Του Θανάση Κ. Τσακαλίδη, Καθηγητή του Τμήματος Μηχανικών Η/Υ και Πληροφορικής του Πανεπιστημίου Πατρών
Από καταβολής του ανθρώπου μέχρι σήμερα οι διαμάχες των ανθρώπων περιστρέφονταν κυρίως σε χωρικές διαφορές, όπου κάθε ομάδα, φυλή ή κράτος επεδίωκε να εδραιώσει και να αυξήσει την χωρική του επικράτεια σε σχέση με τις φυσικές διαστάσεις του γεωγραφικού του χώρου.
Τώρα με την Παγκοσμοιοποίηση, δηλαδή με την ομογενοποίηση του χώρου δράσης, των υπηρεσιών, των συναλλαγών και της επεξεργασίας δεδομένων ο νέος χώρος διαμάχης και ανταγωνισμού αναφέρεται πλέον στον Πληροφοριακό χώρο και όποιος προηγείται στην Πληροφόρηση και την Τεχνολογία θα έχει και το βασικό προβάδισμα στην ανάπτυξη και γενικά στην επικράτηση μέσα από τον διαρκή ανταγωνισμό.
Ο άνθρωπος αναπτύσσει σιγά-σιγά και την Τηλε-διάστασή του και προσπαθεί να αμυνθεί μπροστά στο νέο φυσικό φαινόμενο το Internet. Το όγδοο θαύμα άργησε μερικές δεκάδες αιώνων αλλά έχει ήδη συντελεσθεί στο τέλος του εικοστού αιώνα μετά από δουλειά αναρίθμητων ανθρωποετών και δεν είναι τίποτε άλλο παρά το πρωτόκολλο επικοινωνίας (TCP/IP), που προέκυψε μετά από κοινές προδιαγραφές μεταξύ των κρατών.
Εισήλθαμε πλέον σε ένα νέο Πληροφοριακό Κόσμο, όπου όμως τα βασικά δομικά του στοιχεία είναι και αυτά διαρκώς μεταβαλλόμενα με συνέπεια να δημιουργείται ένα απρόβλεπτο χάος από χρήσιμα προϊόντα και εφαρμογές. Έτσι δημιουργείται ένας απρόβλεπτος κόσμος γύρω από τον άνθρωπο, που συνεπάγεται απρόβλεπτες μεταλλάξεις για τον ίδιο προσωπικά και τον κοινωνικό του περίγυρο.
Η ανάπτυξη των νέων τεχνολογιών έχει επιφέρει ήδη σημαντικές αλλαγές στο περιβάλλον μέσα στο οποίο αναπτύσσεται το παιδί.
Το παιδί είναι η πεμπτουσία της ύπαρξης του ανθρώπου. Η ανατροφή, η εκπαίδευσή του και γενικά η ανάπτυξή του μέχρι να αυτονομηθεί και να κάνει το δικό του παιδί είναι στην ουσία ο κεντρικός πυρήνας του ενδιαφέροντος κάθε οικογένειας και του κοινωνικού συνόλου.
Στα τελευταία πενήντα χρόνια διακρίναμε ότι το περιβάλλον, μέσα στον οποίο αναπτύσσεται το παιδί, μεταλλάχθηκε δραστικά. Από την απλή γειτονιά με τα χαμηλά σπίτια χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και τις αλάνες, από τις λιγοστές και πανάκριβες εγκυκλοπαίδειες, από το μαζικό σινεμά και το πλανόδιο θέατρο, από το μαζικό ποδόσφαιρο και το καθημερινό παιγνίδι στην γειτονιά, από απλές εκδρομές στη φύση, από το σταθερό τηλέφωνο, φθάσαμε, πλέον στην πολυκατοικία με το πολύ τσιμέντο, στην τηλεόραση με τα ατέλειωτα κινηματογραφικά έργα και τις φλύαρες εκπομπές, στους φιλάθλους, που δεν πήγαν ποτέ σε γήπεδο, στο κινητό τηλέφωνο, στο διαδίκτυο, που προσφέρει κάθε εγκυκλοπαίδεια και χιλιάδες πληροφορίες για τέχνη, εκπαίδευση ενημέρωση παιχνίδια και οτιδήποτε θα μπορούσε να καθηλώσει το παιδί για ώρες ατέλειωτες, στον υπολογιστή με τα ατέλειωτα ηλεκτρονικά παιχνίδια και πάλι στο διαδίκτυο με τις ατέλειωτες διασυνδέσεις σε γνωστούς και αγνώστους ανεξαρτήτως φυσικού τόπου.
