Εδώ και χρόνια, οι ερευνητές εργάζονται για την ανάπτυξη εμβολίων κατά του καρκίνου, τα οποία θα εκπαιδεύουν το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του ασθενούς να επιτίθεται στα καρκινικά κύτταρα. Θεωρητικά, τα εμβόλια αυτά, όχι μόνο θα εξαλείφουν τους όγκους, αλλά θα αποτρέπουν και την επανεμφάνισή τους. Ωστόσο, παρά την εκτεταμένη έρευνα και τα πειράματα, τα εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες των ερευνητών, καθώς δεν προκαλούν ισχυρή ανοσολογική απόκριση, ακόμη και σε κλινικές συνθήκες.
Τώρα, ερευνητές του ΜΙΤ ανέπτυξαν ένα πειραματικό εμβόλιο που βασίζεται σε μια νέα προσέγγιση, η οποία έδειξε πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα σε κλινικές δοκιμές. Τα αποτελέσματα υποδηλώνουν ότι το εμβόλιο θα μπορούσε να αποτελέσει βιώσιμη επιλογή για τη θεραπεία του καρκίνου του παγκρέατος καθώς και άλλων καρκίνων.
«Έχει γίνει πολλή έρευνα ώστε να γίνουν τα εμβόλια κατά του καρκίνου πιο αποτελεσματικά», δήλωσε στο MIT News ο Ντάρελ Ιρβάιν, καθηγητής στα τμήματα Βιολογικής Μηχανικής και Επιστήμης και Μηχανικής Υλικών του ΜΙΤ και μέλος του Ινστιτούτου Koch για την Ολοκληρωμένη Έρευνα για τον Καρκίνο στο ΜΙΤ.
Μια απροσδόκητη ανακάλυψη
Πριν από σχεδόν 15 χρόνια ο Χαϊπένγκ Λιου, ερευνητής στο εργαστήριο του Ιρβάιν, ανακάλυψε ότι τα πεπτιδικά εμβόλια δεν έφταναν στους λεμφαδένες σε επαρκείς ποσότητες, μειώνοντας έτσι την αποτελεσματικότητα των εμβολίων κατά του καρκίνου. Ο Λιου, ο οποίος είναι σήμερα αναπληρωτής καθηγητής χημικής μηχανικής και επιστήμης υλικών στο Πανεπιστήμιο Wayne State, θέλησε να δει πού καταλήγουν τα πεπτίδια του εμβολίου.
Ο ερευνητής μελέτησε τη βιολογία των λεμφαδένων και έμαθε ότι μετά την αφαίρεση ενός όγκου, οι χειρουργοί χρησιμοποιούν μια μικρή μπλε χρωστική ουσία για να απεικονίσουν τους λεμφαδένες ώστε να καθορίσουν την έκταση της μετάστασης. Ωστόσο, το μόριο της χρωστικής ουσίας δεν διαχέεται στην κυκλοφορία του αίματος μετά τη χορήγηση. Αντίθετα, δεσμεύεται στη λευκωματίνη, την πιο κοινή πρωτεΐνη στο αίμα και τα υγρά των ιστών, και παρακολουθεί τους λεμφαδένες. Ο Λιου συνέχισε την έρευνά του μελετώντας τη συμπεριφορά της χρωστικής απεικόνισης στους λεμφαδένες και της αλληλεπίδρασης με τη λευκωματίνη. Βασιζόμενοι σε αυτή την ανακάλυψη οι ερευνητές κατάφεραν να βρουν έναν τρόπο να στείλουν τα πεπτίδια στους λεμφαδένες προκαλώντας εκπληκτικά ισχυρές ανοσολογικές αποκρίσεις σε ποντίκια. Τα πρώιμα αποτελέσματα από κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους έδειξαν παρόμοια ισχυρή ανοσολογική απόκριση.
Σε μεταγενέστερη ανάλυση, η ομάδα μπόρεσε να προκαλέσει ακόμα μεγαλύτερη ανοσολογική απόκριση. Ο συνδυασμός του εμβολίου με CAR T θεραπεία εξάλειψε κατά 60% τους συμπαγείς όγκους σε ποντίκια. Μετά από αυτές τις πρωτοποριακές ανακαλύψεις, ο Ιρβάιν και η ομάδα του ίδρυσαν την εταιρεία Elicio Therapeutics το 2016, με σκοπό να αναπτύξουν περαιτέρω το εμβόλιο. Το εμβόλιο, που ονομάζεται ELI-002, βασίζεται σε λευκωματίνη που συνδυάζει πεπτίδια τα οποία συνδέονται με λιπίδια με ένα ανοσοενισχυτικό, εξαλείφοντας την ανάγκη για κύτταρα CAR T.
Το 2021 η Elicio ξεκίνησε μια κλινική δοκιμή, την AMPLIFY-201, κατά την οποία οι ερευνητές στόχευσαν καρκίνους με μεταλλάξεις στο γονίδιο KRAS, εστιάζοντας ιδιαίτερα στο αδενοκαρκίνωμα του παγκρεατικού πόρου (PDAC). Το PDAC είναι γνωστό για την επιθετικότητά του και τις περιορισμένες θεραπευτικές επιλογές. Ωστόσο, το ELI-002 έδειξε πολλά υποσχόμενο στοχεύοντας δυνητικά έως και επτά παραλλαγές KRAS ταυτόχρονα.
Μεταξύ των 25 ασθενών που συμμετείχαν στη δοκιμή, το 84% εμφάνισε σημαντική αύξηση στα αντικαρκινικά Τ κύτταρα, με το 24% να δείχνει πλήρη εξάλειψη των βιοδεικτών αίματος του υπολειπόμενου όγκου. Οι ασθενείς με ισχυρή ανοσολογική απόκριση παρουσίασαν μείωση κατά 86% στον κίνδυνο εξέλιξης ή θανάτου του καρκίνου, υπονοώντας τη δυνατότητα του εμβολίου να αποτρέψει την επανεμφάνιση του καρκίνου.
Η ομάδα δημοσίευσε τα αποτελέσματα των κλινικών δοκιμών Φάσης 1 στο επιστημονικό περιοδικό «Nature Medicine».
