Δεισιδαιμονία που απαντάται στις αγγλόφωνες χώρες. Η σχετική φοβία ονομάζεται στα αγγλικά Paraskavedekatriaphobia, από τις ελληνικές λέξεις «Παρασκευή», «δεκατρία» και «φοβία». Οι Έλληνες και οι Ισπανόφωνοι λαοί έχουν ως γρουσούζικη ημέρα την Τρίτη και 13.
Η πρόληψη αυτή διαδόθηκε στις αγγλόφωνες χώρες τον 19ο αιώνα και πέρασε και στις υπόλοιπες χώρες του κόσμου, μέσω της ταινίας τρόμου «Παρασκευή και 13» (1980). Για την προέλευσή της έχουν εκφρασθεί ποικίλες θεωρίες, όπως:
- Παρασκευή και 13 (13 Οκτωβρίου 1307) συντελέστηκε η εξολόθρευση του Τάγματος των Ναϊτών από τον στρατό του βασιλιά Φιλίππου της Γαλλίας.
- Ήταν Παρασκευή όταν η Εύα έδωσε στον Αδάμ τον απαγορευμένο καρπό, με αποτέλεσμα να εκδιωχθούν και οι δύο από τον Παράδεισο.
- Παρασκευή έγινε η μεγάλη πλημμύρα της Βίβλου.
- Παρασκευή σταυρώθηκε ο Χριστός.
Το 13 είναι ο κατεξοχήν κακότυχος αριθμός, που σπάει την αρμονία του 12 (12 Θεοί του Ολύμπου, 12 άθλοι του Ηρακλή, 12 φυλές του Ισραήλ, 12 μαθητές του Χριστού, 12 Ιμάμηδες κλπ). Με την προσθήκη του αριθμού «ένα» σχηματίζεται η αρχή ενός νέου κύκλου. Το άγνωστο, που αντιπροσωπεύει ο αριθμός 13, προκαλεί ανησυχία στους ανθρώπους κι έτσι άρχισαν να το συνδέουν με ατυχή γεγονότα.
Στην Πληροφορική υπάρχει ένας ιός με το όνομα «Παρασκευή και 13» (Friday 13th), που δημιουργήθηκε στο Ισραήλ το 1988. Ενεργοποιείται όταν το ημερολόγιο του υπολογιστή δείξει Παρασκευή και 13, με αποτέλεσμα την επιβράδυνση της λειτουργίας του.
Η ιστορία της Παρασκευής και 13
Πριν τον 19ο αιώνα, ο αριθμός 13 θεωρούνταν γενικά ως φέρων κακή τύχη. Την ίδια εικόνα είχε και η Παρασκευή αν και δεν υπήρχε κάποια σχέση μεταξύ των δύο. Η πρώτη αναφορά σε μία “Παρασκευή και 13” έγινε μάλλον στις αρχές του 19ου αιώνα.
Πέρα από τις γραπτές αναφορές, πάντως, πολλές δημοφιλείς ιστορίες υπάρχουν σχετικά με την προέλευση της δεισιδαιμονίας:
- Ο Μυστικός Δείπνος, με ιστορίες ότι ο Ιούδας ο Ισκαριώτης ήταν ο 13ος καλεσμένος, ενώ η Σταύρωση του Ιησού συνέβη κατά ημέρα Παρασκευή.
- Ότι η Εύα προσέφερε το μήλο στον Αδάμ κατά ημέρα Παρασκευή (η πεποίθηση ότι ήταν ένα μήλο πιθανότατα προέρχεται από την ομοιότητα της Λατινικής λέξεις malus = “κακό” και Malum = “μήλο”).
Θεωρείται λοιπόν πως είναι δυσάρεστη ημέρα για πολλές εργασίες και δραστηριότητες, όπως είναι η γέννηση, ο γάμος, η έναρξη μιας νέας δουλειάς, το ξεκίνημα του πλοίου για ένα νέο ταξίδι, για τις μετακομίσεις, για να κόψει κάποιος τα νύχια του κ.α.
Στην Αμερική και την Αγγλία, επέλεγαν την ημέρα αυτή προκειμένου να απαγχονίσουν τους θανατοποινίτες –με αποτέλεσμα να αποκαλείται συχνά η Παρασκευή και ως Ημέρα του Κρεμασμένου.
Οι Ούγγροι πιστεύουν πως όταν κάποιος γεννηθεί Παρασκευή, μπορεί το κακό να φύγει από πάνω του αν και εφόσον ρίξει λίγο από το αίμα του σε ένα κομμάτι ύφασμα από τα ρούχα του και έπειτα το κάψει, καίγοντας μαζί οποιαδήποτε κατάρα μεταφέρει η μέρα αυτή.