Ο παλιός ελεύθερος κόσμος του παιδιού, που του διασφάλιζε το προνόμιο της «μεστής εφηβείας» αντικαταστάθηκε πλέον από τα απαραίτητα φροντιστήρια, τις ξένες γλώσσες και άλλα καταβροχθίζοντας τον ελεύθερο του χρόνο και μετατρέποντας το σε έναν απλό δρομέα της εφηβείας με απώτερο στόχο κάποια επαγγελματική αποκατάσταση. Χάθηκε η γειτονιά, χάθηκε η καθημερινή παρέα, χάθηκε η ανεμελιά, χάθηκε ο αργός ρυθμός της εφηβείας, ήρθε η απομόνωση, η επιλεκτική και λιγοστή παρέα, η εντατικοποίηση κάποιας αβέβαιης προετοιμασίας, η μοναξιά με τoν υπολογιστή, η επικοινωνία με το κινητό και το διαδίκτυο. Το παιδί παλιά απολάμβανε το φυσικό του χρόνο με την οικογένεια και τους φίλους του. Τώρα εγκλωβίστηκε στον ηλεκτρονικό του χρόνο και δεν ευκαιρεί να μιλήσει πολύ με την οικογένειά του και με τους φίλους του.
Θύματα αυτού του ηλεκτρονικού εγκλωβισμού είναι και πολλοί νέοι, οι οποίοι αντί να χρησιμοποιήσουνε δημιουργικά το διαδίκτυο για τις σπουδές τους, την μόρφωσή τους, τη ενημέρωσή τους αναλώνονται είτε σε άσκοπες αναζητήσεις είτε σε παιγνίδια ατομικά ή κοινωνικά.
Τα τελευταία έχουνε πλέον τους σκλαβωμένους πελάτες τους σε καθημερινή βάση και δεν τους αφήνουνε να χαρούνε τη ζωή τους. Το Διαδίκτυο δυστυχώς παίρνει τη δροσιά από τα νιάτα τους και τη μετατρέπει σε θηλιά καθημερινής εξάρτησης από πολύ εξειδικευμένους παρόχους διαδικτυακών εφαρμογών, που έχουνε σα στόχο μόνο το κέρδος και την υποδούλωση των νέων σε ατέρμονες αναζητήσεις χωρίς απτή και δημιουργική κατάληξη. Αυτή η ατέρμονη καθημερινή προσήλωση στη μηχανή καταλήγει σε σωρεία προβλημάτων υγείας τόσων σωματικών όσων και ψυχικών. Δυστυχώς κοντά στη γνωστή κατάθλιψη, που προκύπτει από τα γνωστά προβλήματα της ζωής (τα οποία με την κρίση πολλαπλασιάστηκαν) και έχει αγγίξει ήδη μεγάλο μέρος του πληθυσμού (πάνω από μισό εκατομμύριο) προστίθενται καθημερινά και τα θύματα της αλόγιστης χρήσης του διαδικτύου, που πάσχουνε πλέον από Δικτυοκατάθλιψη και χρειάζονται ειδική θεραπεία για απεξάρτηση.
Αυτοί θα πρέπει να ανακαλύψουνε πάλι την ομορφιά της φυσικής ζωής και να εξαλείψουνε πλήρως το ψηφιακό τους ομοίωμα.
