Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας (ΚΟΚ), που σύντομα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση, φέρνει σημαντικές αλλαγές με στόχο τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας και τη μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.
Μία από τις πιο αξιοσημείωτες αλλαγές είναι η νομιμοποίηση των διηθήσεων (τα περάσματα ανάμεσα στα αυτοκίνητα, κοινώς οι «σφήνες») από τις μοτοσικλέτες ανάμεσα στα μποτιλιαρισμένα Ι.Χ., καθώς και η δυνατότητα των δικύκλων να τοποθετούνται μπροστά από τα αυτοκίνητα στα φανάρια, για λόγους ασφάλειας και διευκόλυνσης της κυκλοφορίας.
Αυτή η πρακτική ήταν μέχρι πρότινος παράνομη, παρά το γεγονός ότι γινόταν ευρέως από τους οδηγούς μοτοσικλετών. Πλέον, υπό όρους ασφάλειας, θα επιτρέπεται επίσημα η κίνηση των δικύκλων ανάμεσα στα αυτοκίνητα, με την προϋπόθεση ότι δεν θα ξεπερνά το όριο των 25 χλμ./ώρα.
Επιπλέον, τα δίκυκλα θα έχουν προτεραιότητα στα φανάρια. Αυτό σημαίνει ότι οι μοτοσικλετιστές θα μπορούν να προχωρούν μπροστά από τα αυτοκίνητα και να περιμένουν στην πρώτη γραμμή για το πράσινο φανάρι, βελτιώνοντας έτσι την ασφάλειά τους και μειώνοντας τον κίνδυνο ατυχημάτων. Η αλλαγή αυτή έχει στόχο την καλύτερη ορατότητα των δικύκλων στους υπόλοιπους οδηγούς, ενώ επιτρέπει την ταχύτερη αποσυμφόρηση των δρόμων.
Μείωση των ορίων ταχύτητας στις πόλεις: Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές που φέρνει ο νέος ΚΟΚ είναι η μείωση των ορίων ταχύτητας στις αστικές περιοχές. Από τα 50 χλμ./ώρα, το νέο όριο ταχύτητας ορίζεται καθολικά στα 30 χλμ./ώρα (από όπου υπήρχε 50 χλμ./ώρα), ενώ σε περιοχές κοντά σε σχολεία το όριο θα κατεβαίνει στα 20 χλμ./ώρα. Αυτό το μέτρο εφαρμόζεται με στόχο τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, ειδικά σε περιοχές με αυξημένη κίνηση πεζών και παιδιών.
Η μείωση των ορίων ταχύτητας διευκολύνει επίσης την ένταξη των οχημάτων μικροκινητικότητας, όπως τα ηλεκτρικά πατίνια και τα ποδήλατα, στους δρόμους των πόλεων. Με χαμηλότερες ταχύτητες, η σύγκρουση μεταξύ αυτοκινήτων και μικρότερων οχημάτων γίνεται λιγότερο πιθανή και με ηπιότερες συνέπειες. Ταυτόχρονα, αυτή η κίνηση συνδέεται με τις πολιτικές βιώσιμης αστικής κινητικότητας, που επιδιώκουν τη μείωση της χρήσης των Ι.Χ. στις πόλεις.
Αυστηρότερες ποινές για επικίνδυνες παραβάσεις: Ο νέος ΚΟΚ εισάγει αυστηρότερες ποινές για τις παραβάσεις υψηλής επικινδυνότητας, όπως η υπέρβαση των ορίων ταχύτητας, η παραβίαση ερυθρού σηματοδότη, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ, καθώς και η μη χρήση κράνους για τους μοτοσικλετιστές. Οι ποινές αυτές δεν θα είναι πλέον διοικητικές και οικονομικές, αλλά θα περιλαμβάνουν και ποινές κακουργηματικού χαρακτήρα, εφόσον η παραβίαση οδηγήσει σε σοβαρό ατύχημα.
Για παράδειγμα, η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ ή η συμμετοχή σε αυτοσχέδιους αγώνες θα τιμωρείται με ποινές που μπορεί να φτάσουν μέχρι και τα 10 χρόνια κάθειρξης, σε περίπτωση πρόκλησης θανάτου. Εάν ο οδηγός υποτροπιάσει σε τέτοιες παραβάσεις, το δίπλωμά του μπορεί να αφαιρεθεί για έως και πέντε χρόνια, ενώ θα πρέπει να περάσει εκ νέου από εκπαίδευση και εξέταση για την επαναχορήγησή του.