Μονάχα σε δυο περιπτώσεις η ημέρα αυτή μπορεί να είναι ευεργετική, καθώς όλα τα δυσάρεστα παύουν την Παρασκευή πριν το Πάσχα, αλλά και όταν κάποιος δει ένα όνειρο το βράδυ της ίδιας μέρας.
Αν την επομένη διηγηθεί το όνειρο αυτό, είναι σχεδόν βέβαιο πως ότι είδε θα γίνει πράξη προσφέροντας έτσι χαρά… αν φυσικά το όνειρο ήταν θετικό!
Ο «Μαγικός» Αριθμός 13
Αντίστοιχα με την Παρασκευή, ο αριθμός 13 έχει και αυτός τους δικούς του παράδοξους συμβολισμούς που κάνει αρκετούς να το φοβούνται.
Αν ο αριθμός 12 συμβολίζει την πληρότητα, την κοσμική τάξη και αρμονία τότε ο 13 αριθμεί το διαμελισμό αυτού του τέλειου κύκλου, την εξαναγκαστική συνέχεια της τάξης που οδηγεί στην ασυμμετρία και το χάος.
Δεν είναι παράλογο λοιπόν, που στον Μυστικό Δείπνο του Χριστού, οι παρευρισκόμενοι δεν ήταν ίσοι με τον αριθμό της ισορροπίας, αλλά ήταν δεκατρείς, αριθμός που αντιστοιχεί στον προδότη Ιούδα Ισκαριώτη!
Έκτοτε, ο αριθμός αυτός συνδέθηκε με ό,τι πιο μισητό και γι’ αυτό κανένας άρχοντας των περασμένων εποχών, δεν θα φιλοξενήσει στο τραπέζι του 12 επισκέπτες παρά πάντα λιγότερους ή περισσότερους, προς αποφυγήν της επανάληψης εκείνου του μιαρού βιβλικού συμβάντος!
Υπήρχε άλλωστε και ο φόβος, πως όποιος σηκωθεί πρώτος από αυτό το τραπέζι, κάποια στιγμή, μέσα στον επόμενο χρόνο θα συναντήσει το θάνατο…
Εξαιτίας λοιπόν αυτής της αρνητικής –για τους Χριστιανούς πάντα– σημασίας του αριθμού, θεωρήθηκε πως ήταν ο ιδανικός για τη μαύρη μαγεία και τις τελετές αυτών που έστρεψαν το βλέμμα τους αντίθετα από τη βουλή του Κυρίου.
Η απέχθεια απέναντι στον εν λόγω αριθμό, είναι μάλιστα τόσο μεγάλη, ώστε δημόσια έγραφα, συνοικίες αλλά και ολόκληρες πολιτείες αποφεύγουν την αναφορά του. Χαρακτηριστικό είναι πως σε ολόκληρο το Παρίσι, υπάρχουν ελάχιστες διευθύνσεις όπου ο ακατονόμαστος αριθμός έχει τοποθετηθεί!
Δημοφιλείς προλήψεις
Ορισμένες από τις δημοφιλέστερες προλήψεις της ημέρας είναι:
1.Αν κόψετε τα μαλλιά σας την Παρασκευή και 13, κάποιος από την οικογένειά σας θα πεθάνει.
2.Αν μια νεκρική πομπή περάσει από μπροστά σας Παρασκευή και 13, ο επόμενος που θα πεθάνει θα είστε εσείς.
3.Μην ξεκινήσετε ένα ταξίδι, την Παρασκευή γιατί θα συναντήσατε κακοτυχία.
4.Εάν σπάσετε καθρέφτη την Παρασκευή και 13 τα επτά χρόνια κακοτυχίας θα είναι χειροτέρα από το αναμενόμενο.
5. Ένα παιδί που γεννήθηκε την Παρασκευή και 13 θα είναι άτυχο στη ζωή του.
6. Πλοίο που απέπλευσε Παρασκευή και 13 θα έχει την κακή τύχη.
7. Αν περάσετε κάτω από σκάλα ή αν συναντήσετε μαύρη γάτα που διασχίζει το δρόμο Παρασκευή και 13, τότε θα έχετε κακή τύχη.
8. Όταν το όνομα ενός ατόμου έχει δεκατρία γράμματα πιστεύεται πως έχει την τύχη του διαβόλου.
Ενδιαφέρον έχει να αναφέρουμε πως το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα που μπορεί να υπάρχει στο ημερολόγιο χωρίς Παρασκευή και 13 είναι οι 14 μήνες.
