Στις κυβερνήσεις Καραμανλή επέρριψε την κύρια ευθύνη για την κρίση, ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος (ΤτΕ), Γιάννης Στουρνάρας, καταθέτοντας στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ. «Το κύριο αίτιο της κρίσης δεν ήταν ο χρηματοπιστωτικός κλάδος, αλλά η δημοσιονομική διαχείριση στα έτη 2008 – 2010» υποστήριξε, ενδεικτικά.
Στη συνέχεια, εξαπέλυσε επίθεση στον προκάτοχό του, Γιώργο Προβόπουλο, λέγοντας ότι «μπορεί να έχει ψυχολογικά προβλήματα». Κάνοντας ειδική μνεία στην κατάθεση του κ. Προβόπουλου, στην οποία είχε ισχυριστεί πως ο κ. Στουρνάρας, ως υπουργός Οικονομικών, καθυστέρησε να παρέμβει στην Attica Bank,ανέφερε τα εξής:
«Ο κ. Προβόπουλος μπορεί να έχει διάφορα ψυχολογικά προβλήματα. Ας κρίνει την περίοδο που ήταν αυτός διοικητής. Εγώ έκρινα ότι έπρεπε να εξυγιανθεί η Τράπεζα Αττικής και σήμερα έχει την καλύτερη διοίκηση και είναι σε εξυγίανση. Θα μπορούσε να το κάνει και ο Προβόπουλος όταν ήταν στην ΤτΕ. Δεν ήταν αρμοδιότητα του υπουργού Οικονομικών».
«Δεν με ενημέρωσε ποτέ. Έχει κάνει λάθος, ανέτρεξα στο αρχείο μου δεν υπάρχει επιστολή που αναφέρεται στο διττό πρόβλημα ότι ένα πρόσωπο έχει ιδιότητα προέδρου και διευθύνοντος συμβούλου» πρόσθεσε, σχετικά.Στην Εξεταστική Επιτροπή για τη Διερεύνηση της Νομιμότητας της Δανειοδότησης των Πολιτικών Κομμάτων, καθώς και των Ιδιοκτητριών Εταιρειών Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης από τις τράπεζες, καταθέτει ο διοικητής της ΤτΕ, Γιάννης Στουρνάρας.
Τα δάνεια προς τα ΜΜΕ έχουν το χαμηλότερο μέσο όρο καθυστέρησης
Ο κ. Στουρνάρας διέψευσε ότι μετά το 2008 ακολουθήθηκε επεκτατική πολιτική στα δάνεια προς ΜΜΕ και παρέθεσε συγκεκριμένα στοιχεία για το νέο δανεισμό (δεν περιλαμβάνει κεφάλαιο κίνησης και factoring) προς 9 μεγάλους ομίλους ΜΜΕ έως το 2015.
Συγκεκριμένα, το 2012 ο νέος δανεισμός (μακροχρόνια δάνεια και factoring) ανερχόταν στα 71 εκατ. ευρώ για να υποχωρήσει στα 41,2 εκατ. ευρώ το 2013, στα 34 εκατ. ευρώ το 2014 και στα 4 εκατ. ευρώ το 2015.
Το σύνολο των οφειλών, δηλαδή το ανεξόφλητο υπόλοιπο, ανέρχεται στα 844,6 εκατ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ. Την περίοδο 2010-2015 δόθηκαν τα 229 εκατ. ευρώ που σημαίνει ότι “με μεγάλη απόσταση, τα περισσότερα δάνεια δόθηκαν πριν την κρίση”, σύμ,φωνα με τον κ. Στουρνάρα.
Με βάση τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία της ΤτΕ (Ιούνιος του 2015), τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια προς ΜΜΕ ανέρχεται στο 25% του συνόλου των δανείων της κατηγορίας (317 εκατ. ευρώ για καθυστερήσεις πάνω από 90 ημέρες και καταγγελμένες συμβάσεις σε σύνολο 1,3 δισ. ευρώ). Πρόκειται, σύμφωνα με τον κ. Στουρνάρα, για το χαμηλότερο μέσο όρο καθυστέρησης όταν στους επαγγελματίες και στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις τα αντίστοιχα ποσοστά διαμορφώνονται σε 67,2% και 59,9%.
