«Ημέρα απελευθέρωσης» για τις ΗΠΑ χαρακτήρισε ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, την προσεχή Τετάρτη, 2 Απρίλιου, οπότε η κυβέρνησή του θα ανακοινώσει τους λεγόμενους ανταποδοτικούς ή αμοιβαίους δασμούς έναντι τρίτων χωρών.
Για τις χώρες της Ευρωζώνης, πάντως, και κυρίως τις πιο εξωστρεφείς, όπως η Γερμανία, τα μέτρα αυτά που έχουν ανασυρθεί από το «χρονοντούλαπο της ιστορίας» θα κάνουν μόνο κακό σε μία περίοδο που η οικονομία της προσπαθεί να συνέλθει από τη στασιμότητα της περασμένης διετίας.
Και οι αγορές, όμως, κάθε άλλο παρά απελευθερωτικούς θεωρούν τους δασμούς του Τραμπ, όπως δείχνει η υποχώρηση των μετοχών και του δολαρίου από τα μέσα Φεβρουαρίου. Είναι, μάλιστα, ενδεικτικό ότι η Wall Street ανέκαμψε την περασμένη Δευτέρα, μετά από δημοσιεύματα ότι οι ανταποδοτικοί δασμοί θα είναι πιο στοχευμένοι απ’ ότι αναμενόταν για να κάνει βουτιά ξανά την Τετάρτη, όταν ο Αμερικανός πρόεδρος ανακοίνωσε την επιβολή δασμών 25% στα εισαγόμενα αυτοκίνητα και σε ανταλλακτικά αυτοκινήτων.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή αναμένει τις ανακοινώσεις από την Ουάσιγκτον για να απαντήσει με επιβολή δασμών σε εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων. Οι Βρυξέλλες απάντησαν ήδη στην επιβολή δασμών 25% για τις εισαγωγές χάλυβα και αλουμίνιου στις ΗΠΑ (από όλες τις χώρες) νωρίτερα μέσα στον μήνα και ήδη εξετάζει τα αντίμετρα που θα λάβει για τους δασμούς στα αυτοκίνητα, τα οποία θα πλήξουν έναν από τους ισχυρότερους κλάδους της ευρωπαϊκής βιομηχανίας.
Το κρίσιμο μέγεθος για τις Βρυξέλλες, ωστόσο, θα είναι οι δασμοί που θα ανακοινωθούν από τις ΗΠΑ την Τετάρτη, οι οποίοι κατά την άποψη αξιωματούχων της ΕΕ θα εφαρμοστούν οριζόντια σε όλες τις εξαγωγές των χωρών-μελών της με έναν ενιαίο συντελεστή.
Η αβεβαιότητα για το ύψος των ανταποδοτικών δασμών των ΗΠΑ είναι μεγάλη, με τις εκτιμήσεις να κινούνται από μία αύξηση του μέσου δασμολογικού συντελεστή κατά 5 έως 10 ποσοστιαίες μονάδες. Ο ίδιος ο Τραμπ δήλωσε την προηγούμενη εβδομάδα ότι τελικά οι δασμοί θα είναι χαμηλότεροι από ό,τι αναμενόταν, κάτι που μένει να φανεί. Η ΕΕ θα γνωρίζει, σε κάθε περίπτωση, μέσα στην εβδομάδα πόσο θα επιβαρυνθούν τα προϊόντα της και θα απαντήσει αναλογικά.
Θεωρητικά, οι ανταποδοτικοί δασμοί θα έπρεπε να έχουν ως στόχο μία αντιστοιχία μεταξύ των δασμών που επιβάλλουν οι ΗΠΑ σε εισαγωγές από τρίτες χώρες και των δασμών που επιβάλλουν αυτές στα αμερικανικά προϊόντα. Αυτή η αντιστοιχία, κατά την άποψη των Ευρωπαίων που εκφράστηκε στην Ουάσιγκτον από τον Επίτροπο Εμπορίου, Μάρος Σέφτσοβιτς, υπάρχει και συνεπώς δεν είναι δικαιολογημένη η επιθετική κίνηση των ΗΠΑ.
Ωστόσο, ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών, Σκοτ Μπέσεντ, έχει πει ότι για τον υπολογισμό των ανταποδοτικών δασμών θα ληφθούν υπόψη και άλλα εμπόδια στο εμπόριο, όπως η φορολογία σε τεχνολογικές εταιρείες ή ο τρόπος που επιβολής του ΦΠΑ, περιπλέκοντας τους σχετικούς υπολογισμούς.
Νέο σοκ στις αγορές
Σύμφωνα με τον Γκάρι Κον, τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της Goldman Sachs και βασικό οικονομικό σύμβουλο του Τραμπ κατά την πρώτη προεδρία του, τα μέτρα που θα ανακοινώσει η Ουάσιγκτον θα προκαλέσουν νέο σοκ στις αγορές, επειδή θα τεθούν τεχνηέντως σε υψηλά επίπεδα για να αποτελέσουν βάση διαπραγμάτευσης με τις τρίτες χώρες.
Στην προσπάθεια του Σέφτσοβιτς να συζητήσει με Αμερικανούς ομολόγους του για μία διέξοδο από την επιθετική πολιτική δασμών, από την οποία τελικά βγαίνουν όλοι ζημιωμένοι, η πρόοδος που υπήρξε ήταν πολύ μικρή, ίσως επειδή ο στόχος τους είναι να ξεκινήσουν τη συζήτηση από μία δική τους βάση.
Η εστίαση της πολιτικής του Τραμπ στους δασμούς επιτείνει την ανησυχία και μεταξύ των καταναλωτών και των επιχειρήσεων στις ΗΠΑ. Οι πληθωριστικές προσδοκίες των Αμερικανών για το επόμενο 12μηνο αυξήθηκαν σε επίπεδο πάνω από το 6% και ο δείκτης εμπιστοσύνης τους στην οικονομία υποχώρησε σε χαμηλό επίπεδο τετραετίας, εγείροντας ανησυχία για μείωση των καταναλωτικών δαπανών που θα επιβράδυνε πέραν του αναμενόμενου την ανάπτυξη.
Μετά τον ΟΟΣΑ και μεγάλες τράπεζες που αναθεώρησαν προς τα κάτω τις προβλέψεις τους για την ανάπτυξη στις ΗΠΑ ήρθε την περασμένη εβδομάδα και ο οίκος αξιολόγησης Moody’s, ο οποίος είχε αναθεωρήσει το 2023 σε αρνητικές τις προοπτικές για το αξιόχρεο των ΗΠΑ (ΑΑΑ), να προειδοποιήσει την αμερικανική κυβέρνηση ότι οι δασμοί μπορεί τελικά να προκαλέσουν περισσότερο κακό παρά καλό στην οικονομία.
