τη ψη­φο­φο­ρία για κά­ποιες επί­μα­χες δια­τά­ξεις) είτε σε σχέ­ση με το πε­ριε­χό­με­νο (πχ να επι­λε­γούν σα­φείς δια­τυ­πώ­σεις, ως προς την κα­τεύ­θυν­ση των τρο­πο­ποι­ή­σε­ων, ώστε να υπάρ­ξει μια κά­ποια δέ­σμευ­ση της επό­με­νης Βου­λής).