Αναφερόμενος στο σύνολο των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων των ελληνικών τραπεζών, ο διοικητής της ΤτΕ διευκρίνισε πως ανέρχονται στα 108 δισ. ευρώ, με το ποσοστό τους να εκτοξεύεται μετά την κρίση (από 5% επί του συνόλου των δανείων το 2008, ξεπερνούν σήμερα το 40%). Βάσει στοιχείων της ΤτΕ, 1 στους 6 δανειολήπτες είναι στρατηγικός κακοπληρωτής.
Ερωτηθείς εάν η τελευταία ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών το 2015 ήταν αναγκαία, απάντησε καταφατικά λέγοντας ότι παρότι τα stress tests του 2014 έδειξαν επαρκή κεφαλαιοποίηση ακολούθησε περίοδος μεγάλης αβεβαιότητας. Όταν το 2014 έγινε το stress test, υπολόγιζε ρυθμό ανάπτυξης 2,4% το 2015, ενώ πέσαμε σε ύφεση, είπε χαρακτηριστικά. Ο κεντρικός τραπεζίτης πρόσθεσε επίσης ότι διαχωρίζει την περίοδο διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ σε δύο υποπεριόδους, Ιανουάριος – Ιούλιος του 2015 και η μετέπειτα περίοδος. Στην πρώτη περίοδο το κόστος για την ελληνική οικονομία ήταν τεράστιο, είπε, ενώ στην δεύτερη περίοδο καταβάλλεται προσπάθεια αυτό το κόστος να μειωθεί.
Ερωτηθείς πότε ελήφθησαν τα τελευταία δάνεια από τα κόμματα, ο διοικητής της ΤτΕ παρέθεσε αναλυτική λίστα σύμφωνα με την οποία το ΠΑΣΟΚ έλαβε δάνειο από την ΕΤΕ τον Ιούλιο του 2011, η ΝΔ έλαβε δάνειο τον Αύγουστο του 2011, το ΚΚΕ το Νοέμβριο του 2011 και ο ΣΥΡΙΖΑ έλαβε δάνειο τον Φεβρουάριο του 2012. Τα τελευταία χρόνια, δόθηκαν επίσης δάνεια στο ΣΥΡΙΖΑ (το 2014) και στο ΚΚΕ. Ο κ. Στουρνάρας αναφέρθηκε επίσης στο νομοσχέδιο που κατέθεσε η κυβέρνηση Σαμαρά για μείωση της τακτικής επιχορήγησης των κομμάτων κατά το ήμισυ το 2014, χαρακτηρίζοντας μάλιστα πολιτικά σωστή την κίνηση Σαμαρά σε μια περίοδο κρίσης όπου απαιτούνταν περικοπές από παντού.
Πρέπει να δραστηριοποιηθούν οι μέτοχοι του MEGA
Αναφερόμενος στο MEGA, o κ. Στουρνάρας είπε πως και χωρίς ειδήσεις, συνεχίζει να βγάζει έσοδα, συνεπώς η επιχείρηση μπορεί να είναι βιώσιμη. Πρέπει όμως οι μέτοχοί του να δραστηριοποιηθούν, είπε, επισημαίνοντας ότι ένα από τα μέτρα που η κυβέρνηση προτίθεται να πάρει για τη μείωση εξυπηρετούμενων δανείων είναι να αναγκάζονται οι μέτοχοι που δεν θέλουν να συμμετάσχουν στην εξυγίανση μιας επιχείρησης να αποχωρούν.
“Επιτυχία της ΤτΕ η εξυγίανση της Τρ. Αττικής”
Ο Γ. Στουρνάρας υπεραμύνθηκε της πολιτικής που ακολούθησε η Τράπεζα της Ελλάδος επί των ημερών του για την εξυγίανση της Τράπεζας Αττικής.