Προσωποποίηση των ποινών: Μία από τις σημαντικότερες αλλαγές του νέου ΚΟΚ είναι η αποσύνδεση των ποινών από το όχημα και η σύνδεσή τους αποκλειστικά με τον οδηγό. Μέχρι σήμερα, η αφαίρεση πινακίδων και αδειών κυκλοφορίας ήταν συνηθισμένη πρακτική για σοβαρές παραβάσεις. Αυτό όμως δημιουργούσε πρόβλημα, ειδικά σε οικογένειες που βασίζονται σε ένα μόνο αυτοκίνητο για τις καθημερινές τους ανάγκες.
Πλέον, η ποινή θα εφαρμόζεται αποκλειστικά στον οδηγό, με την αφαίρεση της άδειας οδήγησης και όχι της άδειας κυκλοφορίας του οχήματος. Σε περιπτώσεις όπου δεν είναι σαφές ποιος οδηγούσε (όπως σε παραβάσεις που καταγράφονται από κάμερες), η ευθύνη θα βαραίνει τον ιδιοκτήτη του οχήματος.
Αμετάκλητο το «σβήσιμο» των κλήσεων: Μια ακόμη αλλαγή του νέου ΚΟΚ είναι η χρήση της τεχνολογίας για τον έλεγχο των παραβάσεων και την αποτροπή της διαγραφής κλήσεων, μια πρακτική που μέχρι σήμερα ήταν ιδιαίτερα συνηθισμένη. Οι τροχαίες παραβάσεις θα καταγράφονται αυτόματα και θα καταχωρούνται σε μια κεντρική βάση δεδομένων, με τις ποινές να επιβάλλονται άμεσα και χωρίς δυνατότητα παρέμβασης από τρίτους.
Οι οδηγοί θα ενημερώνονται άμεσα για την παράβαση μέσω SMS, ενώ το πρόστιμο θα καταχωρείται απευθείας στο TAXISnet, όπου ο οδηγός θα έχει ένα χρονικό περιθώριο να το εξοφλήσει. Σε περίπτωση μη πληρωμής, η οφειλή θα θεωρείται βεβαιωμένη οφειλή προς το Δημόσιο και ο παραβάτης δεν θα μπορεί να ανακτήσει το δίπλωμα οδήγησης μέχρι να εξοφληθεί το πρόστιμο.
Ρυθμίσεις για ηλεκτρικά πατίνια και ποδήλατα: Με τη ραγδαία άνοδο των ηλεκτρικών πατινιών και ποδηλάτων στις πόλεις, ο νέος ΚΟΚ θεσπίζει κανόνες για την ασφαλή τους χρήση. Οι οδηγοί αυτών των οχημάτων θα υποχρεούνται να φορούν κράνος, να μην παραβιάζουν τα όρια ταχύτητας και να τηρούν τον ΚΟΚ, όπως και οι οδηγοί άλλων οχημάτων. Παράλληλα, εισάγεται η υποχρέωση της κίνησής τους στους δρόμους και όχι στα πεζοδρόμια, ώστε να αποφεύγονται οι συγκρούσεις με πεζούς.
Αυστηρές ποινές για τη στάθμευση σε ράμπες ΑΜΕΑ και ΛΕΑ: Στις παραβάσεις υψηλής κοινωνικής αναισθησίας, όπως η στάθμευση σε ράμπες ΑΜΕΑ ή σε λωρίδα έκτακτης ανάγκης (ΛΕΑ), ο νέος ΚΟΚ προβλέπει αυστηρότατες ποινές κακουργηματικού χαρακτήρα. Οι οδηγοί που παραβιάζουν αυτούς τους κανόνες μπορεί να βρεθούν αντιμέτωποι με ποινές φυλάκισης έως και 3 ετών, εάν προκληθεί κίνδυνος σε ξένα πράγματα, ή έως 10 ετών σε περίπτωση σοβαρού τραυματισμού ή θανάτου.
Προβλέψεις για πεζούς και επιβάτες: Ο νέος ΚΟΚ δεν αφήνει εκτός ευθύνης τους πεζούς και τους επιβάτες των οχημάτων. Προβλέπονται πρόστιμα για τους πεζούς που δεν χρησιμοποιούν σωστά τις διαβάσεις ή παρακωλύουν την κυκλοφορία, ενώ ποινές θα επιβάλλονται και στους επιβάτες που ανοίγουν τις πόρτες των οχημάτων χωρίς να ελέγξουν, προκαλώντας κίνδυνο.
Συνολικά, ο νέος ΚΟΚ αποτελεί μια εκτεταμένη προσπάθεια για τη βελτίωση της οδικής ασφάλειας, εστιάζοντας στην ενίσχυση της ευθύνης των οδηγών, την προώθηση της μικροκινητικότητας και την προστασία των πιο ευάλωτων χρηστών του δρόμου.