“Η Τράπεζα Αττικής πήγαινε στα βράχια… η ΤτΕ πήρε μέτρα και τώρα η τράπεζα είναι σε πορεία ανάκαμψης”, είπε ο κ. Στουρνάρας.
Ο διοικητής της ΤτΕ ήταν ιδιαίτερα επικριτικός απέναντι στις δηλώσεις του προκατόχου του Γιώργου Προβόπουλου για το ίδιο ζήτημα ενώπιον της εξεταστικής.
“Ο κ. Προβόπουλος μπορεί να έχει ψυχολογικά προβλήματα, επειδή κάποιες εξελίξεις δεν τον δικαίωσαν. Ας κρίνει την περίοδο που ήταν αυτός διοικητής”, δήλωσε ο κ. Στουρνάρας.
Σύμφωνα με τον διοικητή της ΤτΕ, ένα από τα μεγάλα προβλήματα της Attica Bank ήταν το ότι το 61% του χαρτοφυλακίου της προτιμολογούνταν, και κυρίως επιχειρηματικά και κατασκευαστικά δάνεια. Πρόσθεσε ότι η τράπεζα δεν ακολουθούσε τον οδηγό τιμολόγησης της ICAP και αντ’αυτού έδινε δάνεια σε εταιρείες χαμηλής πιστοληπτικής διαβάθμισης σαν να επρόκειτο για την… Microsoft.
Το θέμα των κόκκινων δανείων κυριάρχησε στην κατάθεση Στουρνάρα. Βέβαια η εξεταστική ασχολείται με τα δάνεια κομμάτων και ΜΜΕ, και όχι με αυτά των νοικοκυριών που είναι και αυτά που «καίνε» την κοινωνία.
Ο διοικητής της ΤτΕ αναφέρθηκε και στη δυνατότητα εξαγοράς των κόκκινων δανείων από δανιεολήπτες πριν αυτά καταλήξουν στα funds.
Απαντώντας σε ερώτηση του βουλευτή των ΑΝΕΛ Δημήτρη Καμμένου, γιατί να μην μπορούν οι δανειολήπτες να αγοράζουν τα δάνειά τους στην τιμή που θα το πάρει το fund, ο κ. Στουρνάρας απάντησε πως ο νόμος το επιτρέπει, επισημαίνοντας ταυτόχρονα πως μόνον ο ένας στους έξι δανειολήπτες είναι «μπαταχτσής».
Ωστόσο επεσήμανε πως δεν πρέπει να τους δώσουμε το δικαίωμα να το πάρουν «μπιρ παρά», διότι στη συνέχεια αυτό θα το βρούμε μπροσά μας.
Κατέληξε δε λέγοντας πως σε κάθε περίπωση ο νόμος του επιτρέπει και η σχετική επιστολή Γιούνκερ είναι μια παρεξήγηση. Εμείς-είπε- επιμένουμε στο κώδικα δεοντολογίας που τα περιλαμβάνει όλα μέσα, δεν έχουμε δώσει άλλη κατεύθυνση.
Τα capital controls δεν ήταν η αιτία της τελευταίας ανακεφαλαιοποίησης, είπε ο κ. Στουρνάρας. “Μπήκαν για να προστατέψουν τις τράπεζες”. Ως προς το τι τα προκάλεσε, ο διοικητής παρέμπεμψε στην λανθασμένη οικονομική πολιτική το α’ εξάμηνο του 2015.
Κληθείς να σχολιάσει την πρόσφατη δήλωσή του πως η Ελλάδα θα αργήσει να βγει στις αγορές ο κ. Στουρνάρας εξήγησε ότι “δεν μπορείς να βγεις στις αγορές χωρίς να έχει κλείσει η αξιολόγηση, χωρίς να έχεις μια ένδειξη ότι θα βγεις με ένα αξιοπρεπές επιτόκιο” και τόνισε την ανάγκη ταχείας ολοκλήρωσης της αξιολόγησης, δεδομένου ότι το πρόγραμμα στήριξης λήγει το 2018.
